หลังจากที่นิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้านดำเนินการมาได้ไม่นานนัก ทีมงานมีโอกาสไปสัมภาษณ์ คุณสุทธิพันธ์ บุญใจใหญ่ เกี่ยวกับเรื่องพุทธรักษา จากนั้นเกษตรกรรายนี้ก็ยึดอาชีพปลูกไม้ดอกไม้ประดับจำหน่ายเรื่อยมา อาจจะพลิกแพลงเสริมแต่งบางสิ่งบางอย่าง แต่ก็ยังอยู่ในเส้นทาง นั่นก็คือเส้นทางของไม้ดอกไม้ประดับ

จากเดิมคุณสุทธิพันธ์ปลูกพุทธรักษา เขาเปลี่ยนเป็นธรรมรักษา หรือเฮลิโคเนีย แล้วก็โป๊ยเซียน จนถึงลีลาวดี

ทางด้านพืชพรรณพื้นบ้าน เขาเล็งเห็นคุณค่าของ กล้วยน้ำว้า "นวลจันทร์" จึงได้ศึกษาอยู่นานปี พร้อมสายพันธุ์อื่นๆ จากนั้นเรื่องของกล้วย จึงได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย

สิ่งที่เขาทำนั้น ยังประโยชน์แก่ชุมชนอย่างยิ่ง ถนนเข้าบ้านเกษตรกรรายนี้ ปัจจุบันสองข้างทาง มีปลูกเฮลิโคเนียและพุทธรักษาเต็มไปหมด เป็นการสร้างงานสร้างเงินประเมินค่าไม่ได้ ซึ่งเป็นผลพวงจากแนวคิดของเกษตรกรคนเก่งนามสุทธิพันธ์นั่นเอง

ปัจจุบัน คุณสุทธิพันธุ์ อยู่บ้านเลขที่ 102/5 หมู่ที่ 7 ตำบลมหาสวัสดิ์ อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี 11130

การไปเยือนคุณสุทธิพันธ์ครั้งใหม่นี้ มีเรื่องราวของหน้าวัวใบมาเล่าสู่กันฟัง



สะสมมา 14 ปี

ใต้หลังคาบ้านใหม่ ราคา 2.5 ล้าน (ไม่รวมที่ดิน) คุณสุทธิพันธ์ บอกว่า ตนเองสะสมพันธุกรรมไม้ไว้อย่างต่อเนื่อง ถึงแม้ไม่ได้รับความนิยมก็ตามที หน้าวัวใบก็เช่นกัน เก็บไว้ตั้งแต่ก่อนน้ำท่วมใหญ่ ก่อนปี 2538 ทั้งนี้เห็นว่าหน้าวัวใบมีทรงต้นสวยงาม ทนทาน

"เมื่อก่อนมี 20-30 ต้น กระถางขนาด 16 นิ้ว ราคา 1,000 บาท ไม่ได้ขยายพันธุ์ ที่ผมชอบเพราะว่าใบเขาโต ใบกว้าง สีเขียวสด ไม้ใบกว้างผมชอบอยู่แล้ว อย่างกล้วยต่างๆ ผมก็สะสมมานาน ยุคแรกๆ ที่สะสมกันเป็นหน้าวัวใบผักกาด ต่อมามีสะสมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เก็บจากสวนไม้ใบ เมื่อไม่นานมานี้ ผมเสนอให้มีการประกวด ผมลองส่งดู ผมไม่ได้เป็นกรรมการนะ ปรากฏว่า ของผมได้รางวัลที่ 2 ตั้งแต่กลางปีที่ผ่านมา คนนิยมหน้าวัวใบเพิ่มขึ้น ต่างชาติเข้ามาซื้อไม่น้อย ทุกวันนี้มีอยู่กว่า 10 สายพันธุ์ แต่ลูกผสมใหม่ๆ มีมาก" คุณสุทธิพันธ์ พูดถึงหน้าวัวใบ

หน้าวัวใบนั้น โดยทั่วไปลักษณะทางพฤกษศาสตร์ คล้ายหน้าวัวดอก เพียงแต่หน้าวัวดอกเขาเด่นที่ดอก คือดอกมีสีแดง ขาว เขียว และสีอื่นๆ แต่หน้าวัวใบนั้น ใบจะใหญ่ มีหลายรูปทรง ส่วนดอกของหน้าวัวใบอาจจะไม่เด่นนัก

