อาจกล่าวได้ว่ามะนาวเป็นไม้ผลหรือพืชสวนครัวเดียวที่มีความจำเป็นและอยู่คู่ กับการประกอบอาหารในชีวิตประจำวันของคนไทยมาช้านาน ฤดูกาลที่มะนาวออกสู่ตลาดมากที่สุดคือช่วงเดือนมิถุนายนถึงพฤศจิกายน ส่งผลให้ช่วงเดือนธันวาคมถึงพฤษภาคม มะนาวมี ราคาแพงมาก เนื่องจากผลผลิตออกมาน้อยไม่เพียงพอต่อความต้องการของตลาด ด้วยเหตุดังกล่าวสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) จึงให้ทุนสนับสนุนงานวิจัยเทคนิคการปลูกมะนาวนอกฤดู มีเป้าหมายเพื่อต้องการให้ผลผลิตมะนาวมีความเพียงพอต่อความต้องการ ที่สำคัญยังเพิ่มรายได้ให้เกษตรกรผู้ปลูกมะนาวได้ตลอดทั้งปีด้วย ศ.นพ.สุทธิพร จิตต์มิตรภาพ เลขาธิการสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ เปิดเผยว่า สาเหตุที่มะนาวมีราคาสูงถึงลูกละ 8-10 บาท ว่าเป็นเพราะช่วงนี้เป็นช่วงหน้าแล้งมะนาวออกลูกน้อย และพื้นที่เพาะปลูกหลายแห่งยังได้รับผลกระทบจากน้ำท่วม ดังนั้น จึงต้องหาวิธีให้มีมะนาวออกขายในท้องตลาด เพื่อแก้ปัญหาให้แก่ผู้บริโภค จึงจะขอนำเทคนิคการผลิตมะนาวนอกฤดูในกระถาง ที่ วช.ได้ให้ทุนส่งเสริมและสนับสนุนการวิจัยแก่ อาจารย์พิชัย สมบูรณ์วงศ์ จากมหาวิทยาลัยแม่โจ้ มาถ่ายทอดองค์ความรู้ให้แก่เกษตรกรและประชาชนที่สนใจ เลขาธิการ วช. เปิดเผยต่อว่า การบังคับให้มะนาวออกลูกนอกฤดูทำได้หลายวิธี วิธีที่ง่ายและเหมาะสำหรับเกษตรกรที่มีพื้นที่น้อยคือการปลูกมะนาวในกระถาง ซึ่งวิธีที่นิยมมากที่สุดคือการใช้กิ่งตอน ซึ่งจากการศึกษา พบว่า เมื่อปลูกมะนาวพันธุ์แป้นทวายในกระถางสามารถเจริญเติบโตได้ดีไม่ต่างกับการ ปลูกลงดิน แต่ข้อสำคัญของการปลูกมะนาวในกระถางจะต้องตั้งกระถางไว้กลางแจ้งเพื่อให้ได้ รับแสงแดดตลอดทั้งวัน "การบังคับให้มะนาวติดผลควรทำเมื่อปลูกมะนาวประมาณ 8-10 เดือน ตัดแต่งกิ่งแขนงและกิ่งที่มีโรค กิ่งที่ติดดอกและผลออกให้หมด จากนั้นงดให้น้ำในเดือนตุลาคมประมาณ 7-10 วัน เมื่อสังเกตเห็นใบมะนาวเหี่ยวหรือใบสลดและอาจมีใบร่วงบ้างให้เริ่มใส่ปุ๋ย สูตร 12-24-12 ปริมาณ 1 ช้อนแกงรอบๆ ขอบกระถาง และรดน้ำตามทันที หลังจาก 15 วัน มะนาวจะ เริ่มแตกใบอ่อนและออกดอกเป็นสีขาว ช่วงนี้สามารถพ่นสมุนไพรน้ำส้มควันไม้หรือยาฆ่าแมลงอะบาเม็กตินผสมกับคอ ปเปอร์ออกซีคลอไรด์หรือคอปเปอร์ไฮดรอกไซด์ เพื่อป้องกันโรคและแมลง หลังจากติดดอกแล้ว 4 เดือนก็สามารถเก็บผลมะนาวได้" ศ.นพ.สุทธิพรอธิบายต่อว่า การดูแลรักษามะนาวที่ปลูกใหม่ควรให้น้ำวันละครั้ง หลังจากปลูก 10-15 วัน ให้น้ำวันเว้นวัน เมื่อมะนาวตั้งตัวได้ให้ใช้เศษหญ้าหรือฟางคลุมโคนต้นไว้ 3 วันให้น้ำ 1 ครั้ง แต่ในช่วงมะนาวติดดอกออกผลต้องให้น้ำทุกวัน เพราะมะนาวต้องการน้ำมาก การใส่ปุ๋ยให้ใช้ปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 หรือ 16-16-16 เดือนละครั้ง ครั้งละ 1 ช้อนแกงแล้วรดน้ำตาม ช่วงก่อนออกดอกให้ปุ๋ยสูตร 12-24-12 อัตรา 1 ช้อนแกง หากดินในกระถางพร่องให้เติมมูลวัวที่ย่อยสลายแล้วเท่าระดับดินเดิมที่ใส่ไว้ ในการกำจัดวัชพืชใช้วิธีการถอนปกติ เมื่อมะนาวติดผลกิ่งอาจโน้มลงให้ทำนั่งร้านรอบกระถางเพื่อช่วยพยุงน้ำหนัก จากผลมะนาว หมั่นตัดแต่งกิ่ง เมื่อผลมะนาวเริ่มเป็นสีเขียวอ่อน ผิวเรียบบางใส ก็สามารถเก็บมารับประทานหรือจำหน่ายได้ แค่นี้ก็สามารถรับมือกับราคามะนาวที่ขึ้นลงได้ตลอดทุกฤดูกาล แถมยังได้มะนาวนอกฤดูในรูปไม้ประดับสวนที่กินได้ด้วย สำหรับเกษตรกรท่านใดที่สนใจวิธีการปลูกสามารถขอรับคู่มือเทคนิคการผลิตมะนาว นอกฤดูในกระถาง หรือสนใจเข้าอบรมการปลูกมะนาวนอกฤดู ติดต่อได้ที่ส่วนต่อยอดงานวิจัย ภารกิจบริหารจัดการผลงานวิจัย สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ หรือโทร.0-2940-7051 ในวันและเวลาราชการ