ถ้าพูดถึง ต้นไผ่ ถือเป็นพืชที่มีความผูกพันกับคนไทยมาช้านาน และในปัจจุบันไผ่ยังทรงคุณประโยชน์นานัปการ นอกจากจะให้ผลผลิตหน่อไม้ใช้ประโยชน์ต่อการบริโภคและขายเป็นอาชีพได้แล้ว หากเราลองสังเกตดูว่า ในงานของเราก็ต้องมีภาชนะเครื่องใช้ หรือเครื่องมืออุปกรณ์ที่ทำจากไม้ไผ่สักหนึ่งชิ้นเป็นอย่างน้อย ลำไผ่มีประโยชน์ตั้งแต่สร้างที่อยู่อาศัย ทำเครื่องมือเครื่องใช้ในครัวเรือน เครื่องดนตรี ของเล่น ไผ่หนึ่งกอเราสามารถใช้ประโยชน์ได้แทบทุกส่วน

ต้นฤดูฝนที่ผ่านมา ผู้เขียนมีโอกาสเดินทางไปจังหวัดกาญจนบุรี ได้แวะไปเยี่ยมชมสวนทิพยสมบัติ

มีความรู้สึกแปลกใจที่ต้นไผ่กิมซุ่งกำลังงอกงามและให้หน่อไม้ดกมาก ซึ่งระยะแรกๆ มีการปลูกเพียงไม่กี่กอ โดยได้พันธุ์ไผ่จากจีนมาจำนวนหนึ่ง สวนทดลองปลูก รวมทั้งศึกษาและสังเกตลักษณะทางพฤกษศาสตร์ การให้ผลผลิต พบว่าเป็นไผ่ที่มีคุณลักษณะดีพันธุ์หนึ่ง สวนจึงได้ขยายพันธุ์ไผ่กิมซุ่ง ซึ่งก็ได้ผลอย่างดีเยี่ยม เป็นไผ่ที่น่าสนใจ

มีโอกาสได้เข้าชมสวน บอกได้เลยว่า เป็นไผ่ที่ควรลงทุนปลูกและมีไว้ในสวน เพาะปลูกง่าย โตไว ให้หน่อดก ปัจจุบันเข้าปีที่ 3 แล้ว สวนทิพยสมบัติมีพื้นที่ปลูกไผ่กิมซุ่ง ถึง 60 ไร่ ถือว่าขยายได้อย่างรวดเร็ว สวนทิพยสมบัติยังมีโครงการที่จะขยายพื้นที่ปลูกอีก เพราะไผ่กิมซุ่งสามารถสร้างรายได้อย่างงาม เป็นเรื่องที่น่าสนใจเป็นอย่างมาก ผู้เขียนจึงอยากจะหยิบยกเรื่องราวของไผ่กิมซุ่งมาเล่าอีกครั้ง ให้ผู้อ่านนำไปเป็นช่องทางเพื่อตัดสินใจ



กินซุ่ม ปลูกง่าย ดูแลง่าย

คุณโชติกรณ์ แผ่นผา กรรมการผู้จัดการสวนเกษตรทิพยสมบัติ และ คุณพรชัย ทิศทอง ผู้จัดการสวน ร่วมให้ข้อมูลว่า พื้นที่ 1 ไร่ สามารถปลูกไผ่ได้จำนวนต้นต่อไร่ 100 ต้น (4x4 เมตร) การเตรียมหลุมปลูกไผ่กิมซุ่ง ขุดหลุมกว้าง ลึก 30 เซนติเมตร อาจจะมากหรือน้อยกว่านี้ก็ได้ ควรรองก้นหลุมด้วยปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก พื้นที่ใดไม่มีระบบชลประทานควรปลูกต้นฤดูฝน ส่วนพื้นที่ใดมีน้ำดี ปลูกได้ทุกวันในรอบปี ทางสวนปลูกแม้กระทั่งหน้าหนาว แต่มีระบบน้ำให้ ปุ๋ยที่ใส่ให้กับไผ่นั้น ต้นฤดูฝนใส่ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก ระหว่างปี ได้รับคำแนะนำว่า ให้น้ำ 3-4 วัน ต่อครั้ง ใส่ปุ๋ยเคมี สูตร 22-7-12 เดือนละ 1 ครั้ง ปริมาณที่ใส่ให้ แล้วแต่ว่ากอไหนมีจำนวนลำมากหรือน้อย โดยทั่วไปการให้ปุ๋ยประมาณเพียงกอละ 1 กำมือ