คุณสุทธิพันธ์ บอกว่า ปัจจุบันตนเองมีหน้าวัวใบหลายลักษณะ อาจจะพูดว่าหลายสายพันธุ์ก็ได้ ขอนำมาเผยแพร่ ดังนี้

ใบผักกาด ใบกว้าง หยิก เหมือนผักกาด

ใบเสมา ตรงๆ เลยใบคล้ายใบเสมา

ทับทิมจันท์ หลังใบหยาบ ดอกสีดำ

ใบพลิ้ว ใบแข็ง ขอบใบพลิ้ว ต้นไม่ใหญ่ เหมาะทำเป็นพ็อตแพลนต์

เรอเนซองซ์ ก้านใบยาว ใบแคบ คลื่นขอบใบสวย

มิกกี้เมาส์ ใบเขียวเข้ม หูใบจีบ

หูช้าง ใบรูปใบโพธิ์

บลูเบอร์รี่ ใบมัน ก้านใบสีแดง

เงินหนา ใบหนา

ลูกผสมคุ้มเกล้า ทรงต้นใหญ่มาก ท่วมหัว



ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด

คุณสุทธิพันธุ์ บอกว่า หน้าวัวขยายพันธุ์ได้หลายวิธีด้วยกัน อาทิ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ ซึ่งจะได้ต้นใหม่ที่ออกมาเหมือนพ่อแม่ แต่ที่ผ่านมา ตนเองขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ทำให้ได้ต้นที่สวยงามแปลกใหม่อยู่เสมอ

ตั้งแต่ออกดอก จนสุกแก่หน้าวัวใบใช้ระยะเวลา 120 วัน เมื่อนำดอกที่เมล็ดแก่แล้วเพาะ ใช้เวลา 30 วัน จึงเริ่มงอก จากนั้นเลี้ยงดูไปอีกราว 1 ปี จึงเห็นความสวยงามของหน้าวัวใบ

"ดอกหนึ่งมีราว 250 เมล็ด เมื่อนำไปเพาะจะได้ต้นที่แตกต่างจากพ่อแม่ ที่สวนผมไม่ได้ใช้สารเคมีกำจัดแมลง ที่นี่จึงมีแมลงช่วยผสมเกสร ตามภาษาชาวบ้านเรียกว่าแมลงขย่มน้ำ ตัวใหญ่กว่ายุง 4-5 เท่า ตัวสีขาวออกไปทางน้ำตาล" คุณสุทธิพันธ์ บอก

คุณสุทธิพันธ์ บอกว่า เรื่องของสายพันธุ์ ตนเองเก็บสะสมมานาน จึงมีพ่อแม่พันธุ์อยู่ไม่น้อย ยุคเริ่มต้นมีงานไม้ดอกอย่างอื่น ค่อนข้างมาก จึงไม่ได้เพาะเมล็ด แต่หลังสังเกตเห็นว่า หน้าวัวใบมีจุดเด่น จึงศึกษาเพิ่มเติม

แล้วพบว่า หน้าวัวใบมีจุดเด่นดังนี้

หนึ่ง...เด่นที่ใบ เพราะมีหลายรูปทรงหลายขนาด

สอง...รากที่อยู่โผล่พ้นวัสดุปลูกแข็งแรง มีความสวยงาม

สาม...ดอกสวยงาม เรื่องของดอก อาจจะเปรียบเทียบกับหน้าวัวตัดดอกยาก เนื่องจากคนละรูปทรง

สี่...อายุยืน ต้นที่อายุมากที่สุดของคุณสุทธิพันธ์ คือ 14 ปี ใบของหน้าวัวบางสายพันธุ์ อยู่ได้ถึง 5 ปี โดยไม่เหี่ยวเฉา ไม่ต้องตัดทิ้ง



ดูแลยากไหม

เกษตรกรคนเก่งพูดถึงงานปลูกเลี้ยงหน้าวัวใบว่า ไม่ได้ยุ่งยากแต่อย่างใด อย่างไรก็ตาม หากอยากให้หน้าวัวใบสวยงาม ต้องศึกษานิสัยใจคอของเขาบ้าง

เริ่มจากปริมาณแสงที่หน้าวัวใบต้องการ โดยทั่วไปแล้วหน้าวัวใบเป็นไม้เขตร้อน ต้องการความชื้น คุณสุทธิพันธ์ บอกว่า จุดวางตั้งของหน้าวัวใบ ต้องการแสงราว 40 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้น ควรใช้ซาแรนที่พรางแสงได้ 60 เปอร์เซ็นต์ ผู้ปลูกท่านใดที่ไม่มีซาแรน อาจจะใช้ร่มเงาของต้นไม้หรือมุมเหลี่ยมของตัวอาคารช่วยบังแสงก็ได้ กรณีที่แสงไม่เหมาะสม อาจจะมีผลต่อการเจริญเติบโตของหน้าวัวใบ

