หากใครมีโอกาสท่องเที่ยวป่าธรรมชาติ ในบริเวณอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ อาจจะเคยรู้จักและคุ้นเคยกับชื่อ น้ำตกผามะนาวยักษ์ กันมาบ้างแล้ว น้ำตกแห่งนี้มีบรรยากาศร่มรื่น สวยงาม เหมาะสำหรับเล่นน้ำหรือนั่งพักผ่อนฟังเสียงน้ำตก หลายคนดั้นด้นมายังน้ำตกแห่งนี้ เพื่อมาดูความมหัศจรรย์ของต้นมะนาวยักษ์ ใกล้ๆ น้ำตก ต้นมะนาวยักษ์เหล่านี้เติบโตตามธรรมชาติ และมีผลขนาดใหญ่ยักษ์จริงๆ จึงกลายเป็นที่มาของชื่อ น้ำตกผามะนาวยักษ์ จนทุกวันนี้ ต้นมะนาวยักษ์ ลักษณะลำต้นสีน้ำตาล เป็นไม้ยืนต้นตระกูลมะนาว สูงประมาณ 3-10 เมตร ตามลำต้นและกิ่งก้านมีหนาม ใบเดี่ยวออกสลับ ใบกลมมน ขอบใบเรียบ แผ่นใบงอขึ้นเล็กน้อย สีเขียวเข้มเป็นมันวาว ใบใหญ่และมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ผลกลมใหญ่ ผิวเรียบ เปลือกหนา ดอกมีสีขาวอมม่วง มีกลิ่นหอม ระยะแรก ผลมีสีเขียว หลังจากผลสุกเต็มที่แล้วจะมีสีเหลืองมะนาว ขนาดผลใหญ่เท่าผลส้มโอ น้ำหนักตั้งแต่ 1 กิโลกรัม ขึ้นไป นอกจากนี้ มีกระแสข่าวว่า มีชาวบ้านปลูกต้นมะนาวยักษ์อีกหลายพื้นที่ ที่ผ่านมากรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้เคยตรวจสอบลักษณะต้นและผลมะนาวยักษ์ ก็ได้ข้อสรุปว่า มะนาวยักษ์ จัดเป็นพืชตระกูลส้ม ประเภทซิตรอน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Citrus medica มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย มะนาวยักษ์ชอบดินร่วนปนทราย ไม่ชอบที่ชื้นแฉะ สามารถขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตอนกิ่ง หลายคนสงสัยว่า มะนาวยักษ์ มีถิ่นกำเนิดในอินเดีย ทำไม มาโผล่ที่เมืองไทยได้ ในประเด็นนี้ กรมส่งเสริมการเกษตรสันนิษฐานว่า ชาวเขาที่อพยพมาจากประเทศจีนตอนใต้เป็นผู้นำเข้ามาปลูกแพร่หลายในเมืองไทย เนื่องจากปัจจุบันมีการปลูกมะนาวยักษ์ทั่วไปตามหมู่บ้านชาวเขาในพื้นที่ภาคเหนือ ชาวเขานิยมใช้มะนาวยักษ์มาประกอบอาหารประเภทต่างๆ เช่น ยำและแกงส้ม ฯลฯ โดยทั่วไป ต้นมะนาวยักษ์ มีชื่อเรียกแตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น ชาวเขาเผ่าจีนฮ่อ เรียกมะนาวยักษ์ว่า "เซียนหยิน" ส่วนชาวเขาเผ่าแม้ว เรียกว่า "ชาเย็ง" ด้านคนไทยภาคกลางเรียกว่า "ส้มมะนาว หรือ ส้มมะละกอ" นอกจากนี้ บางท้องถิ่นยังเรียกมะนาวยักษ์ว่า "มะนาวควาย" เนื่องจากมะนาวยักษ์ เป็นพืชแปลกหายาก ชาวบ้านส่วนใหญ่จึงนิยมปลูกเพื่อเป็นผลมะนาวแฟนซี เพื่อโชว์ความแปลกมหัศจรรย์ของผลใหญ่ยักษ์เป็นหลัก ความจริง หากใครมีพื้นที่ว่างที่ยังไม่ได้ใช้ประโยชน์ อยากจะแนะนำให้ลองปลูกต้นมะนาวยักษ์ เพื่อเป็นคลังอาหารสำรองในครัวเรือน