จากการที่ประเทศไทยมีสภาพภูมิอากาศทำให้ฤดูหนาวยาวผิดปกติในช่วงที่ผ่านมา ส่งผลให้มะม่วงทุกชนิดที่เกษตรกรปลูกทั้งปลูกเพื่อบริโภครอบบ้าน ปลูกตามหัวไร่ปลายนา และปลูกในรูปแบบของสวนมะม่วงเชิงพาณิชย์ ต่างออกดอกชูช่อเต็มต้นมากเป็นประวัติการณ์ เนื่องจากธรรมชาติของมะม่วงจะออกดอกได้ดีในสภาพอากาศที่มีความเย็นอยู่ที่ 15-20 องศาเซลเซียส สร้างความดีใจและความหวังให้แก่เกษตรกร และเจ้าของผู้ปลูก ที่ต่างคะเนว่าจะมีผลผลิตมะม่วงที่ดกอย่างแน่นอน แม้เกษตรกรส่วนหนึ่งที่ปลูกเชิงพาณิชย์อาจวิตกจะเกิดวิกฤติราคามะม่วงตกต่ำ บ้างก็ตาม แต่แล้วต้นมะม่วงที่ออกดอกชูช่อบานสะพรั่งเต็มต้นกลับร่วงแทบไม่เห็นผลเหลือ ไว้บนต้น โดยที่ชาวบ้านจำนวนไม่น้อยยังไม่กระจ่างในสาเหตุ

                          นายชาญชัย นีละไพจิตร ชาวหนองจอก อายุ 57 ปี ปัจจุบันมีบ้านพักอีกแห่งในการเคหะร่มเกล้า แขวงคลองสองต้นนุ่น เขตลาดประบัง กรุงเทพฯ บอกว่า มะม่วงที่ปลูกหน้าบ้านและของเพื่อนในละแวกเดียวกันที่ปลูกแทบทุกบ้าน รวมถึงบ้านพี่น้องที่ปลูกตามบ้าน และหัวไร่ปลายนาที่แขวงกระทุ่มราย เขตหนองจอก กรุงเทพฯ ใน อ.บางน้ำเปรี้ยว จ.ฉะเชิงเทรา ปีนี้แต่ละต้นออกดอกดกมากจนเต็มไปหมด ทำให้ผู้ปลูกต่างดีใจ คิดว่าจะมีผลผลิตจำนวนมาก แต่พอดอกแก่เกสรกลับร่วงหมดโดยไม่ทราบสาเหตุ ตอนนี้ผลมะม่วงที่เหลือบนต้นราว 20-30% บางต้นไม่มีเลย

                          เช่นเดียวกับนายบรรยง อินทนา บรรณาธิการบริหาร หนังสือพิมพ์ "คม ชัด ลึก" บอกว่า ที่บ้านพักที่ อ.บางคนที จ.สมุทรสงคราม ปลูกมะม่วงหลายสายพันธุ์ ทั้งเขียวเสวย น้ำดอกไม้ อกร่อง หนังกลางวัน โชคอนันต์ ฯลฯ มีทั้งปลูกเมล็ดแบบโบราณ และกิ่งพันธุ์ที่เป็นกิ่งตอน ปรากฏว่า ปีนี้มะม่วงทุกสายพันธุ์และทุกต้นออกดอกดกมาก แต่ตอนนี้เหลือแต่ก้าน  เว้นแต่โชคอนันต์ที่พอจะเห็นผลเท่าหัวไม้ขีดอยู่บ้างแต่จำนวนน้อยมาก