วัสดุปลูกมีความสำคัญอย่างยิ่ง ที่ต้องศึกษาให้ถ่องแท้ เดิมทีเจ้าของบอกว่า ลองถูกลองผิดอยู่นาน แต่สุดท้ายแล้วสรุปได้ว่า กาบมะพร้าวสับ เป็นสิ่งที่หน้าวัวใบชอบมากที่สุด

"ดินเขาไม่ค่อยชอบ เพราะว่าน้ำซึมผ่านได้ยาก หากเป็นกาบมะพร้าวสับดีที่สุด ต้นเล็ก ปลูกในกระถางเล็กใช้กาบมะพร้าวสับไม่ใหญ่นัก แต่หากต้นใหญ่ ใช้กาบมะพร้าวสับขนาดใหญ่ได้เลย ปุ๋ยที่ผมใช้อยู่ เป็นปุ๋ยละลายช้า ใส่ทีกินได้ 3-6 เดือน ปุ๋ยเม็ดทั่วๆ ไปละลายเร็ว หากใส่อาจจะเป็นอันตรายต่อราก ข้อควรระวังเรื่องของการปลูกหน้าวัวใบอย่าให้น้ำมากเกินไป จะแฉะและต้นเน่าได้ง่าย"

ถามถึงเรื่องการนำหน้าวัวใบไปใช้งาน

เจ้าของอธิบายว่า โดยทั่วไปแล้วเขาปลูกหน้าวัวในกระถางกัน เริ่มจากกระถางเล็กๆ แล้วขยายเพิ่มขึ้น ทั้งนี้ ต้องดูสายพันธุ์เป็นตัววัดด้วยว่า สมควรจะขยายกระถางหรือไม่

บางสายพันธุ์ต้นเล็ก เช่น ใบพลิ้ว กระถางไม่ต้องใหญ่มาก เพราะใช้กระถางใหญ่ไป ไม่เกิดความสมดุลและสิ้นเปลือง แต่บางสายพันธุ์ ต้องขยายกระถางให้ใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ เช่น ลูกผสมคุ้มเกล้า เมื่อนำลงปลูกในกระถางแล้ว ต้นสูงใหญ่เท่าเจ้าของ หรือจะสูงกว่าด้วยซ้ำ

หน้าวัวใบเหมาะที่จะเป็นไม้ตกแต่งภายใน โดยยกวางตั้งประดับระยะหนึ่ง จากนั้นนำออกมาสูดโอโซนเติมปุ๋ยข้างนอก จากนั้นหมุนเวียนไปตั้งประดับตามเดิม มุมใดมุมหนึ่งของสวนที่แดดไม่จัด สามารถวางตั้งหน้าวัวใบได้เลย

มีหน้าวัวใบบางสายพันธุ์ ที่ต้นไม่ใหญ่นัก ปลูกเป็นไม้กระถางแขวนก็สวยงามดี

ถามถึงการซื้อขายในปัจจุบัน คุณสุทธิพันธ์ บอกว่า ตลาดเคลื่อนไหวคึกคักดี ทั้งนี้ผู้ปลูกไม้ดอกไม้ประดับเห็นจุดเด่น เห็นช่องทาง ความหลากหลายของสายพันธุ์เป็นเสน่ห์อย่างหนึ่ง

นับว่าเป็นไม้ดอกไม้ประดับอีกชนิดหนึ่ง ที่เป็นทางเลือกให้ผู้สนใจได้ศึกษาหาความรู้ รวมทั้งจับจองเป็นเจ้าของ

ทุกวันนี้ที่สวนคุณสุทธิพันธ์ เป็นดังซุปเปอร์มาร์เก็ตต้นไม้ มีไม้ดอกไม้ประดับหลากหลายชนิดหลากหลายสายพันธุ์ คนที่สนใจแวะเวียนไปเยี่ยมชมรับรองไม่ผิดหวัง ปัจจุบัน ถนนหนทางสะดวกสบาย มีถนนหลายสายตัดผ่าน อาจจะเข้าไปยากสักหน่อย ติดต่อได้ตามที่อยู่ หรือโทร. (02) 985-2467, (089) 153-0391 และ (089) 613-6872