การใช้กระดูกสัตว์ เพื่อบำรุงต้นมะนาว จำเป็นต้องเผาก่อนนำไปใช้หรือไม่ และอีกหนึ่งคำถาม ขอถามว่า การนำกากชานอ้อยสำหรับบำรุงต้นมะนาว ต้องหมักก่อนหรือไม่ ถ้าหมักควรหมักนานเท่าใด

ขอตอบคำถามแรกเลยครับ ในกระดูกป่น วิเคราะห์ผลโดยกรมวิชาการเกษตร พบว่ามีส่วนสำคัญประกอบด้วย ธาตุไนโตรเจน โพแทสเซียม ฟอสฟอรัส แคลเซียม และแมกนีเซียม คิดเป็นเปอร์เซ็นต์ ดังนี้ 2.15, 0.13, 35.90, 26.45 และ 0.5 ตามลำดับ และมีความเป็นกรด-ด่าง ที่ 6.9 หรือมีค่าเกือบเป็นกลาง จะเห็นว่าในกระดูกป่นมีธาตุฟอสฟอรัสและแคลเซียมอยู่ในปริมาณค่อนข้างสูง เมื่อนำไปเผาจะทำให้คุณค่าทางอาหารของพืชลดลงบ้าง แต่ข้อดีของการเผากระดูกก่อน ช่วยให้ฟอสฟอรัสปลดปล่อยออกมาได้ง่ายขึ้น อีกทั้งได้เถ้าบางส่วนมีฤทธิ์เป็นด่าง เมื่อใส่ลงดินที่เป็นกรด จะช่วยปรับปรุงดินได้ด้วย ทั้งนี้ ธาตุฟอสฟอรัส มีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นให้ต้นมะนาวแตกรากได้ดีขึ้นและเร่งการออกดอกดีขึ้นเช่นเดียวกัน อย่างไรก็ตาม ไม่มีข้อมูลระบุว่า อัตราการใช้กับพืชแต่ละชนิดเป็นเท่าใด แต่โดยทั่วไปแล้วนิยมใช้รองก้นหลุมปลูกต้นไม้ ต้นละ 1 กระป๋องนม ก็พอ นี่เป็นเพียงค่าโดยประมาณเท่านั้น สำหรับ ธาตุแคลเซียม นอกจากช่วยให้ผนังเซลล์ของเปลือกผลมะนาวเหนียวขึ้น ไม่แตกง่ายแล้ว ยังช่วยลดความเป็นกรดของดินลงได้อีกทางหนึ่ง กรณีของ กากชานอ้อย หลังจากหีบน้ำอ้อยออกไปแล้ว คงเหลือเพียง ไฟเบอร์ หรือ เส้นใย เกือบทั้งหมด และมีน้ำตาลตกค้างเหลืออยู่บ้างเพียงเล็กน้อย ดังนั้น ก่อนนำไปบำรุงดิน จำเป็นต้องหมักก่อน อย่างน้อยเป็นเวลา 3 เดือน เพื่อให้น้ำตาลที่หลงเหลืออยู่หมดไป โดยการนำไปใช้ประโยชน์ของจุลินทรีย์ในดินที่มีอยู่ในธรรมชาติ มิเช่นนั้นแล้วหากนำกากชานอ้อยสดๆ ไปใส่ลงดินทันที ทำให้เกิดกระบวนการเฟอร์เมนต์ หรือการหมัก ทำให้วัสดุร้อน มีผลต่อระบบรากของมะนาวได้ อีกทั้งปล่อยให้กากชานอ้อยถูกย่อยสลายไปบางส่วน ข้อดีของกากชานอ้อย คือช่วยปรับโครงสร้างดินให้โปร่งร่วนซุย เก็บกักและระบายน้ำได้ในปริมาณพอเหมาะ ส่วนอัตราแนะนำมีเฉพาะในพืชไร่เท่านั้น เช่น ข้าวโพด ข้าวฟ่าง พืชตระกูลถั่วชนิดต่างๆ ที่อัตรา 1 ตัน หรือ 1,000 กิโลกรัม ต่อไร่ ในส่วนต้นมะนาวใช้วิธีเดียวกับปุ๋ยหมักทั่วไปก็ได้ ที่อัตรา 1 ปุ้งกี๋ ต่อต้น ก็นับว่าเพียงพอ แต่ทั้งนี้ถ้าต้องการให้ต้นมะนาวได้รับธาตุอาหารครบ จำเป็นต้องเสริมด้วยปุ๋ยเคมี ตามอัตราแนะนำ หรืออาจลดสัดส่วนลงได้ครับ