พื้นที่แบบไหนก็ปลูกได้ ทนแล้ง ดินทราย

ทางสวนให้ข้อมูลเพิ่มว่า ไผ่กิมซุ่ง ปลูกได้ในดินหลายประเภท เพราะที่ดินของทางสวนที่มีอยู่กว่า 1,000 ไร่ มีสภาพดินหลายลักษณะ ตั้งแต่ริมแควน้อย น้ำท่วมถึง ถือว่าเป็นดินน้ำไหลทรายมูล ไผ่ชอบ จุดกึ่งกลางของแปลงเกษตรเป็นดินร่วน ส่วนที่เป็นเขตแดน ดินบางส่วนมีหินปนบ้างแต่การเจริญเติบโตก็เป็นปกติ แม้บริเวณทรายหับพื้นที่ปลูกอะไรไม่ขึ้นแล้วลองเอาไผ่กิมซุ่งไปปลูกก็สามารถเจริญเติบโตได้ดี คุณพรชัย จึงยืนยันว่าสามารถปลูกได้ทุกพื้นที่ ตอนนี้ได้ทดลองเอาไปปลูกที่จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งเป็นภาคอีสาน พบว่าการเจริญเติบโตก็ดีมาก ทนต่อสภาพความแห้งแล้งได้เป็นอย่างดี

น้ำท่วมขังเป็นเดือนไผ่ยังไม่ตาย

คุณพรชัย กล่าวว่า กรณีในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ตอนที่น้ำท่วมทำให้มะม่วงกว่า 300 ต้น ตายหมด เลยเอาไผ่ไปปลูกทดแทน ประมาณ 200-300 กอ เจอกับน้ำท่วมขัง ตอนที่มีการผันน้ำเข้าทุ่งเจ้าเจ็ด ระดับน้ำสูงเกือบ 2 เมตร ต้นไผ่แช่น้ำอยู่เดือนครึ่ง ยังไม่ตาย ตอนนี้ก็เป็นปกติ สามารถแทงหน่อขายได้ทุกวัน วันละ 10-20 กิโลกรัม สร้างรายได้ให้กับพ่อของตนได้เป็นอย่างดี แรงงานที่ใช้ก็น้อย จะเห็นได้ว่าแม้สภาพอากาศแห้งแล้งหรือน้ำขังต้นไผ่ก็สามารถทนได้



ไผ่ สามารถปรับสภาพดิน อากาศ ได้ดี

คุณพรชัย เล่าว่า สภาพดินที่แย่บริเวณบางส่วนภายในสวนเป็นดินทรายหับ ปลูกอะไรไม่ค่อยจะขึ้น แต่พอเอาไผ่ไปลงก็ขึ้นดี แล้วทำให้คุณภาพของดินดีขึ้นด้วย เพราะว่าเศษใบไผ่ กิ่งไผ่ จะผุย่อยสลายกลับมาเพิ่มอินทรียวัตถุในดินให้มากขึ้น ทำให้หน้าดินสูงขึ้น ดินมีความสมบูรณ์ ถ้าจะปลูกเพื่อปรับสภาพดินก็สามารถทำได้เช่นกัน อีกทั้งปัญหาภาวะโลกร้อนในปัจจุบันเป็นปัญหาระดับโลก การปลูกไผ่ก็สามารถช่วยบรรเทาได้ เพราะทุกวันนี้เปรียบเทียบได้อย่างชัดเจนเลยว่า ขณะที่ทำงานอยู่ในสวนขนุนอากาศจะร้อนมาก พอเดินเข้าไปในสวนไผ่อากาศเปลี่ยนทันที ตนยืนยันว่าลดอุณหภูมิได้หลายองศาเลยทีเดียว



กำแพงธรรมชาติปกป้องสวน

นอกจากในสวนยังมีการปลูกไผ่บริเวณริมห้วย ไม่ให้เกิดการพังทลายของตลิ่ง ไผ่เป็นกำแพงกันลม คือว่า ป้องกันไม่ให้ต้นไม้อย่างอื่นภายในสวนเกิดความเสียหาย เพราะที่บริเวณนั้นมีลมแรง ต้นไผ่จะเป็นตัวที่ช่วยซับแรงลมได้ในระดับหนึ่ง ทำให้ความเร็วลมลดลง เป็นการเกื้อกูลซึ่งกันและกันของธรรมชาติ

