"มะม่วง" ยังจัดเป็นไม้ผลที่เกษตรกรไทยมีการขยายพื้นที่มากที่สุดอีกชนิดหนึ่ง และส่วนใหญ่ในปัจจุบันนี้จะเน้นปลูกพันธุ์น้ำดอกไม้สีทองเกือบทั้งหมด เนื่องจากตลาดต่างประเทศมีความต้องการมาก ทำให้เกษตรกรผู้ปลูกมะม่วงขายผลผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองได้ราคาดีต่อเนื่อง มาหลายปี ในช่วงฤดูกาลผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้สีทอง เกรดเอ เพื่อการส่งออกขายจากสวนได้เฉลี่ยกิโลกรัมละ 50 บาท ดีกว่าผลไม้อื่นๆ อีกหลายชนิด ในขณะเดียวกันยังได้มีการนำสายพันธุ์มะม่วงจากต่างประเทศมาปลูกในบ้านเราจน ประสบผลสำเร็จหลายสายพันธุ์ โดยเฉพาะสายพันธุ์ที่นำมาจากประเทศออสเตรเลีย ได้แก่ พันธุ์อาร์ทู อีทู และพันธุ์เคนซิงตันไพรด์ เป็นต้น แต่ที่กำลังได้รับความนิยมมากในขณะนี้คือ สายพันธุ์มะม่วงจากไต้หวัน เริ่มจากพันธุ์ "จินหวง" จัดเป็นมะม่วงที่มีขนาดผลใหญ่และเป็นมะม่วงเศรษฐกิจสายพันธุ์หนึ่งของ ไต้หวัน เมื่อมีการนำมาปลูกในประเทศไทยได้มีการเปลี่ยนชื่อเป็นหลายชื่อ เช่น พันธุ์นวลคำ และพันธุ์เขียวใหญ่ เป็นต้น หลายคนยังไม่ทราบ ว่า ปัจจุบัน ไต้หวันมีพื้นที่ปลูกมะม่วงในเชิงพาณิชย์ประมาณ 420,000 ไร่ และปลูกพันธุ์หลักๆ อยู่ 2 สายพันธุ์ คือ พันธุ์ "อ้ายเหวิน" ซึ่งเป็นพันธุ์เดียวกับพันธุ์เออร์วิน และพันธุ์ "จินหวง" โดยมะม่วงทั้ง 2 สายพันธุ์ ที่ได้กล่าวมานี้จัดเป็นมะม่วงที่ไต้หวันปลูกและผลิตเพื่อการส่งออกไปขายยัง ประเทศญี่ปุ่น ผลผลิตจะออกสู่ตลาดในช่วงระหว่างเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม ของทุกปี ในขณะเดียวกันที่ไต้หวันเองมีหน่วยงานของรัฐคือ ศูนย์ปรับปรุงพันธุ์พืชเมืองไทนัน ซึ่งผู้เขียนเคยได้ไปดูงานที่ศูนย์แห่งนี้ มีการพัฒนาสายพันธุ์มะม่วงโดยเน้นในเรื่องของสีผิวที่จะทำให้ผลมะม่วงมีสี แดง อย่างกรณีของมะม่วงพันธุ์ "ยู่เหวิน" ซึ่งเป็นพันธุ์ลูกผสม ระหว่าง พันธุ์ "อ้ายเหวิน" กับ พันธุ์ "จินหวง" ของไต้หวันได้มีเกษตรกรไทยนำยอดมะม่วงสายพันธุ์นี้มาเสียบยอดในบ้านเรา 4-5 ปีมาแล้ว เริ่มให้ผลผลิตเหมือนกับที่ปลูกในไต้หวัน จัดเป็นมะม่วงแปลกและหายากที่น่าปลูกอีกสายพันธุ์หนึ่งในขณะนี้ คุณ เสน่ห์ ลมสถิตย์ บ้านเลขที่ 53/1 หมู่ที่ 5 ตำบลขุนศรี อำเภอไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี 11150 โทร. (081) 445-8792 และ (089) 697-8828 นับเป็นเกษตรกรไทยอีกรายหนึ่งที่ได้มีการรวบรวมสายพันธุ์มะม่วงไทยและสาย พันธุ์ต่างประเทศที่หายาก คุณเสน่ห์ ได้เล่าประวัติความเป็นมาก่อนที่จะมีอาชีพเป็นเกษตรกร เริ่มต้นอาชีพเกษตรกรรมด้วยการทำเฟอร์นิเจอร์ ด้วยมีใจที่รักอาชีพการเกษตรจึงเริ่มต้นอาชีพเกษตรกรรมด้วยการปลูกผักขาย ต่อมาขาดทุนจากการปลูกผักไปเป็นเงินเกือบล้านบาทด้วยขาดความรู้ความเข้าใจใน เรื่องของการตลาด เลิกจากปลูกผักเปลี่ยนมาปลูกชมพู่ทับทิมจันท์ ซึ่งในขณะนั้นชมพู่สายพันธุ์นี้ราคาขายถึงผู้บริโภคแพงมาก ถ้าเกรดเอ ราคาถึงผู้บริโภคไม่ต่ำกว่า 100 บาท แต่ผลปรากฏว่าชมพู่ทับทิมจันท์ที่สวนของคุณเสน่ห์มีคุณภาพดีและรสชาติ หวานอร่อยมาก ขายให้พ่อค้าคนกลางได้เพียงกิโลกรัมละ 18 บาท เท่านั้น มีเพื่อนคนหนึ่งแนะนำให้นำผลผลิตชมพู่ไปขายเอง โดยไม่ต้องผ่านพ่อค้าคนกลาง ขายได้ถึงกิโลกรัมละ 80 บาท ในช่วงเวลานั้นขายได้วันละ 400 กิโลกรัม นับว่าทำรายได้ดีมาก ต่อมามีเกษตรกรขยายพื้นที่ปลูกชมพู่ทับทิมจันท์กันมาก ราคาตกลงมาหลายเท่า คุณเสน่ห์ยังได้บอกว่าการปลูกชมพู่จะต้องใช้แรงงานมาก อีกทั้งมีเพื่อนที่ขายต้นมะม่วงอยู่บอกว่า ทุกอย่างของมะม่วงขายได้หมด คุณเสน่ห์จึงได้ตัดสินใจเปลี่ยนพื้นที่ 7 ไร่ หันมาปลูกมะม่วงสายพันธุ์แปลกและหายาก รวบรวมพันธุ์มะม่วงทั้งในและต่างประเทศมาปลูกและขยายพันธุ์ขาย ซึ่งได้ประกอบอาชีพขายกิ่งพันธุ์มะม่วงและผลผลิตมะม่วงมานานกว่า 10 ปีแล้ว สิ่งที่น่าชมเชยคุณเสน่ห์ก็คือ ให้กิ่งพันธุ์มะม่วงตรงตามสายพันธุ์ไม่มีการย้อมแมวขาย และที่สำคัญไม่เคยเปลี่ยนชื่อสายพันธุ์มะม่วงที่จะทำให้เกิดความสับสนใน เรื่องของสายพันธุ์ สายพันธุ์มะม่วง ที่สร้าง ความสับสนให้กับผู้ปลูกมะม่วง คุณ เสน่ห์ บอกว่า ปัจจุบันน่าจะมีมะม่วงอยู่ประมาณ 3 สายพันธุ์ ที่สร้างความสับสนให้กับเกษตรกร อาทิ พันธุ์ขาวนิยม ซึ่งเป็นสายพันธุ์เดียวกับพันธุ์น้ำดอกไม้มัน (มะม่วงน้ำดอกไม้มัน เป็นมะม่วงลูกผสมของไทย ที่เกิดจากการผสมพันธุ์ระหว่างพันธุ์เขียวเสวยและพันธุ์น้ำดอกไม้) ลักษณะของผลคล้ายกับพันธุ์น้ำดอกไม้ แต่ขนาดของผลใหญ่กว่ามาก และเมื่อผลแก่จะมีรสชาติหวานมัน แรกเริ่มจะตั้งชื่อว่าพันธุ์น้ำดอกไม้ แต่ขนาดของผลใหญ่กว่ามาก และเมื่อผลแก่จะมีรสชาติหวานมัน แรกเริ่มจะตั้งชื่อว่า พันธุ์น้ำดอกไม้มัน แต่ทางราชการบอกว่ากลัวเกษตรกรและผู้บริโภคจะสับสนกับพันธุ์น้ำดอกไม้ จึงได้มีการเปลี่ยนชื่อเป็นพันธุ์ขาวนิยม สำหรับมะม่วงพันธุ์จินหวง ซึ่งทาง อาจารย์ฉลองชัย แบบประเสริฐ บอกว่า ทางโครงการหลวงได้สายพันธุ์มาจากไต้หวัน และได้มาเปลี่ยนชื่อ เป็นพันธุ์ "นวลคำ" และยังมีเกษตรกรบางรายมาเปลี่ยนชื่อเป็นพันธุ์เขียวใหญ่ และล่าสุดคือมะม่วงพันธุ์ลูกผสม ที่มีชื่อว่า "ยู่เหวิน" ซึ่งคุณเสน่ห์ได้มีการนำกิ่งพันธุ์ออกมาเผยแพร่และได้มีเกษตรกรบางรายนำไป เปลี่ยนชื่อแล้วก็มี มะม่วงพันธุ์ยู่เหวิน ปลูกง่ายและให้ผลผลิตดก จาก การศึกษาการเจริญเติบโตและการให้ผลผลิตของมะม่วงพันธุ์ยู่เหวินของคุณเสน่ห์ พบว่า จัดเป็นมะม่วงสายพันธุ์ต่างประเทศที่ปลูกและให้ผลผลิตได้ดีในเกือบทุก พื้นที่ของประเทศไทย มีการออกดอกและติดผลดีทุกปี แต่ยังไม่มีการทดลองว่าตอบสนองต่อการใช้สารแพคโคลบิวทราโซลเพื่อบังคับให้ ออกนอกฤดูหรือไม่ ลักษณะของผล เมื่อผลอ่อนผิวมีสีออกม่วงแดงและเมื่อผลแก่จัดจะมีลักษณะของทรงผลคล้ายกับมะ ม่วงจินหวง แต่ถ้าห่อผลด้วยถุงห่อมะม่วงชุนฟง (ถุงคาร์บอนสีดำ) ผิวผลมะม่วงจะออกสีแดงอมชมพูเกือบทั้งหมด ดึงดูดใจมาก แต่ถ้าไม่ห่อผลจะมีสีม่วงแดง คุณเสน่ห์ยังได้บอกถึงรายละเอียดเกี่ยวกับความแตกต่างของการห่อผลและไม่ห่อ ผลมะม่วงพันธุ์ยู่เหวินว่า ถ้าไม่ห่อผล จะได้มะม่วงที่มีรสชาติหวานกว่าก็จริง แต่สีของผลจะสวยไม่เท่าที่ห่อผล ใน เรื่องของเนื้อและรสชาติมะม่วงพันธุ์ยู่เหวินนั้น ผู้เขียนได้เคยบริโภคแล้ว จะต้องยอมรับว่าเป็นมะม่วงพันธุ์ต่างประเทศอีกสายพันธุ์หนึ่งที่มีรสชาติ หวานอร่อยมาก เนื้อละเอียดเนียน เมื่อสุกเนื้อมีสีเหลืองเข้ม ไม่มีเสี้ยน และที่สำคัญไม่มีกลิ่นเหม็นขี้ไต้ เมล็ดลีบและมีเนื้อมาก ระยะผลห่ามจะมีรสชาติหวานมัน เกษตรกรที่จะนำมะม่วงสายพันธุ์นี้ไปปลูกในเชิงพาณิชย์จะต้องให้ความสำคัญใน การให้ปุ๋ยทางดินและฉีดพ่นทางใบ โดยเฉพาะในช่วงของการเลี้ยงผล เนื่องจากเป็นมะม่วงที่มีขนาดของผลใหญ่ เฉลี่ยน้ำหนักผล 1-1.5 กิโลกรัม จะต้องการธาตุโพแทสเซียมมากเพื่อเพิ่มความหวาน