ครั่ง เมื่อหลายปีก่อนนิยมนำมาใช้ประโยชน์หลายอย่าง เช่น ผนึกซองจดหมาย หรือพัสดุที่ส่งทางไปรษณีย์ใช้ประทับที่จุกขวดบรรจุสุรา และการนำไปแปรรูปเป็นน้ำยาเคลือบมัน หรือชะแล็ค หรือแล็คเกอร์ ปัจจุบันการนำไปผนึกซองจดหมายและประทับที่จุกขวดสุราเลิกใช้กันแล้ว
- การเลี้ยงครั่งที่ได้ผลดีที่สุด ควรเลี้ยงบนต้นฉำฉาหรือจามจุรี ครั่งเป็นแมลงขนาดเล็ก ลักษณะคล้ายกับเพลี้ยแป้ง ขณะเจริญเติบโตและเพิ่มจำนวน มันจะขับสารเหนียวสีแดงออกจากร่างกาย ต่อมาจะแข็งตัวผนึกติดกับกิ่งฉำฉา แหล่งพันธุ์ให้ติดต่อสอบถามที่สำนักงานป่าไม้เขตเชียงใหม่ ใกล้บ้านของคุณที่สุด การขยายพันธุ์ให้ตัดกิ่งต้นฉำฉาที่มีตัวครั่งเกาะอยู่ ยาวประมาณ 20 เซนติเมตร ตัดกิ่งแต่งให้เป็นตะขอ ใช้เกาะบนกิ่งฉำฉา ก่อนนำไปแขวนให้นำฟางข้าวแห้ง ทำเป็นเสื่อบางๆ หุ้มรอบกิ่งที่มีครั่งอยู่ พร้อมผูกมัดหัวท้าย เพื่อถนอมพันธุ์ครั่งป้องกันไม่ให้มดเข้ามาทำอันตรายได้ และเป็นการพรางแสงแดดจ้าอีกด้วย ควรเริ่มเลี้ยงในเดือนเมษายนจะดีที่สุด เมื่อตัวครั่งตั้งตัวได้แล้วมันจะผสมพันธุ์และขยายพันธุ์อย่างรวดเร็ว ขณะเดียวกันจะดูดกินน้ำเลี้ยงของกิ่งฉำฉาหล่อเลี้ยงตัวครั่งเอง และจะขับสารชะแล็คออกมาหุ้มตัวไว้ จนครบรอบ 1 ปี เนื้อชะแล็คจะหุ้มกิ่งฉำฉาจนรอบ ระยะนี้เก็บเกี่ยวด้วยการตัดกิ่งที่มีครั่งหุ้มกิ่งจนรอบ เลือกแกะแยกครั่งที่แข็งเป็นแผ่นนำไปใช้ประโยชน์หรือนำไปจำหน่ายต่อไป
- แหล่งรับซื้อส่วนใหญ่ อยู่ที่ร้านรับซื้อของป่า ราคารับซื้อหาคุณภาพดีอยู่ระหว่าง 20-25 บาท ต่อกิโลกรัม
- การเลี้ยงครั่งบนต้นถั่วมะแฮะสู้เลี้ยงบนต้นฉำฉาไม่ได้ เนื่องจากต้นถั่วมะแฮะมีขนาดเล็ก สูงเพียง 1.50-2.00 เมตร และมีเนื้อไม้อ่อนมาก จึงไม่ขอแนะนำให้เลี้ยงครั่งบนต้นถั่วมะแฮะ
- หากจะทดลองดูก็ได้ ต้องการเมล็ดถั่วมะแฮะ ติดต่อสอบถามได้ที่ ศูนย์วิจัยพืชไร่เชียงใหม่ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ โทร. (053) 498-536-8 ในวันและเวลาทำการ