หาก ท่านต้องการจะเนรมิตสวนของท่าน หรือจัดภูมิทัศน์ให้ต้นไม้โตได้ภายในวันเดียว ไม้ขุดล้อมจะเป็นทางเลือกที่ไม่ต้องคอยเวลาปลูก ท่านสามารถเลือกพันธุ์ไม้ต่างๆ ขนาดลำต้นเท่าท่อนแขนที่มีอายุราวๆ 1 ปี ไปจนถึงไม้ขนาดลำต้นหลายคนโอบอายุหลายสิบปี ปัจจุบัน "ไม้ขุดล้อม" ยังเป็นที่ต้องการอย่างมากทั้งในประเทศเองหรือการส่งออกไปยังต่างประเทศ แต่หลายท่านจะทราบหรือไม่ว่า แหล่งที่ปลูกไม้ขุดล้อมแหล่งใหญ่ที่สุดของประเทศไทยอยู่ที่ ตำบลชะอม อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี ด้วยตัวเลขของพื้นที่ปลูกต้นไม้เพื่อการขุดล้อมที่มีมากกว่า 5,000 ไร่ มีแผงพ่อค้าแม่ค้าในพื้นที่มากกว่า 150 แผง ในเขตพื้นที่ตำบลชะอม ที่มีรถยนต์และรถบรรทุกจากทั่วประเทศ วิ่งเข้าไปรับซื้อไม้ขุดล้อมขนาดน้อยใหญ่ในแต่ละวันนับร้อยคัน กำนันสมชาติ พึ่งทรัพย์ กำนัน ตำบลชะอม อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี โทร. (081) 291-3906 ได้เล่าประวัติความเป็นมาการประกอบอาชีพของชาวบ้านตำบลชะอม ว่า แต่เดิมชาวบ้านตำบลชะอมประกอบอาชีพทำไร่ ปลูกมันสำปะหลัง ข้าวโพด พืชล้มลุกทั่วไป และทำสวน แต่รายได้ไม่ค่อยจะดีมากนัก มีหนี้สินกันอยู่มาก ต่อมามี บริษัท ไลม่อนแลนด์ จำกัด (บริษัทในเครือรถยนต์วอลโว่) ร่วมกับ คุณมีชัย วีระไวทยะ ได้เข้ามาแนะนำเกี่ยวกับการทำไม้ขุดล้อม และเริ่มต้นได้ให้กู้ยืมเงินโดยไม่คิดดอกเบี้ย และส่งเจ้าหน้าที่มาสอนชาวบ้านถึงขั้นตอนการปลูก การดูแลรักษาและวิธีการขุดล้อมต้นไม้ ในครั้งนั้นตัวกำนันสมชาติเริ่มทดลองปลูกต้นไม้เพื่อขุดล้อมในพื้นที่ประมาณ 5 ไร่ พร้อมชาวบ้านอีก 6 คน ที่ร่วมทดลองปลูกในครั้งนั้น จากนั้นอีก 1 ปี ต้นไม้ที่ปลูกไว้เริ่มขุดล้อมจำหน่ายให้แก่ บริษัท ไลม่อนแลนด์ จำกัด ทั้งหมด เมื่อชาวบ้านส่วนใหญ่ที่เฝ้าดูว่าปลูกไม้ขุดล้อมแล้วมีคนมารับซื้อและขายได้ จริง รวมทั้งการลงทุนสามารถกู้เงินจากบริษัทโดยไม่คิดดอกเบี้ย และมองเห็นว่ากลุ่มชาวบ้านที่ปลูกไม้ขุดล้อม มีรายได้ดีกว่าการปลูกพืชชนิดเดิมๆ จึงหันมาทำไม้ขุดล้อมขายให้แก่ทางบริษัทกันมากขึ้น ปัจจุบันไม้ขุดล้อมมีปริมาณมากขึ้นและเป็นที่รู้จักของพ่อค้าขายต้นไม้ ทำให้มีการซื้อขายกัน