หม้อข้าวหม้อแกงลิง เป็นไม้กินแมลงชนิดหนึ่งที่มีใบพัฒนามาเป็นกับดักเพื่อใช้ในการดักจับแมลง มีการกระจายตัวอยู่ในโซนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และทางตะวันออกของอินเดีย ศรีลังกา มาดากัสการ์ หมู่เกาะเซเชลส์ (Seychelles) ทางตอนใต้ของจีน และทางตอนเหนือของออสเตรเลีย สามารถจำแนกออกเป็น 2 กลุ่ม ดังนี้ กลุ่มโลว์แลนด์ (Lowland) สามารถพบได้ที่ระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 0-1,000 เมตร เจริญเติบโตได้ในสภาพอากาศแบบร้อนชื้น เหมาะสำหรับบ้านเรา กลุ่มไฮแลนด์ (Highland) สามารถพบได้ที่ระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 1,000 เมตร ขึ้นไป เนื่องจากมีความต้องการความชื้นค่อนข้างสูงและสภาพอากาศต้องค่อนข้างเย็น ยากต่อการเลี้ยงในสภาพอากาศแบบร้อนชื้น แต่บางชนิดอาจปรับตัวจนสามารถเจริญเติบโตได้ แต่ขนาดของหม้ออาจจะไม่ใหญ่เหมือนกับการเลี้ยงในสภาพไฮแลนด์ ปัจจุบัน หม้อข้าวหม้อแกงลิง เป็นไม้ที่คนให้ความสนใจหาซื้อ นำไปประดับตกแต่งแขวนไว้ตามต้นไม้บริเวณบ้าน เก็บสะสมเพาะเลี้ยงทำเป็นธุรกิจจำหน่ายส่งขายทั้งในและต่างประเทศกันในหลายพื้นที่ ดังเช่น คุณกำไร วรพานิชย์ หญิงวัย 50 ปี ที่มีใจรักในการปลูกต้นไม้เป็นพื้นฐาน ทำให้ประสบความสำเร็จกับอาชีพเพาะเลี้ยงหม้อข้าวหม้อแกงลิงขายในทุกวันนี้ จากอาชีพเสริม กลายเป็นอาชีพหลัก คุณกำไร เดิมทำงานเป็นพนังงานบริษัทเอกชนแห่งหนึ่ง แต่ด้วยความรู้สึกเต็มที่กับงานประจำที่ทำอยู่ จึงลาออกมาทำงานอิสระ รับจัดอีเว้นต์ควบคู่กับการเพาะปลูกต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิงไว้บริเวณบ้านเลขที่ 187/101 ซอยต้นสน 15 ถนนแจ้งวัฒนะ อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี “หม้อข้าวหม้อแกงลิง เป็นไม้อีกตัวหนึ่งที่นำมาจากป่าและทำการขยายพันธุ์ให้มีปริมาณมากๆ เพราะต้องทำให้ถูกต้องตามกฎหมาย เนื่องจากเป็นไม้ที่ต้องอนุรักษ์ ดังนั้น การขยายพันธุ์จึงจะใช้วิธีการเพาะเมล็ด แทนการไปหาเก็บตามป่ามาเพาะเพิ่มปริมาณ ทุกวันนี้ได้พัฒนาสายพันธุ์ใหม่ๆ อีกทั้งยังได้นำไม้จากประเทศมาเลเซียเข้ามาทำเป็นพ่อแม่พันธุ์เพิ่มมากขึ้น กว่า 10 สายพันธุ์ ซึ่งมีความแตกต่างที่สามารถสังเกตได้คือ กระเปาะจะมีขนาดที่ต่างกัน สีและลวดลายคนละแบบ แต่เมื่อนำมาผสมกับไม้บ้านเรา จะทำให้ได้สีที่สวย กระเปาะใหญ่ขึ้น หนาขึ้น แข็งแรงขึ้น ความคงทนก็จะเยอะกว่า เหมาะกับการนำมาแขวนโชว์ ดังนั้น การเลือกต้นที่จะมาทำพ่อแม่พันธุ์มาผสมนั้นจะต้องเลือกต้นที่มีฟอร์มสวย โดดเด่น มาทำการผสมกัน เพราะว่าการผสมสายพันธุ์นั้นก็คือการพัฒนาให้ได้สายพันธุ์ที่ดีขึ้นจากเดิม” การขยายพันธุ์หม้อข้าวหม้อแกงลิง คุณกำไรบอกว่า ทำได้หลายวิธี ทั้งการตอน ปักชำ เพาะเมล็ด แยกหน่อ แต่โดยส่วนใหญ่ที่ได้แนะนำให้กับลูกค้าจะเป็นวิธีการตอน เนื่องจากจะได้ต้นเร็วกว่า