กิมซุ่ง อนาคตเป็นไผ่เศรษฐกิจ

เกษตรกรที่ต้องการปลูกไผ่เพื่อการค้า ทั้งขายหน่อและลำต้น อาจจะมีคำถามว่าปลูกไผ่พันธุ์ไหนดี เจ้าของไผ่กิมซุ่งแนะนำไผ่ที่สามารถสร้างมูลค่า เพราะเป็นพันธุ์ที่ปลูกง่าย โตไว หน่อดก เวลาขายหน่อไม่ต้องมาขัดขนออก ทำให้ลดแรงงานและเวลาในการขัดขน ทุกส่วนขายได้หมด ทั้งหน่อไม้ กิ่งพันธุ์



หน่อไม้ไม่ต้องใช้สารฟอกขาว

คุณพรชัย กล่าวอีกว่า ปัจจุบันมีกระแสการรักษาสุขภาพ ในหน่อไม้ที่ขายกันในท้องตลาด แต่เดิมมีการใช้สารทำให้ขาว โดยการจุ่มและใส่ในถุงบรรจุ หน่อไผ่ตงจึงจะมีสีน้ำตาลออกเหลือง ซึ่งไผ่กิมซุ่งไม่เหมือนกัน ลักษณะหน่อไม้จะเปลือกบาง เนื้อเป็นสีขาวสะอาด เสี้ยนน้อยกว่าไผ่ตง ซึ่งเป็นธรรมชาติของสายพันธุ์อยู่แล้ว ไผ่กิมซุ่ง หากครอบ หน่อจะมีสีเหลืองทอง รสชาติหวาน ต้มน้ำเดียว ปรุงเป็นอาหารได้เหมือนหน่อไม้ทั่วไป จึงสามารถบริโภคได้อย่างสบายใจไม่ต้องกลัวว่าจะมีการปนเปื้อน ปลอดภัย ปราศจากสารเคมี



ไผ่กิม ซุ่งโตเร็ว หน่อไม้ผุดเหมือนดอกเห็ด

ให้หน่อทุกฤดูกาล คุณภาพดีเยี่ยม

คุณโชติกรณ์ กล่าวว่า ไผ่พันธุ์อื่นมีช่วงเวลาของการพักต้น สำหรับพันธุ์นี้ไม่มีการพักต้น แต่ให้หน่อได้ตลอดทั้งปี ถ้าช่วงที่หน่อไม้พันธุ์อื่นในฤดูไม่ให้ผลผลิตสามารถเอาหน่อไม้กิมซุ่งไปจำหน่ายได้ราคาที่ดี เพราะให้หน่อดกมาก ขณะเดินชมสวน คุณโชติกรณ์ และคุณพรชัย ชี้ให้ดูว่าลองมาดูกอนี้แล้วนับหน่อดู ปรากฏว่านับได้มากกว่า 20 หน่อ ทำให้ตัวผมเองอุทานออกไปว่า "หน่อไม้ผุดเหมือนดอกเห็ด" ถ้าไม่เห็นกับตาคงไม่เชื่อแน่ๆ

ถ้ามีการจัดการที่ดีจะให้หน่อมากและสมบูรณ์ มีผลผลิตทุกฤดู หลังจากปลูกเพียง 7 เดือน ไผ่ก็สามารถให้หน่อไม้ได้แล้ว หน่อกิมซุ่ง มีขนาด 1.7-3.0 กิโลกรัม ต่อหน่อ หากต้องการให้ได้หน่อไม้ดกควรจะควบคุมจำนวนต้นไผ่เพียง 3-5 ต้น ต่อกอ ตอนนี้ผลผลิตมีการส่งจำหน่ายที่ ตลาดกลางค้าส่งสี่มุมเมือง โทร. (02) 992-3943