ปลูกด้วยกิ่งทาบ ใช้เวลาเพียง 2-3 ปี ต้นมะม่วงจะเริ่มให้ผลผลิต จากที่ผู้เขียนได้ทดลองบริโภคมะม่วงพันธุ์ยู่เหวินน่าจะเป็นอีกทางเลือก หนึ่งของการปลูกมะม่วงเชิงพาณิชย์ของชาวสวนไทยในอนาคตได้ มะม่วงต่างประเทศ สายพันธุ์อื่นๆ ที่มีอนาคตดี เป็น ที่สังเกตว่า ใครที่มีโอกาสได้ไปเข้าชมสวนมะม่วงของ คุณเสน่ห์ ลมสถิตย์ ซึ่งสภาพของสวนเหมือนสวนผลไม้ในที่ลุ่มภาคกลางทั่วไป คือมีการยกแปลงและมีร่องน้ำ เนื่องจากเป็นที่ลุ่ม และมีการใช้ที่ดินให้เกิดประโยชน์สูงสุด และที่สวนมะม่วงแห่งนี้จะมีเอกสารเกี่ยวกับสายพันธุ์มะม่วงต่างประเทศอยู่ เล่มหนึ่งที่แปลมาจากภาษาอังกฤษ เนื้อหาภายในเอกสารจะเป็นการรวบรวมสายพันธุ์มะม่วงจากต่างประเทศที่น่าสนใจ หลายสายพันธุ์ จะต้องยอมรับว่าเอกสารเล่มนี้มีความก้าวหน้ามากกว่าทางราชการไทยด้วยซ้ำไป ถึงแม้ว่าคุณเสน่ห์จะได้รับการศึกษาไม่สูงนัก แต่การที่ได้รวบรวมเนื้อหาเกี่ยวกับสายพันธุ์มะม่วงต่างประเทศ นับว่าน่าสนใจยิ่งนัก อย่างกรณีของมะม่วงพันธุ์ "อัลฟองโซ" ซึ่งจัดเป็นพันธุ์การค้าที่สำคัญที่สุดของประเทศอินเดีย และได้รับฉายาว่า "King of Mango" ของประเทศอินเดีย เชื่อกันว่าเป็นมะม่วงอินเดียที่ดีที่สุดในด้านรสชาติและความหวาน ผิวมีสีเหลืองหรือเขียวอมเหลือง ถ้าได้รับแสงแดดจัดส่วนของแก้มผลจะมีสีชมพู มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว หลายคนยังไม่ทราบว่าในประเทศญี่ปุ่นนิยมนำเอามะม่วงอัลฟองโซไปแปรรูปหรือ เป็นส่วนผสมของเครื่องดื่มต่างๆ เช่น น้ำมะม่วง สมูธตี้ ฯลฯ เนื่องจากเป็นมะม่วงที่มีกลิ่นหอมมาก นอกจากพันธุ์อัลฟองโซแล้ว อินเดียยังมีมะม่วงพันธุ์ "เคสาร์" ที่ได้ชื่อว่า Queen of Mango มีผลรูปไข่ ผิวสีเหลือง แก้มผลสีแดง รสชาติหวานจัด มะม่วงพันธุ์อาร์ทู อีทู และพันธุ์เคนซิงตันไพรด์ของประเทศออสเตรเลียที่มีเกษตรกรนำมาปลูกในประเทศ ไทย พบว่า ได้ผลผลิตและคุณภาพไม่แตกต่างจากที่ปลูกในประเทศออสเตรเลีย แต่ผลผลิตออกสู่ตลาดไม่ตรงกับที่ปลูกในประเทศไทย ขณะนี้ทางออสเตรเลียได้มีการพัฒนามะม่วงสายพันธุ์ใหม่ ที่มีชื่อว่า "คาลิปโซ่" และกำลังพัฒนาเป็นมะม่วงการค้าพันธุ์ใหม่ของออสเตรเลีย เนื่องจากเป็นมะม่วงที่มีผิวสวย เปลือกหนา ทนทานต่อโรคและแมลง เก็บรักษาได้นาน