ชัวร์กว่าวิธีการอื่นๆ แต่หากเป็นการเพิ่มปริมาณให้มีมากก็จะขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด “การเพาะต้นกล้าจะใช้ตะกร้า ขนาด 12 นิ้ว ทำเป็นถาดเพาะ ใส่มะพร้าวสับละเอียดรองก้น 1 ใน 4 ส่วน ของตะกร้า ตามด้วยสแฟกนัมมอสส์ รดน้ำให้ชุ่ม ประมาณ 2 วัน ก่อนนำเมล็ดลงไปปลูกและนำตะกร้าขนาดเท่ากันมาปิดด้านบน เพื่อช่วยในการรดน้ำและไม่ให้เมล็ดกระเด็น” หลังจากต้นกล้าได้ขนาด คุณกำไร จะนำมาปลูกลงกระถาง ขนาด 2 นิ้ว โดยจะใช้เครื่องปลูกที่มีความโปร่งแต่สามารถเก็บความชื้นได้ดีและยาวนาน ซึ่งประกอบด้วย ขุยมะพร้าวสับละเอียดผสมกับทรายหยาบ ในอัตราส่วน 2 : 1 “หม้อข้าวหม้แกงลิง จะใช้เวลาปลูกดูแลจนได้ขนาด สามารถจำหน่ายได้จะอยู่ประมาณ 1 ปีเต็ม (ต้นเล็ก) แต่ของเราจะมีขนาดตั้งแต่ 1 ปี ขึ้นไป โดยมีขนาดกระถางตั้งแต่ 2 นิ้ว 3 นิ้ว และ 6 นิ้ว ราคาจะเริ่มตั้งแต่ 20 บาท ขึ้นไป แล้วแต่ขนาดของแต่ละต้น” การดูแลรักษา ให้ น้ำ แดด ปุ๋ย การเลี้ยงหม้อข้าวหม้อแกงลิงให้ออกหม้อและเติบโตจะต้องอาศัยปัจจัยที่ประกอบด้วย หนึ่ง ปริมาณแสง จะต้องอยู่ระหว่าง 50-80 เปอร์เซ็นต์ และควรได้แสงแดดไม่น้อยกว่า 5 ชั่วโมง ต่อวัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ของต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิง สอง ความชื้นในการเลี้ยงหม้อข้าวหม้อแกงลิงให้ออกหม้อ จะต้องมีความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ แต่ต้องไม่แฉะ และ สาม การให้น้ำนับเป็นเรื่องสำคัญสำหรับหม้อข้าวหม้อแกงลิงที่จะต้องให้ดินเปียกชื้นอยู่เสมอ ถ้าดินแห้งแม้แต่วันเดียว ระบบรากอาจจะเสียไป เนื่องจากหม้อข้าวหม้อแกงลิงเป็นพืชที่ชอบน้ำมาก ซึ่งการให้น้ำ เราจะให้น้ำวันละ 1 ครั้ง (ช่วงเช้า) การให้ปุ๋ย โดยส่วนใหญ่แล้ว คุณกำไร จะให้ปุ๋ยออสโมโค้ท ในช่วงที่ต้นกล้าแตกใบขึ้นประมาณ 3 ใบ กับช่วงที่เปลี่ยนกระถาง จะไม่ให้หลังจากต้นสมบูรณ์และแข็งแรงแล้ว เนื่องจากการให้ปุ๋ยในช่วงนี้จะเป็นการไปเร่งให้ใบและต้นสมบูรณ์ ทำให้ต้นไม่จำเป็นต้องออกกระเปาะมาดักแมลงเพื่อเป็นปุ๋ย เทคนิคการเลี้ยงต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิงให้ต้นสวย ออกกระเปาะ และให้หม้ออยู่ได้นานนั้น คุณกำไรแนะนำว่า ควรให้น้ำลงไปในหม้อ และโดนแดดอย่างเต็มที่ เพียงเท่านี้ต้นก็จะสมบูรณ์และอยู่ได้นาน ท้ายนี้ คุณกำไร ฝากบอกกับผู้ที่เพาะเลี้ยงหม้อข้าวหม้อแกงลิง ว่าไม้พวกนี้ จะสวยแค่เล็กๆ ถ้าไม่มีใจรัก จะเริ่มดูแลยาก เนื่องจากเป็นไม้ที่กินพื้นที่ จะไม่สวยแค่ในกระถางเล็ก ดังนั้น จำเป็นต้องคอยดูและคอยเปลี่ยนกระถางให้เหมาะกับขนาดต้น เท่านี้ก็จะมีต้นไม้กินแมลงที่สมบูรณ์ มีกระเปาะให้เห็นตลอดทั้งปี สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณกำไร วรพานิชย์ โทรศัพท์ (081) 753-1864 หรือ www.saimproplants.com