ไผ่กิมซุ่ง กับเศรษฐกิจพอเพียง

คุณโชติกรณ์ บอกว่า ไผ่กิมซุ่ง ไม่จำเป็นต้องใช้ยาฆ่าแมลง ไม่ต้องใช้สารเคมี เกษตรกรรายเล็กสามารถปลูกแทนผักเอาหน่อไม้มาปรุงอาหาร ให้ผลผลิตได้ตลอดทั้งปี ปลูกเพียง 4-5 กอ ก็มีหน่อไม้ไว้รับประทานตลอดปีแล้ว หากผลผลิตเหลือก็เอาไปจำหน่าย หรือไม่ก็แปรรูปเป็นหน่อไม้ดอง หน่อไม้ตากแห้ง พอจะเอามาปรุงเป็นอาหารก็เอามานึ่งก็ใช้ได้แล้ว เก็บไว้เป็นอาหารได้ตลอด ลำต้นก็สามารถนำไปใช้ทำประโยชน์ได้มากมาย เป็นการทดแทนการใช้วัสดุอื่นที่สิ้นเปลืองและทำลายสิ่งแวดล้อม



การคาดการณ์ผลผลิตและการลงทุน (พื้นที่ 1 ไร่)

โดยการใช้แรงงานในครัวเรือน

ปีที่ 1 ให้ผลผลิต 500 กิโลกรัม (ราคากิโลกรัมละ 10 บาท)

ปีแรกการลงทุนจะมาก เพราะต้องใช้กิ่งพันธุ์ 100 กิ่ง ต่อ 1 ไร่ กิ่งละ 180 บาท เป็นเงิน 18,000 บาท สร้างระบบน้ำประมาณ 5,000 บาท ต่อไร่ ใช้ปุ๋ย 100 กิโลกรัม (2 กระสอบ) 1,200 บาท ค่ากำจัดศัตรูพืช 500 บาท ต่อไร่ กรณีที่เช่าพื้นที่ 1 ปี ไร่ละ 500 บาท

ปีที่ 2 ให้ผลผลิต 5,000 กิโลกรัม (ราคากิโลกรัมละ 10 บาท)

กรณีเช่าพื้นที่ 1 ปี ไร่ละ 500 บาท ใช้ปุ๋ย 600 กิโลกรัม ต่อไร่ (12 กระสอบ) 7,200 บาท

ปีที่ 3 ให้ผลผลิต 6,000 กิโลกรัม (ราคากิโลกรัมละ 10 บาท)

กรณีเช่าพื้นที่ 1 ปี ไร่ละ 500 บาท ใช้ปุ๋ย 600 กิโลกรัม ต่อไร่ (12 กระสอบ) 7,200 บาท



จากตารางข้างต้นแสดงให้เห็นว่า เพียงปีที่ 2 ก็คุ้มทุน และยังมีกำไรอีก (ราคาที่ขายหน่อไม้กิโลกรัมละ 10 บาท ถือเป็นราคาที่ประเมินไว้ต่ำแล้ว ซึ่งราคาปัจจุบันค่อนข้างดี) เพราะอย่างที่บอกไผ่กิมซุ่ง โตไว ให้ผลผลิตเร็ว ไม่มีระยะการพักตัว เรื่องของการให้ผลผลิตนั้นอาจจะได้มากกว่านี้ แล้วแต่การจัดการสภาพดิน ฟ้า อากาศ ของแต่ละพื้นที่ด้วย และจะเห็นได้ว่า กำไรปีที่ 2 มากกว่าปีแรกถึง 10 เท่า ถือเป็นรายได้อย่างงามให้แก่เกษตรกรรายย่อยที่มีพื้นที่ไม่มาก เพราะการปลูกไผ่นั้นรักษาและดูแลง่าย

ต้นไผ่เอาไปใช้ประโยชน์มากมาย

ขณะที่ชมสวนอยู่ เจ้าของสวนได้ผ่าต้นไผ่ให้ดู พบว่าเนื้อไผ่หนามาก เหมาะกับการเอาไปทำเครื่องจักสานได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้แล้ว คุณสมบัติของเนื้อไม้ ยังเหมาะกับการทำเยื่อกระดาษ ทำเฟอร์นิเจอร์ รวมทั้งอุตสาหกรรมอื่นๆ อย่างตะเกียบ ปัจจุบันที่นิยมใช้เพียงครั้งเดียวแล้วทิ้ง ไม้จิ้มฟัน ไม้ไก่ย่าง ตลอดจนใช้เป็นไม้ค้ำกิ่งในสวนไม้ผลได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ ยังสามารถใช้ประโยชน์ด้านการประมง เช่น โครงสร้างกระชังปลา