                          จากการสอบถาม ผศ.ดร.เสริมศิริ จันทร์เปรม  รองผู้อำนวยการศูนย์ความเป็นเลิศด้านเทคโนโลยีชีวภาพเกษตร และอาจารย์ประจำภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน จ.นครปฐม ทราบว่า ในช่วงปลายปีที่ผ่านมาจนต้นปี 2557 ประเทศไทยมีสภาพภูมิอากาศเปลี่ยนแปลงอย่างกะทันหัน มีอากาศหนาวยาวนานกว่าปกติ ทำให้กระตุ้นการออกช่อดอกมะม่วงมากขึ้น ส่วนดอกมะม่วงที่ร่วงไม่ติดผล จากการสังเกตช่วงสภาพอากาศที่หนาวทำให้แมลงบางชนิดที่เป็นพาหะหรือตัวช่วย ผสมเกสรของดอกมะม่วงหายไป อาจเป็นเพราะไม่สามารถทนต่อสภาพที่หนาว ส่วนอีกสาเหตุหนึ่งที่พบเห็นปีนี้มีโรคราดำจำนวนมาก ส่วนเพลี้ยจักจั่น ดูเหมือนว่าจะน้อยลงกว่าปีที่ผ่านมา จนถึงขณะนี้ยังไม่มีรายงานจากนักวิชาการโรคพืชสวน และไม่มีหน่วยงานใดขอความร่วมมือให้ช่วยวิจัยเกี่ยวโรคพืชสวน แสดงว่ายังไม่มีโรคใหม่มาระบาดแน่นอน ส่วนโรคราดำ โรคเพลี้ยจักจั่น ราแป้ง โรคพวกนี้มีมานานแล้ว จะระบาดช่วงที่อากาศเปลี่ยนจากหนาวเข้าสู่หน้าร้อน เกษตรกรรายใหญ่มีกรรมวิธีป้องกันอยู่แล้ว แต่ที่กระทบคือเกษตรกรรายย่อย

                          สอดคล้องกับนายปรีชา ไขศรีแก้ว ผู้จัดการแผนกการผลิต บริษัท โชคเจริญพัฒนาการเกษตร จำกัด เครือเจริญโภคภัณฑ์ (ซีพี) ในฐานะที่เคยดูแลและรับผิดชอบสวนเกษตรซีพี ที่ ต.หนองเหียง อ.พนัสนิคม จ.ชลบุรี ระบุว่า จากประสบการณ์ในช่วงที่มะม่วงออกดอก จะมีปัญหาหลักคือโรคเพลี้ยจักจั่น  เพลี้ยแป้ง ราแป้ง ราดำ ซึ่งเกษตรกรจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องดูแลตั้งแต่ก่อนที่จะม่วงจะออกดอก ขณะที่ออกดอก และหลังออกดอก โดยใช้น้ำล้าง และใช้สารกำจัดโรคเหล่านี้อย่างถูกวิธีจึงจะสามารถป้องกันได้

                          ข้อมูลจากสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร ระบุว่าประเทศไทยมีพื้นที่การปลูกมากที่สุดอยู่อันดับ 5 ของโลก มีพื้นที่ปลูกกว่า 2 ล้านไร่ มีผลผลิตเกือบ 3 ล้านตัน ในจำนวนนี้ผลผลิตที่บริโภค 90% ส่งออก 5% การแปรรูปอีก 5% โดยพื้นที่ปลูกมากที่สุดคือ จ.ฉะเชิงเทรา จำนวน 32,643 ไร่ ซึ่งปรากฏการณ์มะม่วงออกดอกดก แต่ไม่มีผลผลิตที่กำลังเกิดขึ้นในขณะนี้ นายมานพ แก้ววงษ์นุกูล นายกสมาคมชาวสวนมะม่วงไทย และประธานวิสาหกิจชุมชนผู้ผลิตมะม่วงส่งออก ยืนยันว่า กระทบต่อวงการผลิตมะม่วงเพียง 10% เท่านั้น

                          นายมานพ กล่าวว่า เกสรดอกมะม่วงที่ร่วงจนไม่ติดผลในปีนี้ จะเกิดขึ้นมะม่วงที่ปลูกตามหัวไร่ปลายนา หรือที่ปลูกตามบ้านไว้บริโภค แต่เกษตรกรรายใหญ่ที่ปลูกเพื่อการค้าได้เตรียมล่วงหน้าเพราะทราบอยู่แล้วว่า ในช่วงมะม่วงออกดอกจะมีศัตรูพืชจำพวกเพลี้ยจักจั่น เพลี้ยแป้ง โรคราแป้ง ราดำ จะเกิดขึ้นทุกปีในช่วงมะม่วงออกดอก จึงคิดว่าภาพรวมอาจจะกระทบประมาณ 10% ส่งผลให้ปีนี้ราคามะม่วงอาจดีขึ้นเล็กน้อย 

