ผมติดตามอ่านนิตยสารเทคโนโลยีชาวบ้านมาเป็นประจำ มีความสนใจ ระบบบ่อก๊าซชีวภาพ ของคุณวุฒิชัย ชาติปัญญาวุฒิ ที่ลงในฉบับที่ 287 จึงขอรบกวนคุณหมอเกษตรช่วยลงภาพลายเส้น พร้อมวิธีการใช้งานด้วยครับ

    ก๊าซชีวภาพ เกิดขึ้นจากกระบวนการย่อยสลายของมูลสัตว์โดยจุลินทรีย์ที่มีอยู่ในธรรมชาติและไม่ต้องการออกซิเจน ก๊าซที่ได้คือ ก๊าซมีเทน มีประมาณ 60-70 เปอร์เซ็นต์ ส่วนที่เหลือคือ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ประมาณ 30-40 เปอร์เซ็นต์ ก๊าซมีเทนดังกล่าวสามารถนำมาใช้เป็นเชื้อเพลิงหุงต้มหรือแหล่งพลังงานความร้อนอื่น ๆ ได้ สิ่งสำคัญก่อนการสร้างบ่อหมักก๊าซชีวภาพ ต้องคำนึงถึงปริมาณของสัตว์เลี้ยงที่ให้มูลอย่างพอเพียง ครอบครัวที่มีสมาชิก 4-6 คน ควรสร้างบ่อหมักก๊าซขนาด 5 ลูกบาศก์เมตร ซึ่งปัจจุบันนิยมสร้างบ่อหมักก๊าซชีวภาพแบบจีนแดง หรือจีนแผ่นดินใหญ่ ที่มีส่วนประกอบสำคัญ 4 ส่วน คือ ถังหมักหรือบ่อหมักก่อด้วยอิฐมอญขนาด 6 ลูกบาศก์เมตร มีลักษณะกลม แป้น ฐานของบ่อก่อนก่ออิฐควรอัดให้แน่น ส่วนที่ 2 ฝาครอบพร้อมท่อนำก๊าซ ขณะปิดต้องหล่อน้ำไว้ตลอดเวลา ป้องกันก๊าซรั่วออกสู่ภายนอก ส่วนที่ 3 ท่อเติมมูลสัตว์ และส่วนที่ 4 บ่อสะสมหรือบ่อล้น ควรอยู่ด้านตรงข้ามกับท่อเติมมูลสัตว์ เมื่อสร้างบ่อหมักเสร็จสมบูรณ์ จึงเติมมูลสัตว์ที่ผสมน้ำ อัตราส่วน 1 : 1 ผสมให้เข้ากัน เปิดฝาครอบเทส่วนผสมลง จนถึงส่วนเริ่มโค้งของบ่อหมัก ปิดฝาครอบพร้อมหล่อน้ำทันที ต่อมาอีกประมาณ 1 สัปดาห์ จะเกิดก๊าซ และต้องเติมมูลสัตว์ผสมน้ำเช่นเดิมหลังหมักได้ 25-30 วัน ในปริมาณ 2-5 ปี๊บ ทุกวัน วันละ 1 ครั้ง ก๊าซที่เกิดขึ้นหากปิดวาล์วไว้ก๊าซจะกดดันของเหลวในบ่อหมักไหลล้นออกที่บ่อสะสมมูลสัตว์ แต่เมื่อเปิดวาล์วก๊าซจะไหลไปตามท่อนำก๊าซ ส่งไปยังห้องครัวหรือแหล่งอื่น ๆ ที่ต้องการ ข้อดีของบ่อหมักก๊าซแบบจีนแดงคือ มีความทนทานสูง ข้อเสียคือ มีราคาต้นทุนการก่อสร้างค่อนข้างแพง