ขยายตลาดออกไป ในขณะนี้ทุกครัวเรือนในตำบลชะอมมีอาชีพทำไม้ขุดล้อมกันหมด สร้างอาชีพและมีรายได้ ปัญหาการว่างงานหมดไป หลายๆ ครอบครัวแต่ก่อนค่อนข้างยากจนมาก ปัจจุบันทุกบ้านมีรถยนต์ มีรถยกคันละกว่าล้านบาท อย่างน้อยสวนละ 1 คัน บางสวนมีรถยกถึง 5 คัน ก็มี ในอนาคตกำนันสมชาติอยากเห็นการรวมกลุ่มกันอย่างเข้มแข็งของผู้ปลูกไม้ขุด ล้อม รวมกันมีการซื้อขายผ่านกลุ่มเพื่อให้เกิดความเข้มแข็งอย่างยั่งยืนและสร้าง อำนาจต่อรองได้ จะเริ่มต้นทำไม้ขุดล้อม ต้องทำอย่างไร อบ ต.วิเชียร บำเพ็ญศิล เลขที่ 135/1 หมู่ที่ 2 ตำบลชะอม อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี โทร. (081) 991-1667 เป็นเกษตรกรอีกรายหนึ่งที่ประกอบอาชีพไม้ขุดล้อมมานานกว่า 10 ปี โดย อบต.วิเชียร ได้กล่าวว่า "เดิมตนเองมีฐานะค่อนข้างลำบาก แต่พอมาทำอาชีพไม้ขุดล้อมขายก็มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นมาก" อบต.วิเชียร แนะนำว่า เริ่มจากการเตรียมพื้นที่ ยกตัวอย่าง ในพื้นที่ 1 ไร่ ก็ต้องมีการไถดะ แล้วไถให้พื้นที่เรียบเสมอ จากนั้นวัดระยะหลุมปลูก ซึ่งการปลูกไม้เพื่อการขุดล้อมนั้น จะใช้ระยะปลูกเพียง 1x1 เมตร เท่านั้น ดังนั้น พื้นที่ 1 ไร่ จะสามารถปลูกพันธุ์ไม้ได้ประมาณ 1,500 ต้น ขั้นตอนการวัดระยะหลุมปลูก ชาวบ้านจะใช้วิธีขึงเชือกที่มัดปมทุกๆ ระยะ 1 เมตร ตามความยาวของเชือก พอขึงเชือกเสร็จก็จะนำไม้หลัก ไม้ไผ่ ความยาวประมาณ 1 เมตร เดินปักตามปมเชือก ระยะ 1 เมตร ต่อจากนั้นก็จะขุดหลุมตามหลักไม้ไผ่ที่ปักเอาไว้ ขุดหลุมลึกสักเพียง 1 หน้าจอบ กล้าพันธุ์ไม้ที่นำมาปลูกจะเป็นต้นกล้าที่ได้จากการเพาะ เมล็ด เช่น ต้นราชพฤกษ์ (คูน) เสลา บุนนาค อินทนิล มะฮอกกานี ตะแบก ปีบ ฯลฯ กล้าพันธุ์ไม้จะเลือกต้นที่มีขนาดความสูง 30 เซนติเมตร มาปลูก ปัจจุบันราคากล้าไม้เฉลี่ย 5-10 บาท ต่อต้น เมื่อปลูกเสร็จต้องปักไม้หลักผูกติดลำต้นกล้าไม้ให้แน่นพอประมาณ เพื่อต้นจะได้เจริญเติบโตตั้งตรง ไม่โน้มเอียง อบต.