เพราะผลมะนาวยักษ์ไม่มีเมล็ด เมื่อนำไปคั้นน้ำจะได้ปริมาณน้ำ ประมาณ 350-400 ซีซี ต่อผล เมื่อนำมาปรุงอาหารก็จะได้รสชาติเปรี้ยว แต่มีกลิ่นหอมน้อยกว่ามะนาวแป้น หากต้องการเพิ่มความหอม ก็ทำได้ไม่ยาก เพียงแค่บีบมะนาวแป้นลงไปผสมสัก 2 ลูก เพียงเท่านี้ก็จะได้น้ำมะนาวที่มีกลิ่นหอมจำนวนมาก หากมีน้ำมะนาวเหลือใช้ก็คั้นน้ำเก็บใส่ขวดแช่ตู้เย็นไว้ เพื่อรักษาคุณภาพความสด วิธีนี้จะช่วยให้มีน้ำมะนาวเก็บไว้ปรุงอาหารได้นานหลายวัน โดยเฉพาะช่วงฤดูร้อน นอกจากนี้ หากใครอยากได้น้ำมะนาวแสนอร่อย ก็เริ่มจากบีบน้ำมะนาวยักษ์ 1 ลูก ก็จะได้น้ำมะนาวชามใหญ่ ใส่น้ำหวานเฮลซ์บลูบอย เติมโซดา และน้ำตาลทรายแดงลงไป คนให้ส่วนผสมทุกอย่างเข้ากัน เติมน้ำแข็ง ทำครั้งเดียวก็อร่อยกันได้ทั้งบ้าน ลองมาปลูก "มะนาวยักษ์" กันดีกว่า ตอนนี้หลายคนชักสนใจอยากปลูกต้นมะนาวยักษ์กัน คนละ 1-2 ต้น บ้างแล้ว หากใครยังไม่มีแหล่งกล้าพันธุ์ดีๆ ละก้อ ขอแนะนำให้สอบถามไปที่ คุณลุงสุทิน สุวรรณทีป บ้านเลขที่ 59 หมู่ที่ 8 ตำบลบึงน้ำรักษ์ อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา โทร. (081) 206-2265 สวนของ คุณลุงสุทิน สะสมสายพันธุ์ของมะนาวไว้มากมายหลายชนิด เช่น พันธุ์เทพประทาน มะนาวแป้นรำไพ มะนาวพวง มะนาวควาย และมะนาวสามเม็ด คุณลุงสุทิน เล่าให้ฟังว่า สมัยก่อน มะนาวยักษ์ หรือมะนาวควาย เกษตรกรไม่นิยมปลูกในเชิงการค้า แต่จะปลูกเอาไว้ดูเล่นตามสวน เพราะต้องใช้เวลาปลูกและดูแลนานพอสมควร กว่าต้นมะนาวยักษ์จะผลิดอกออกผล แต่ละครั้งจะเก็บผลผลิตได้ไม่เกิน 10 ผล คุณลุงสุทิน โชว์ขั้นตอนการตอนกิ่งมะนาว โดยใช้มีดตอนกิ่งที่คิดค้นขึ้นมาเอง สิ่งประดิษฐ์นี้ได้รับรางวัลจากกระทรวงวิทยาศาสตร์ ปี 2544 ช่วยให้การตอนกิ่งเป็นเรื่องง่าย เมื่อตอนกิ่งเสร็จก็ใช้ขุยมะพร้าวนำมาห่อ มัดเชือกตรงกลางถุงขุยมะพร้าวให้แน่นมากที่สุดยิ่งดี เพราะจะช่วยให้รากของมะนาวงอกได้ไวขึ้น ภายใน 1 เดือน ก็นำมาปลูกในถุงดำได้แล้ว การปลูกดูแลต้นมะนาวยักษ์ก็ไม่ยุ่งยากอะไร เพราะใช้หลักการเดียวกับการดูแลต้นมะนาวทั่วไปนั่นแหละ เทพประทาน? มะนาวพันธุ์ดี น้ำมาก ผลดก นอกจากนี้ คุณลุงสุทิน ยังมีมะนาวคุณภาพดีที่อยากแนะนำอีกหนึ่งสายพันธุ์คือ มะนาวเทพประทาน ที่มีลักษณะเด่นคือ ขนาดใบหนา กว้างใหญ่ มีดอกสีขาว ช่วงที่เริ่มแตกยอดใหม่ กิ่งจะเปราะบางมาก เมื่อกิ่งเริ่มแก่จะเหนียวมาก มะนาวมีผลขนาดใหญ่ ไร้เมล็ด น้ำมาก รสเปรี้ยว ผลดก ให้ผลผลิตตลอดทั้งปี มะนาวเทพประทานมีจุดแข็งในเรื่องขนาดใบใหญ่และหนา จึงไม่มีปัญหาเรื่องโรคแคงเกอร์ เพลี้ยไฟ และแมลงต่างๆ เข้ามารบกวน ที่สำคัญน้ำมะนาวเทพประทานมีกลิ่นหอมกว่ามะนาวแป้นชนิดอื่นๆ อีกด้วย คุณลุงสุทิน บอกว่า เมื่อปลูกมะนาวเทพประทานลงดินไปแล้ว ต้นมะนาวจะออกดอก ติดผลไม่เกิน 15 วัน เห็นผลเท่าหัวไม้ขีด รอไปอีก 7 เดือน ถึงจะเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ จัดว่าเป็นมะนาวคุณภาพดี ที่ให้ผลดกเหมาะสำหรับปลูกเชิงพาณิชย์ เพราะมะนาวแต่ละต้นจะให้ผลผลิตประมาณ 200 ผล สามารถเก็บผลมะนาวออกขายได้ทุกวัน แนะเคล็ดลับดูแล ต้นมะนาว แบบมืออาชีพ คุณลุงสุทิน บำรุงต้นมะนาวให้มีคุณภาพดี โดยใส่ปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพที่ทำขึ้นใช้เอง เริ่มจากเตรียมขี้วัวแห้ง 1 กระสอบ ขี้แพะแห้ง 1 กระสอบ รำหยาบ 1 กระสอบ ขุยมะพร้าว 1 กระสอบ ทุกอย่างผสมเข้าด้วยกัน หมักนาน 1 เดือน รอให้ความร้อนเย็นลง พอปุ๋ยแห้งดีแล้วก็นำมาใช้งานได้เลย เวลาปลูกมะนาวก็ใส่ปุ๋ยหมัก รองพื้น 1 กำมือ ปลูกต้นมะนาวในระดับความลึก 1 คืบ ในระยะห่างประมาณ 2 วา หรือประมาณ 4 เมตร ในพื้นที่ราบ คอยรดน้ำต้นมะนาว วันละ 2 ครั้ง และให้ฮอร์โมนเสริมอีกครั้ง เป็นปุ๋ยที่ฉีดพ่นทางใบ ใช้ได้ทุกช่วงของอายุมะนาว ฉีดพ่นทุก 10 วัน นอกจากนี้ คุณลุงสุทิน ยังมีปุ๋ยน้ำหมักสูตรเด็ด เริ่มจากเตรียม แป้งข้าวหมัก 10 ลูก นมเปรี้ยวบีทาเก้น 5 ขวด นมสดตราหมี และนมผงคาร์เนชั่น 2-3 กระป๋อง จากนั้นค่อยนำหน่อกล้วยความสูงไม่เกินศีรษะ รวมทั้งรากและดิน เอาหน่อกล้วย 20 กิโลกรัม นำมาหั่นละเอียด จากนั้นนำมาผสมกันกับกากน้ำตาล 5 กิโลกรัม ไม่ต้องผสมน้ำ ไข่ 10 ฟอง ผสมกันทั้งเปลือก หาผ้ามุ้งหรือผ้าบางมาห่อแล้วมัดให้แน่น นำไปหมักลงในภาชนะที่เตรียมเอาไว้ หมักนาน 1 เดือน พอจะใช้งานก็กรองเอาแต่น้ำหมัก 200 ซีซี ต่อน้ำ 20 ลิตร ใช้ฉีดพ่นทางใบได้เลย ฉีด 10 วัน ต่อครั้ง แต่ถ้าต้องการน้ำหมักเพิ่มให้ใส่น้ำมะพร้าวลงไปสัก 70-80 ลิตร หรือแล้วแต่จะหาได้ หมักต่ออีก 1 เดือน จากนั้นก็หาธาตุอาหารเสริมพวก เหล็ก ทองแดง สังกะสี ใส่ลงไปด้วย เช่น ธาตุเหล็ก ได้มาจากเลือดสด จะเป็นเลือดวัว หรือเลือดหมู เทใส่ลงไป และใส่วิตามินเด็ก เป็นธาตุสังกะสี 2 ขวด ใส่ลงไป นอกจากนั้น ก็จะมีธาตุทองแดง จำพวกปลาเบญจพรรณทั้งหลาย เช่น ปลาทูสด สับใส่เข้าไป เป็นการหมักเพื่อใช้งานได้นานข้าม ปี คุณลุงสุทิน ดูแลเอาใจใส่ต้นมะนาวด้วยเทคนิคต่างๆ เหล่านี้ ทำให้ต้นมะนาวเติบโตแข็งแรง ทนทานต่อน้ำท่วม แม้สวนของคุณลุงสุทินจะเจอปัญหาน้ำท่วมในช่วงที่ผ่านมา แต่ต้นมะนาวก็ไม่ตายแม้แต่ต้นเดียว หากใครสนใจ อยากสอบถามเพิ่มเติมเกี่ยวกับการปลูกและการดูแลต้นมะนาว ติดต่อสอบถามกับคุณลุงสุทินได้โดยตรง ตามเบอร์โทร.และที่อยู่ข้างต้น รับรองไม่ผิดหวังแน่นอน