                          "ที่แปดริ้วไม่ค่อยมีปัญหา เพราะเราผลิตมะม่วงนอกฤดู มีผลผลิตยาวนานถึง 7 เดือน เพราะต้องผลิตป้อนตลาดต่างประเทศที่มีความต้องการเพิ่มมากขึ้นทุกปี โดยเฉพาะญี่ปุ่นกับเกาหลีเพียง 2 ประเทศนี้ คาดว่ามีความต้องการมะม่วงไทยประเทศละ 3,000 ตันต่อปี โดยเฉพาะมะม่วงน้ำดอกไม้" นายมานพ กล่าว

                          ก็เป็นที่ชัดเจนแล้วว่า ปรากฏการณ์มะม่วงออกดอกดก แต่ไม่มีผลผลิตที่เกิดขึ้นในปีนี้ เกิดขึ้นกับมะม่วงที่ปลูกตามหัวไร่ปลายนาเท่านั้น อาจกระทบต่อผลิตมะม่วงโดยรวมเพียง 10% เท่านั้น และราคามะม่วงขยับขึ้นเล็กน้อย ซึ่งจะเป็นผลดีต่อเกษตรกรผู้ปลูกมะม่วงบ้าง

                          ...เกิดมาจากอากาศที่เย็นจัด และยาวนานกระตุ้นให้มะม่วงออกดอกดก แต่สภาพอากาศเช่นนี้กระทบต่อวงจรแมลงที่ช่วยผสมเกสรของดอกมะม่วง ผสมผสานกับโรคและแมลงศัตรูพืชระบาด ทำให้ติดผลน้อยนั่นเอง   

-----------------------

การดูแลมะม่วงช่วงออกดอก

                          ก่อนหน้านี้นายสวง โฮสูงเนิน รักษาการในตำแหน่งเกษตรอำเภอสุวรรณคูหา จ.หนองบัวลำภู ได้แนะนำวิธีการดูแลต้นมะม่วงช่วงที่กำลังออกดอก ว่า เกษตรกรควรจะดูแลรักษาและเอาใจใส่มะม่วงเพื่อให้ดอกออกสม่ำเสมอ ส่วนมากจะพบว่าดอกจะร่วงหมดหรือติดผลเพียงเล็กน้อย และร่วงในระยะต่อมา ทำให้ผลผลิตที่ไม่มีคุณภาพหรือผลผลิตตกต่ำ จึงขอแนะนำการบำรุงรักษาต้นมะม่วงให้พร้อมก่อนออกดอกและติดผลด้วยซ้ำไป โดยใช้วิธีดังนี้ครับ คือเมื่อดอกมะม่วงเริ่มบานให้หยุดพ่นสารเคมีกำจัดโรคแมลงทุกชนิดทันที

                          กระทั่งระยะผลโตเท่าขนาดหัวไม้ขีดไฟ ให้ฉีดพ่นสารเคมีป้องกันกำจัดเพลี้ยจักจั่น โดยใช้สารพวกคาร์บาริล ส่วนเชื้อรา ใช้จำพวกแบนโนมิล อัตราใช้ตามคำแนะนำของฉลากยาอย่างเคร่งครัด เพื่อป้องกันกำจัดโรคแอนแทรกโนส โรคราดำ และโรคราแป้ง เมื่อมะม่วงติดผลแล้วประมาณ 2 เดือน ให้ใส่ปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 ต้นละ 1-2 กิโลกรัม และรดน้ำ 10-15 วัน

                          กรณีสวนที่ขาดแคลนน้ำให้ฉีดพ่นปุ๋ยทางใบสูตร 21-21-21 อัตรา 2-3 ช้อนแกงต่อน้ำ 20 ลิตร ผสมสารจับใบฉีดพ่นทุก 2 สัปดาห์ ติดต่อกันประมาณ 5 ครั้ง จะช่วยบำรุงผลให้เจริญเติบโตอย่างสม่ำเสมอ  หรือไปขอคำแนะนำที่สำนักงานเกษตรจังหวัด กลุ่มอารักขาพืช สำนักงานเกษตรอำเภอทุกอำเภอหรือศูนย์บริการและถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร ประจำตำบลทุกตำบลใกล้บ้านท่าน