วิเชียร ยังกล่าวเสริมว่า การเลือกพันธุ์ไม้มาปลูกก็ต้องดูสภาพพื้นที่ หากเป็นที่ลุ่มมีน้ำขังแฉะมากในช่วงฤดูฝนก็ต้องเลือกปลูกไม้ที่ทนน้ำท่วมขัง เช่น อินทนิล หรือตะแบก เป็นต้น การเลือกพันธุ์ไม้มาปลูกในพื้นที่ 1 ไร่ หรือ 1,500 ต้น นั้น แนะนำว่าน่าจะปลูกหลายๆ ชนิด จะดีกว่าการปลูกเพียงอย่างเดียว จะเป็นการสร้างตัวเลือกให้ลูกค้า ผู้ปลูกก็จะได้ไม่เสียโอกาสเมื่อผู้ซื้อต้องการพันธุ์ไม้หลายๆ ชนิด หลัง ปลูกได้ราว 7 วัน กล้าไม้จะตั้งตัวได้ในการดูแลรักษา ควรมีการรดน้ำให้อย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะช่วงฝนทิ้งช่วงหรือเข้าสู่ฤดูแล้ง หลังจากปลูกได้ 15 วัน ควรมีการให้ปุ๋ยเคมีทางดิน สูตร 15-15-15 ประมาณ 1 ช้อนแกง ต่อต้น เป็นประจำทุกๆ เดือน ต้นไม้ที่มีการให้ปุ๋ยอย่างสม่ำเสมอจะโตเร็วมาก จากการทดลองใช้ปุ๋ยเคมีมาหลายสูตร พบว่าปุ๋ยสูตร 15-15-15 ช่วยในเรื่องของการเจริญเติบโตทางลำต้นได้ดีมาก เพราะการขายไม้ขุดล้อมมักไม่ได้ตีราคาในเรื่องของความสูง แต่จะตีราคาตรงขนาดของลำต้น ยกตัวอย่าง การวัดขนาดลำต้นเพื่อตีราคาต้นไม้ จะใช้สายวัดความสูงจากโคนต้นไม้ขึ้นมา 30 เซนติเมตร จากนั้นวัดความยาวรอบลำต้นบริเวณนั้น สมมุติว่า วัดความยาวรอบต้นได้ 6 นิ้ว ก็ต้องเอา 3 หาร ก็จะได้ขนาดไม้คือ 2 นิ้ว เป็นต้น ดังนั้นคนปลูกไม้ขุดล้อมจึงไม่ได้เน้นความสูงของต้นไม้ แต่จะเน้นให้โคนลำต้นใหญ่ จากนั้นพอต้นกล้ามีความสูงได้ 1 เมตร ก็จะใช้ยาฆ่าหญ้า จำพวกสารไกลโฟเสต เช่น ดีเฟนซ่าฉีดพ่น ซึ่งสามารถคุมฆ่าหญ้าได้นานถึง 3 เดือน โดยการใช้ยาฆ่าหญ้าจะใช้เพียง 1-2 ครั้ง เท่านั้น พอต้นไม้โตมีร่มเงา ปัญหาวัชพืชก็จะหมดไป ในบางช่วงอาจจะมีปัญหาของแมลงหรือหนอนกินใบ กินยอด ก็ใช้สารป้องกันกำจัดแมลงทั่วไปหรือใช้ตามการระบาดของโรค ต้นไม้ที่ปลูกมีอายุได้ 8 เดือน ขึ้นไป ก็จะสามารถขุดจำหน่ายได้แล้ว ก็จะมีคนมารับซื้อ ทั้งซื้อเป็นต้นและเหมาทั้งแปลง ราคาเหมาทั้งแปลงจะเฉลี่ยอยู่ 30,000-50,000 บาท คุณลุงแพร มังอุ่ม เจ้าของสวนลุงแพร เลขที่ 130 หมู่ที่ 8 ตำบลชะอม อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี โทร. (081) 853-2092 และ (081) 173-3061 เป็นเกษตรกรอีกรายหนึ่งที่ทำไม้ขุดล้อมมามากกว่า 10 ปี โดยสวนลุงแพรจะเน้นการขุดล้อมไม้ขนาดใหญ่เป็นหลัก โดยให้เหตุผลว่า "ทำไม้ขุดล้อมขนาดเล็ก 100 ต้น ใช้อุปกรณ์ 100 ชิ้น จะต้องยก 