นายวโรชา จันทรโชติ อายุ 45 ปี อยู่บ้านเลขที่ 180/1 หมู่ 3 ต.ไผ่จำศีล อ.วิเศษชัยชาญ จ.อ่างทอง เป็นเกษตรกรที่ไฟแรง สู้ชีวิตคิดผสมมะนาวสายพันธุ์ใหม่ในบ่อซีเมนต์ “มะนาวแป้นวิเศษ” ที่สร้างรายได้เลี้ยงครอบครัวได้เป็นอย่างดี นำผลิตพันธุ์ใหม่จดลิขสิทธิ์ “แป้นวิเศษ” นายวโรชา เล่าว่า ตนจับงานเกษตรมาค่อนชีวิต ตนมีที่ดินแค่นิดเดียว เพียง 3 งาน แบ่งปลูกบ้านไปส่วนหนึ่ง เหลือที่ว่างประมาณ 2 งานเศษ ๆ ตนเลยเอาไว้ทำกิน แต่ก่อนก็ปลูกผักสวนครัวบ้าง ชะอม เป็นหลัก เก็บขายวันเว้นวัน ก็ดูเหมือนจะพออยู่ได้ แต่พอถึงฤดูฝนของทุกปีน้ำก็จะท่วมขัง บางปีก็ท่วมสูง ท่วมผักตายหมด จนทำกินไม่ได้ ไม่มีผัก ไม่มีชะอม ก็ไม่มีรายได้ เสียเวลาอยู่หลายเดือน พอน้ำลดก็ต้องมารื้อสวนทำใหม่ เป็นอย่างนี้ทุกปี คิดว่า คงไม่ไหว เลยมองหาทางเลือกใหม่ ตอนแรกมองว่ามะนาวหน้าแล้งราคาแพงมาก น่าจะปลูกมะนาวขายลูก และช่วงนั้นคนกำลังนิยมมะนาวแป้นพิจิตร จึงร่วมกับน้องชาย คือนายไพบูลย์ ทองกุลชร ไปซื้อกิ่งตอนราคาแพงมาก กิ่งละ 150 บาท กิ่งตัดจากต้น ยังไม่ได้ชำ เมื่อนำมาลงปลูกได้ 6-7 เดือน ก็ติดลูก ลูกดกมาก ชาวบ้านเห็นก็อยากได้พันธุ์ จึงขอให้ตนตอนกิ่งให้ จากนั้นมีการพูดต่อ ๆ กันไปว่า ตนมีพันธุ์มะนาวขาย ทำให้มีคนมาขอซื้อกิ่งมะนาวมากขึ้น จนตอนกิ่งส่งให้ลูกค้าที่มาขอซื้อไม่ทัน โดยเฉพาะผลมะนาวปีนี้เก็บขายได้ราคาดีมาก เหตุที่ปลูกมะนาวแป้นพิจิตรที่เป็นที่นิยมกันในปัจจุบัน เพราะเป็นมะนาวที่มีความทนต่อโรคแคงเกอร์ ให้ผลผลิตที่ดก ผลใหญ่ ทดลองชั่งน้ำหนักดู 7-8 ผล ได้น้ำหนัก 1 กิโลกรัม ให้น้ำเยอะ ออกผลทะวายตลอดปี ต่อมาเป็นความบังเอิญอย่างยิ่งตนพบมะนาวสายพันธุ์ใหม่ที่เกิดขึ้นโดยการผสมข้ามพันธุ์ของสายพันธุ์แป้นรำไพกับแป้นพิจิตร ตนตั้งชื่อว่า “มะนาวแป้นวิเศษ” และกำลังจะจดสิทธิ โดยระหว่างที่ตนปลูกมะนาวแป้นพิจิตร ก็ยังปลูกมะนาวแป้นรำไพแซมอีกด้วย จู่ ๆ ตนเห็นต้นกล้ามะนาวที่เกิดจากเมล็ดของผลร่วงใต้ต้นมะนาวก็เลยนำมาเลี้ยง จนออกผล ปรากฏว่ามีอยู่ต้นหนึ่ง อายุเพียง 2 เดือน ก็ให้ผลดกมาก ผลโต มีน้ำมะนาวเต็มลูกเลย ยิ่งผลโตเต็มที่ อายุ 4 เดือน ให้น้ำเยอะกว่าพันธุ์อื่น ๆ อีก ที่สำคัญมีกลิ่นหอม จึงทำการตอนกิ่งและปลูกไว้จนออกผลเป็นจำนวนมากจึงออกขาย จนแม่ค้าที่ตลาดชอบมาก ขายดี ถ้าช่วงที่มะนาวขาดแคลนสามารถเก็บผลขายได้ตั้งแต่อายุ 2 เดือน และเลี้ยงให้ผลโตไปได้ถึง4 เดือน โดยพันธุ์นี้จะมีขั้วที่แข็งแรง ไม่ร่วงง่าย กลายเป็นมะนาวสายพันธุ์ดีที่ได้มาแบบบังเอิญ เมื่อนำไปเทียบกับมะนาวพันธุ์แป้นพิจิตรแล้วมีความแตกต่างกันในเรื่องออกผล พันธุ์ใหม่นี้ให้ผลดีกว่า ผลมะนาวโตกว่านิดหน่อย ลักษณะใบแตกต่างกัน ที่โคนใบจะเป็นรูปปลายหอก ส่วนลักษณะผลจะคล้ายแป้นรำไพ ตนลองตอนกิ่งมาลงปลูก เพียง 5-6 เดือน ออกลูกเต็มต้น ให้ผลผลิตเร็ว ช่วงแรก คนมาดูต้นผลดกมาก ใครเห็นต้องตะลึง