ซื้อฟิโลเดนดรอนมาจากตลาดนัดสวนจตุจักร เมื่อนำมาปลูกในระยะหนึ่งกลับไม่งามเหมือนเดิม ผมจะต้องดูแลอย่างไร จึงจะได้ต้นฟิโลเดนดรอน สวยงามสมใจ และมีวิธีการขยายพันธุ์อย่างไร

มีหลายท่านถามเสมอว่า พลูด่าง กับ ฟิโลเดนดรอน เป็นพืชชนิดเดียวกันหรือไม่ ขอตอบว่า พืชทั้งสองชนิดจัดอยู่ในวงศ์เดียวกัน คืออาราซีอี่ แต่จะแตกต่างกันที่สกุล ฟิโลเดนดรอน มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเขตร้อนของทวีปอเมริกาใต้ และหมู่เกาะอินเดียตะวันตก สภาพพื้นที่เจริญเติบโตได้ดีคือในเขตร้อนชื้น ในสภาพธรรมชาติพบได้ในที่ลุ่มน้ำขังทั่วไป และตามริมฝั่งแม่น้ำ ฟิโลเดนดรอน เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว มีทั้งเป็นพุ่มขนาดเล็ก แต่ส่วนใหญ่เป็นไม้เถาเลื้อยเกาะอาศัยอยู่ตามต้นไม้ในป่า มีรากออกตามข้อทุกข้อ ทำหน้าที่ยึดเกาะและดูดน้ำและอาหารไปพร้อมกัน ใบของฟิโลเดนดรอนมีหลากสี เช่น สีเขียว เหลือง เทาเงิน เขียวอมแดง และเหลืองสลับเขียว รูปร่างของใบมีตั้งแต่คล้ายรูปหัวใจ รูปไข่ และเรียวรูปเข็ม ส่วนขอบใบมีทั้งเรียบ หยักเว้า และเป็นลอนคลื่น มีความยาว 3 นิ้ว ไปจนถึง 36 นิ้ว ช่อดอกมีลักษณะคล้ายกับดอกหน้าวัว แต่มีจานหรือใบประดับขนาดใหญ่กว่า ดอกแก่พร้อมผสมพันธุ์จะแย้มบาน แต่ไม่คลี่ออกทั้งหมด แกนดอกมีขนาดใหญ่กว่าดินสอดำเล็กน้อย และยาวประมาณ 2.5 นิ้ว ด้านล่างประมาณครึ่งหนึ่งของความยาวจะเป็นดอกเพศเมีย ฝังตัวกระจายอยู่โดยรอบแกน ส่วนบนเป็นอับละอองเกสรตัวผู้ เมื่อผสมเกสรแล้วจะติดผลเป็นกลุ่ม พันธุ์ที่นิยมปลูกกันในปัจจุบันมีอยู่หลายพันธุ์ เช่น ซันนาดู หนวดปลาหมึก ฟิโลพลูจีบ ฟิโลใบมะละกอ ฟิโลใบเลื่อย ฟิโลหูช้าง ฟิโลไวโอลิน ฟิโลดาวแดง พิณนาและพิณแดง ฟิโลเดนดรอน มาจากภาษากรีก ฟิโล หมายถึง ความรัก เดนดรอน หมายถึง ต้นไม้ โดยรวมก็คือ ต้นไม้แห่งความรัก ทั้งนี้ ฟิโลเดนดรอนส่วนใหญ่นำเข้าจากทวีปอเมริกาใต้ ขณะนี้มีเกษตรกรบางรายเริ่มปรับปรุงพันธุ์ให้ลูกผสมพันธุ์ใหม่ๆ ที่กำลังจะออกสู่ตลาดเร็วๆ นี้ ฟิโลเดนดรอน เป็นพืชต้องการร่มเงาและความชื้นสูง ต้องการแสงเพียง 50-60 เปอร์เซ็นต์ เท่านั้น วัสดุปลูกที่ดีที่สุดคือ กาบมะพร้าวสับ อาจผสมดินร่วนและปุ๋ยคอกเก่าเพียงเล็กน้อยก็ได้เช่นกัน การปลูกให้งามควรปลูกในกระถาง ส่วนขนาดนั้นควรให้มีขนาดที่เหมาะสมกับทรงต้น การบำรุงให้สวยงาม ต้องใส่ปุ๋ย สูตร 15-15-15 หรือ 16-16-16 หากเป็นปุ๋ยละลายช้าจะได้ผลดียิ่งขึ้น ในอัตรา 2 ช้อนชา ต่อกระถางทุก 3 เดือน การให้น้ำควรให้พอชื้นแต่อย่าให้แฉะ ช่วงเวลาที่ให้น้ำที่ดีที่สุด ควรให้ในช่วงเช้าและไม่ช้าไปกว่าเวลา 14.00 น. เนื่องจากฟิโลเดนดรอนเป็นพืชที่ทนโรคและแมลงศัตรูได้ดี จึงยังไม่พบการระบาดจากศัตรูที่รุนแรง การขยายพันธุ์ทำได้ 3 วิธี คือการแยกหน่อฟิโลเดนดรอนประเภทที่ให้หน่อ ตัดแยกหน่อด้วยมีดคมและสะอาด แยกออกจากต้นแม่ หน่อที่แยกออกมาควรมีใบอย่างน้อย 3 ใบ และต้องมีรากติดมาด้วย ทารอยแผลด้วยปูนแดง ป้องกันเชื้อโรคเข้าทำลาย นำลงปลูกในกระถางที่มีกาบมะพร้าวสับเป็นวัสดุเพาะ นำเก็บในโรงเรือนเพาะชำ รดน้ำพอชุ่มอย่างสม่ำเสมออย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง การตัดชำ นิยมใช้กับฟิโลเดนดรอนชนิดเถาเลื้อย ให้ตัดเถาเป็นท่อน แต่ละท่อนควรมี 3 ข้อ นำไปชำในวัสดุเพาะ เช่น ขี้เถ้าแกลบผสมทรายหยาบ หรือใช้ขุยมะพร้าวเพียงอย่างเดียว อย่างใดอย่างหนึ่ง ภายใน 2 สัปดาห์ จะมีรากปรากฏให้เห็น และภายใน 4-5 สัปดาห์ นำลงปลูกในกระถางได้ การเพาะเมล็ด นำเมล็ดจากแกนดอกไม่ควรปล่อยให้เมล็ดแห้ง เพาะในกระถางที่มีใช้ขุยมะพร้าวที่ร่อนเอาเฉพาะส่วนที่ละเอียดที่สุดไว้ โรยเมล็ดลงบนวัสดุเพาะ กลบด้วยวัสดุเดียวกันบางๆ รดน้ำด้วยบัวรดน้ำพอชุ่ม เก็บในถุงอบ เก็บในที่ร่ม ใช้เวลาประมาณ 3 สัปดาห์ เมล็ดจะงอกเป็นต้นอ่อน จากนั้นแง้มถุงให้อากาศถ่ายเทได้เล็กน้อย ครบ 3 วัน เปิดปากถุงให้กว้างขึ้น ครบ 7 วัน นำออกจากถุง ดูแลต้นอ่อนให้แข็งแรง ครบ 2 เดือน นำลงปลูกในกระถางเดี่ยวได้ และวิธีขยายพันธุ์ที่นิยมกันมากในปัจจุบันคือ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ ประโยชน์ของการขยายพันธุ์ด้วยวิธีนี้คือ ผลิตได้คราวละจำนวนมากและได้ต้นที่มีลักษณะเหมือนกับต้นแม่ทุกประการ ส่วนใหญ่แล้วนิยมจ้างบริษัทเอกชนขยายพันธุ์ให้ ปัจจุบันมีเกษตรกรที่ทำห้องปฏิบัติการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อด้วยตนเอง ก็มีการเก็บเกี่ยวใบ ต้นที่ปลูกจากการแยกหน่อหรือตัดชำ อายุเพียง 8-12 เดือน ก็ตัดใบขายได้ แต่ต้นที่ได้จากการขยายพันธุ์ด้วยวิธีเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อต้องใช้เวลา 16 เดือน จึงจะตัดใบได้ ใบที่จะตัดต้องสมบูรณ์และมีสีเขียวเข้ม และควรเป็นใบที่ 4 นับจากส่วนยอด ตัดด้วยมีดคมและสะอาด ห่างจากโคนต้นประมาณ 1 นิ้ว นำลงแช่และล้างน้ำให้สะอาด นำขึ้นผึ่งพอหมาด มัดเป็นกำ จำนวน 5-10 ใบ ต่อหนึ่งกำ และต้องส่งออกสู่ตลาดโดยเร็ว ไม่ควรเก็บไว้ค้างคืน หากคุณปฏิบัติได้ตามคำแนะนำข้างต้น คุณจะได้ต้นฟิโลเดนดรอนที่สมบูรณ์สวยงามตามต้องการ