100 ครั้ง แต่ไม้ขุดล้อมขนาดใหญ่ใช้อุปกรณ์ชิ้นเดียว รดน้ำต้นเดียว ขายต้นเล็ก 100 ต้น ก็ยังไม่เท่าขายไม้ขุดล้อมต้นใหญ่เพียงต้นเดียว" บริเวณหน้าสวน ลุงแพรจะมีไม้ขุดล้อมขนาดใหญ่นับร้อยต้น มีขนาดใหญ่กว่า 1 คนโอบ ไปจนหลายๆ คนโอบรอบ เช่น ต้นกันเกรา ขนาดใหญ่ 5-6 คนโอบ คาดว่ามีอายุเกือบ 100 ปี คุณลุงแพรตั้งราคาไว้ถึง 150,000 บาท คุณลุงแพร เล่าว่า การขุดล้อมต้นไม้ที่มีขนาดใหญ่ก็มีความเสี่ยงอยู่มาก แต่ด้วยประสบการณ์ในการทำไม้ขุดล้อมต้นไม้ขนาดใหญ่มานาน ต้นไม้ที่ขุดล้อมขึ้นมาจึงมีโอกาสตายเพียง 10 เปอร์เซ็นต์ เท่านั้น ไม้มงคล 9 ชนิด คุณ ลุงแพร ได้ให้รายละเอียดของไม้มงคลที่ได้รับความนิยม 9 ชนิด ดังนี้ ไม้ราชพฤกษ์ หมายถึง ความเป็นใหญ่และมีอำนาจวาสนา ไม้ขนุน หมายถึง หนุนให้ดีขึ้น ร่ำรวยขึ้น ทำอะไรจะมีผู้ให้การเกื้อหนุน ไม้ชัยพฤกษ์ หมายถึง การมีโชคชัย ชัยชนะ ชนะศัตรู ชนะอุปสรรคต่างๆ ไม้ทองหลาง หมายถึง การมีทรัพย์สินเงิน มีเงินทองใช้ไม่ขัดสน ไผ่สีสุก หมายถึง มีความสุขกาย สบายใจ ไร้ทุกข์โศกโรคภัย ไม้ทรงบาดาล หมายถึง ความมั่นคงหรือทำให้บ้านมั่นคง แข็งแรง ไม้สัก หมายถึง ความมีศักดิ์ศรี ความมีเกียรติ อำนาจบารมี คนเคารพนับถือ และยำเกรง ไม้พะยูง หมายถึง การพยุงฐานะให้ดีขึ้น ไม้กันเกรา หมายถึง ป้องกันภัยอันตรายต่างๆ หรืออีกชื่อหนึ่งว่า ตำเสา ซึ่งอาจหมายถึงทำให้เสาเรือนมั่นคง คุณ ลุงแพร มักจะตระเวนออกหาต้นไม้ใหญ่ตามหมู่บ้านต่างๆ โดยต้นไม้ที่ขุดล้อมจะต้องอยู่ในที่ดินมีเอกสารสิทธิเพื่อไม่ให้เกิดปัญหา เรื่องกฎหมายหรือการบุกรุกป่า ซึ่งต้นไม้หลายชนิดที่คุณลุงแพรไปขุดล้อม เช่น ต้นพะยูง กันเกรา บุนนาค พะยอม กร่าง ฯลฯ ล้วนแล้วแต่เป็นต้นไม้ที่ได้รับความนิยมจากผู้ซื้อว่าเป็นไม้มงคล ในการซื้อหรือตีราคาก่อนขุดล้อมนั้นก็ขึ้นอยู่กับความพอใจของผู้ซื้อและผู้ ขาย มีตั้งแต่หลักพันบาทไปถึงราคาหลักหมื่นบาท การขุดล้อมไม้ขนาดใหญ่จะนิยมไปขุดล้อมกันในช่วงฤดูแล้ง ต้นไม้จะผลัดใบ ดินจะแน่น มีเปอร์เซ็นต์การรอดตายมาก ส่วนฤดูฝน ก็พอที่จะขุดได้บ้าง แต่จะมีความยากลำบากในการขนย้ายและตุ้มดินแตก อาจจะทำได้เพียงการ "ขุดหมัก" เพื่อจับจองเอาไว้ก่อนเท่านั้น เมื่อหมดฤดูฝนก็จะเข้าไปขนย้าย แต่การขุดล้อมไม้ในช่วงฤดูหนาว คุณลุงแพรแนะนำว่าไม่ควรขุดล้อม ต้นไม้มีโอกาสรอดตายน้อย ดังนั้น ในการขุดล้อมไม้ใหญ่ หรือไม้เล็กทำในช่วงฤดูแล้งจะดีที่สุด คุณลุงแพรยังถ่ายทอดประสบการณ์ในการขุดล้อมต้นไม้อีกว่า ในการขุดล้อมต้นไม้จะมีอยู่ 2 แบบ โดยแบบแรกคือ "ขุดดิบ" ซึ่งเป็นการขุดที่จะตัดรากไม้ทั้งหมดออกทันทีแล้วย้ายไปอัดตุ้มขุยมะพร้าว เป็นวิธีที่ทำได้ง่ายและไม่ยุ่งยาก เหมาะแก่การขุดล้อมในช่วงหน้าแล้ง อีกแบบคือ "ขุดหมัก" เป็นการขุดล้อมที่ยังคงเหลือรากขนาดใหญ่ไว้ 2-3 ราก เอาไว้ก่อน เพื่อพยุงลำต้นและหาอาหาร ส่วนรากขนาดเล็กจะขุดแทงให้ขาดไปเลย นำกระสอบหรือผืนซาแรนล้อมตุ้มดินให้แน่นไว้ก่อน จากนั้นนำผืนแผ่นพลาสติคมาล้อมอีกชั้นหนึ่ง เพื่อกั้นไม่ให้รากที่เกิดมาใหม่แทงทะลุหาดิน ถ้าเป็นไม้ขนาดเล็กหากรากเปลี่ยนจากสีขาวเป็นรากสีน้ำตาลหรือดำเมื่อใด เป็นอันว่าขุดยกขึ้นมาได้ ใช้เวลารอประมาณ 2-3 สัปดาห์ ส่วนไม้ขนาดใหญ่จะใช้เวลาให้รากใหม่งอกจนเปลี่ยนเป็นรากสีน้ำตาลหรือดำ ราว 1 เดือนขึ้นไป คุณลุงแพรเน้นย้ำว่าหากรากที่งอกออกมาใหม่ยังเป็นสีขาวจะยังคงใช้ไม่ได้ รากยังบอบบาง หักง่าย ไม่สามารถขนย้ายได้ แต่เมื่อใดสังเกตว่ารากมีสีน้ำตาลหรือดำแล้วก็จะขุดขนย้ายออกจากหลุมได้ ซึ่งก่อนขุดจะต้องใช้เสียมแทงรากใหญ่ที่เหลือเอาไว้ในการขุดหมักในครั้งแรก ให้ขาด จากนั้นก็เคลื่อนย้ายนำมาล้อมด้วยผืนซาแรนอัดด้วยขุยมะพร้าวล้อมตุ้มดินอีก ครั้งหนึ่ง เพื่อให้รากใหม่ได้มีที่ยึดเกาะอาศัยรักษาความชุ่มชื้นเอาไว้ จากนั้นยึดต้นด้วยไม้ให้รอบต้นไม่ให้โค่นล้ม เคล็ดลับในการดูแลรักษา ไม้ขุดล้อมขนาดใหญ่ คุณ ลุงแพร จะรดด้วยฮอร์โมน "วิตามิน บี1" ผสมน้ำรดตุ้มดินทุกเดือน เพื่อเป็นการเร่งการงอกของรากใหม่ให้มีมากขึ้น ส่วนทางใบจะต้องมีการฉีด "จิบเบอเรลลิน" เพื่อกระตุ้นการเกิดใบใหม่และดูแลรักษาไม่ให้หนอนและแมลงกัดกินใบด้วยสาร ป้องกันกำจัดแมลงศัตรูทั่วไป ในการขนย้ายไม้ขุดล้อมขนาดใหญ่จะมีรถบรรทุกติดเครนยก การยกไม้ขุดล้อมขนาดใหญ่ต้องใช้ความระมัดระวังเป็นอย่างมาก เนื่องจากต้นไม้อาจจะมีน้ำหนักมากกว่าตัวรถบรรทุก ซึ่งสามารถทำให้รถบรรทุกพลิกคว่ำได้