ผลพลอยได้จากการปลูกไผ่ที่ไม่ควรมองข้าม

ลำต้นไผ่สามารถนำเอาไปเผาถ่านได้เป็นอย่างดี ในตอนนี้ประเทศญี่ปุ่น มีความต้องการถ่านไผ่จากบ้านเราจำนวนมาก ชาวญี่ปุ่นจะเรียกถ่านไม้ไผ่ว่า ทาเกะซูมิ หรือ ชิกุตัน ถ้าเอาไผ่กิมซุ่งไปเผ่าจะได้ถ่านจำนวนมาก เนื้อค่อนข้างหนา เป็นอีกทางเลือกที่จะเอาลำไผ่ไปแปรรูป เพิ่มมูลค่าได้เป็นอย่างดีเยี่ยม เพราะราคาถ่านไม้ไผ่ราคาแพง คุณสมบัติของถ่านไม้ไผ่สามารถดูดซับกลิ่นและความชื้น และปล่อยประจุลบของถ่านไม้ไผ่ เหมาะสำหรับวางก้อนถ่านไว้ในตู้เสื้อผ้า ห้องครัว ห้องน้ำ ตู้เก็บของหรือกล่องรองเท้า วางในรถยนต์ก็ได้ รวมทั้งวางไว้ดูดก๊าซพิษที่ระเหยมาจากสีทาบ้านหรือโพลีบอร์ดในอาคารหรือห้องที่เพิ่งตกแต่งใหม่ได้ด้วยการปล่อยประจุลบของถ่านไม้ไผ่ ยังช่วยแก้มลภาวะในน้ำเสีย ท่อระบายน้ำที่ปล่อยน้ำซักผ้าและกลิ่นเน่า ถ่านไม้ไผ่จะดูดซับคลอรีนและสารมีพิษภายในน้ำดื่มและให้แร่ธาตุตามธรรมชาติ



ถ่านไม้ไผ่ เพื่อสุขภาพ

นอกจากนี้ ประจุลบที่ถ่านไม้ไผ่ปล่อยออกมาทำปฏิกิริยาเปลี่ยนอนุมูลอิสระเป็นออกซิเจนนั้น ยังมีผลต่อความดันโลหิต ระบบการหายใจและระบบประสาททำงานอัตโนมัติมีประสิทธิภาพขึ้น มีผลต่อการนอนหลับและผ่อนคลาย รังสีอินฟราเรดคลื่นยาวจากถ่านจะช่วยรักษาความอบอุ่นของร่างกาย ประกอบกับการดูดซับความชื้น ฟอกอากาศ และขับไล่แมลงได้ จึงมีผู้นำถ่านไม้ไผ่ไปใช้ทำฟูกที่นอนและหมอน หรือเพียงแค่วางไว้ใต้เตียง ก็ช่วยขจัดความชื้นในห้องนอน กิมซุ่งไผ่มหัศจรรย์ปลูกแล้วได้อะไรมากกว่าที่คุณคิด

พันธุ์ไผ่กิมซุ่งของแท้ต้องมีสติ๊กเกอร์

คุณโชติกรณ์ กล่าวทิ้งท้ายไว้ว่า ถ้าหากเกษตรกรสนใจการปลูกไผ่กิมซุ่ง สามารถติดต่อได้ที่สวนทิพยสมบัติโดยตรง ปัจจุบันมีกิ่งพันธุ์ปลอมหรืออ้างว่าเป็นไผ่กิมซุ่ง ซึ่งทำให้เกิดความไม่มั่นใจว่าเป็นกิ่งพันธุ์แท้หรือไม่

สวนทิพยสมบัติได้จัดทำสติ๊กเกอร์ติดกับกิ่งพันธุ์ไผ่ทุกต้น เพื่อรับรองว่าเป็นต้นพันธุ์ของแท้แน่นอน สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมโดยตรงได้ที่ สวนทิพยสมบัติ 99 หมู่ที่ 1 บ้านแก่งปะลอม ตำบลไทรโยค อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี 71150 โทรศัพท์ (089) 812-8196, (089) 922-5674 สำนักงานใหญ่ กรุงเทพฯ โทรศัพท์ (02) 625-9292 ต่อ 513, (081) 931-5215 www.sktgarden.com