แต่คนที่มาซื้อมะนาวและขอซื้อกิ่งพันธุ์ ตั้งชื่อให้ว่า มะนาวแม่ลูกดก ตนเกรงว่าจะไปซ้ำกับชื่อของคนอื่น จึงปรึกษากับผู้ใหญ่ พี่ ๆ เพื่อน ๆ ถึงชื่อพันธุ์ สรุปว่าควรใช้ชื่อว่า “แป้นวิเศษ” เพราะการตั้งชื่อควรมีเอกลักษณ์ประจำถิ่น ซึ่งจะใช้ชื่อนี้ในการค้าทั่วไป นายวโรชา เล่าต่ออีกว่า สำหรับการจัดการแปลงปลูกมะนาวมีความพิเศษกว่าสวนมะนาวทั่วไป ปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1 เมตร ปลูกระยะห่างกันเพียง 2x2.5 เมตร มีประมาณ 60 บ่อ และปลูกลงดินแบบถี่กว่านี้อีกประมาณ 40 ต้น ขณะนี้มีมะนาวประมาณ 100 ต้น โดยทั่วไปคนปลูกมะนาวจะเน้นเก็บผลขาย แต่ตนปลูกเพื่อเอากิ่งเป็นส่วนใหญ่ การปลูกในวงบ่อซีเมนต์มีข้อดีคือ เราสามารถจัดการดูแลได้ง่าย ใส่ปุ๋ยให้น้ำก็ง่าย ที่สำคัญแก้ปัญหาน้ำท่วมได้ด้วย ถ้าหน้าน้ำมา ก็อุดรูน้ำออก หรือไม่ถ้าน้ำท่วมมากจริง ๆ ก็ใช้ยางรถยนต์หนุนให้สูงตามน้ำได้อีก เป็นมะนาวคอนโดฯ ไปเลยการปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ ทำกิ่งตอนก็ทำได้ง่าย พื้นที่จำกัด ตัดแต่งกิ่งง่าย ให้ปุ๋ยให้ยาง่าย ตอน 1 กิ่ง แตกอีก 5-6 กิ่ง เราก็ตอนเพิ่มได้ ถ้าปลูกเก็บลูกขาย 1 ต้น ได้ประมาณ 200-300 ลูกต่อต้น บางช่วงขายลูกละ 5-7 บาท บางช่วงก็ถูก ลูกละไม่ถึงบาท รายได้ไม่แน่นอน แต่ตอนกิ่งพันธุ์ขาย ตอนกิ่งได้เดือนละกว่า 1,000 กิ่ง ใช้เวลาตอนกิ่งจริงเพียงวันละ 2-3 ชั่วโมง ช่วงเช้าและช่วงเย็น มีรายได้มากกว่าเดือนละ 1 แสนบาท ตอนนี้มีกิ่งพันธุ์มะนาว ทั้ง 2 สายพันธุ์ ทั้งแป้นพิจิตร และพันธุ์ใหม่แป้นวิเศษ ในส่วนการบำรุงรักษาต้นมะนาวให้สมบูรณ์ตลอดเวลา สวนมะนาวที่มีประมาณ 100 ต้น จะเน้นตอนกิ่งพันธุ์เป็นหลัก เพื่อให้ได้กิ่งพันธุ์ที่ดี สวยงาม จึงต้องเอาใจใส่ดูแลให้มากขึ้น โดยใส่ปุ๋ยทุกสัปดาห์ ใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ ให้ทีละน้อย แต่บ่อยครั้งจะได้ผลดี รดน้ำทุก 3 วัน ฉีดยาป้องกันโรคและแมลงอาทิตย์ละครั้ง ส่วนวัสดุปลูกจะใช้ปุ๋ยคอก ถ้าได้ปุ๋ยมูลนกกระทายิ่งดี ผสมใบก้ามปู ถ้าไม่มีใบก้ามปู ใช้ใบไม้ใบหญ้าทั่วไปก็ได้ คลุกเคล้ากับแกลบเผาหรือแกลบดิบก็ได้ อัตราส่วนไม่แน่นอน ตามวัสดุที่หาได้ แต่จะแนะนำอย่างง่ายคือ วัสดุทุกอย่าง อย่างละเท่า ๆ กันก็ได้ ข้อสำคัญของการปลูกมะนาว ไม่ว่าจะเอาลูกหรือเอากิ่งตอน ก็ต้องบำรุงรักษาเขาให้ดี ให้ปุ๋ย ให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ ที่สำคัญน้ำห้ามขาด ถ้าเป็นมะนาวเน้นเก็บผล ถ้าขาดน้ำจบเลย ได้ผลไม่เต็มที่ตอนนี้ตนตอนกิ่งขายไม่ทันมีคนสั่งมะนาวพันธุ์แป้นวิเศษจนตอนไม่ทัน เพราะมะนาวแป้นวิเศษบางต้นออกผลมะนาวต้นหนึ่งเกือบ 500 ลูก แต่ละลูกน้ำมะนาวมากกว่าสายพันธุ์อื่น ขนาดผลมะนาวที่ยังอ่อนยังมีน้ำมะนาวมากกว่ามะนาวสายพันธุ์อื่นมาก นี่คือคุณสมบัติพิเศษของมะนาวสายพันธุ์ใหม่พันธุ์นี้