ที่สำคัญให้ผลผลิตสูง เทคนิคในการขยายพันธุ์ มะม่วงยู่เหวิน กิ่งใหญ่ จาก ที่ได้กล่าวมาแล้วในข้างต้นว่า นอกจากคุณเสน่ห์จะมีผลผลิตมะม่วงแปลกและหายากออกจำหน่ายทุกปีแล้ว ยังได้ผลิตกิ่งทาบที่ได้มาตรฐาน มีวิธีการทาบกิ่งมะม่วงขนาดกลางและใหญ่ โดยใช้หลักการทาบกิ่งเหมือนกับการทาบกิ่งเล็ก เพียงแต่กิ่งทาบขนาดกลางและขนาดใหญ่นั้น ต้นตอมะม่วงที่จะนำมาทาบกับกิ่งพันธุ์ดีจะต้องมีขนาดต้นตอใหญ่ด้วย และถ้าจะให้กิ่งพันธุ์มีความแข็งแรงและมีเปอร์เซ็นต์รอดตายสูง จะต้องเพิ่มจำนวนต้นตอที่ใช้ทาบมากขึ้น อย่างกรณีการทาบกิ่งของคุณเสน่ห์ถ้าเป็นกิ่งเล็กยังใช้ต้นตอทาบอย่างน้อย 2 ต้นตอ ขนาดของกิ่งพันธุ์ดีใหญ่มากขึ้นเท่าไร จะต้องใช้จำนวนต้นตอทาบมากขึ้นเพิ่มไปด้วย บางกิ่งจะใช้จำนวนต้นตอทาบถึง 20 ต้น ก็มี และอย่าลืมว่าถ้ากิ่งพันธุ์ดียิ่งมีขนาดใหญ่เท่าใด ระยะเวลาของการออกรากจะใช้เวลานานขึ้นตามลำดับ บางกิ่งอาจจะใช้เวลาเป็นปีถึงจะตัดลงมาชำได้ คุณเสน่ห์ย้ำให้ดูที่ปริมาณและสีของรากในตุ้มมะพร้าวเป็นหลัก (ถ้ารากมีสีน้ำตาลและปลายรากสีเหลืองอ่อนๆ ตัดกิ่งทาบลงมาได้) คุณเสน่ห์ยังได้บอกถึงเคล็ดลับเพิ่มเติมในการทาบกิ่งและเพิ่มเปอร์เซ็นต์การ รอดตาย หลังจากทาบกิ่งเสร็จให้ใช้มีดลอกเปลือกของกิ่งพันธุ์ดีบริเวณใต้ตุ้มทาบลงมา เล็กน้อย ให้เป็นแผลเช่นเดียวกับการตอนกิ่ง เพื่อเป็นการเตือนและให้กิ่งพันธุ์ดีได้ปรับตัว พร้อมจะตัดลงมาชำเมื่อถึงเวลาที่เหมาะสม หมั่นสังเกตตุ้มมะพร้าวของต้นตอ อย่าให้น้ำขังแฉะ เพราะจะทำให้รากเน่า เกษตรกรจะต้องกรีดบริเวณปลายตุ้มมะพร้าวเพื่อระบายน้ำออก โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน หนังสือ "มะม่วงพันธุ์ต่างประเทศเพื่อการส่งออก" พิมพ์ 4 สี มีแจกฟรี พร้อมกับหนังสือ "รวมกลยุทธ์ผลิตมะม่วงเงินล้าน เล่ม 1, เล่ม 2" และ "การผลิตมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองเพื่อการส่งออก" และ รวม 4 เล่ม จำนวน 336 หน้า เกษตรกรและผู้สนใจเขียนจดหมายสอดแสตมป์ 150 บาท (ระบุชื่อหนังสือ) ส่งมาขอได้ที่ ชมรมเผยแพร่ความรู้ทางการเกษตร เลขที่ 2/395 ถนนศรีมาลา ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดพิจิตร 66000 โทร. (056) 613-021, (056) 650-145 และ (081) 886-7398