สะเดา เป็นพืชยืนต้นที่ปลูกเลี้ยงตามหัวไร่ปลายนาทั่วไปของเกษตรกร เนื่องจากยอดและดอกสามารถนำมาประกอบอาหารขึ้นชื่อ

ในเมนูอาหารไทยไทยสะเดา มีกำเนิดในธรรมชาติตามป่าดิบแล้งในประเทศอินเดีย อินโดนีเซีย มาเลเซีย พม่า ปากีสถาน ศรีลังกา และประเทศไทย

สำหรับในประเทศไทยจะพบว่ามีการกระจายพันธุ์ในธรรมชาติตามป่า

เบญจพรรณทั่วประเทศ   สะเดา เป็นต้นไม้ที่โตเร็ว เจริญได้ดีในแถบร้อน ที่มีปริมาณนํ้าฝน  ตั้งแต่ 400-1,200 มิลลิเมตร เป็นพืชทนอากาศแห้งแล้งได้ดี สามารถขึ้นได้ใน ดินทั่วๆ ไป ที่มีความอุดมสมบูรณ์ตํ่า และจะเจริญเติบโตได้รวดเร็วในสภาพดิน  ที่มีความอุดมสมบูรณ์  สะเดา เป็นต้นไม้ขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ มีความสูงประมาณ 20-25  เมตร

ลักษณะของต้นเป็นทรงเรือนยอดมีพุ่มหนาทึบตลอดปี มีระบบรากที่

แข็งแรงแผ่กระจายไปรอบๆ และหยั่งลึก เปลือกของลำต้นค่อนข้างหนา มีสี

นํ้าตาลเข้ม ผิวเปลือกแตกเป็นร่องตื้นๆ ยาวสลับไปมาขนานไปกับลำต้น

ส่วนเนื้อไม้มีสีแดงเข้มปนสีนํ้าตาล มีความแข็งแรงทนทาน

สะเดา ที่ปลูกกันในประเทศไทย ปัจจุบันมี 3 สายพันธุ์

1. สะเดาไทย (Azadirachta indica A. Juss. var. siamensis Valeton) ลักษณะของใบจะหยักเป็นฟันเลื่อย โคนใบเบี้ยว ปลายใบแหลม โดย สะเดาไทยแบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่ ชนิดขมและชนิดมัน โดยจะสังเกตจาก  ยอดอ่อน ถ้ามีสีแดงจะเป็นสะเดาขม ถ้ายอดอ่อนเป็นสีขาวจะเป็นสะเดามัน  ผลสุกประมาณเดือนเมษายน-พฤษภาคม

2. สะเดาอินเดีย (Azadirachta indica A. Juss. var. indica)

ลักษณะของใบ ขอบใบเป็นหยักคล้ายฟันเลื่อย ปลายแหลม ปลายใบมี

ลักษณะแหลมเรียวแคบกว่า ผลสุกประมาณเดือนกรกฎาคม-สิงหาคม

3. สะเดาช้าง (Azadirachta excelsa (Jack) Jacobs.) หรือเรียกว่า ต้นเทียม ไม้เทียม สะเดาใบใหญ่ ลักษณะของขอบใบเรียบ ปลายใบเป็นติ่งแหลม ขนาดของใบและผลจะใหญ่กว่า 2 ชนิดแรกผลสุกประมาณเดือน พฤษภาคม-สิงหาคม จะเริ่มติดผลเมื่ออายุ ประมาณ 3-5 ปี ลักษณะของผลจะคล้ายผลองุ่น ผลมีลักษณะกลมรี มีขนาดประมาณ 1 เซนติเมตร ผลอ่อนมีสีเขียว เมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมเขียว มีรสหวานเล็กน้อย

การขยายพันธุ์สะเดา

ส่วนใหญ่เกษตรกรจะใช้วิธีเพาะเมล็ด ซึ่งสามารถทำได้คราวละมากๆ

เนื่องจากปริมาณของผลสะเดามีมากในทุกๆ ปี แต่เมล็ดสะเดาเก็บไว้ได้ไม่นานเพราะเมล็ดจะสูญเสียความงอกงามได้เร็วมาก  หลังจากผลสุก เอาเนื้อออกหมดแล้วล้างเมล็ดให้สะอาด สามารถนำ ไปเพาะได้ทันที จะงอกเป็นต้นได้ดี  เมื่อสะเดาเจริญเติบโตจะเริ่มติดผลเมื่ออายุ 3-5 ปี และให้ผลผลิตเต็ม ที่เมื่ออายุ 10 ปีขึ้นไป ปริมาณของผลสะเดาต่อต้น ต่อปี ประมาณ 10-50  กิโลกรัม

คุณสมบัติของเมล็ดสะเดา

ในต้นสะเดามีสารอะซาดิแรคติน (azadirachin) แต่จะมีมากสุดในผล

สะเดา เนื่องจากสารอะซาดิแรคตินนี้จะออกฤทธิ์โดยตรงต่อระบบต่อมไร้ท่อและระบบฮอร์โมนของแมลง เมื่อแมลงได้รับสารด้วยการซึมผ่านลำตัวหรือจากการกินพืชที่ฉีดสารนี้ป้องกันไว้ แมลงจะไม่ตายในทันที แต่จะไม่สามารถลอกคราบได้ จึงทำให้ตาย สารสกัดสะเดาเหมาะสำหรับที่จะใช้กำจัดแมลงในระยะตัวอ่อนหรือ หนอน หรือในกรณีที่หนอนได้รับสารจำนวนน้อย อาจทำให้ตายในระยะดักแด้ หรือเป็นตัวแก่ที่ไม่สมบูรณ์ ทำให้ไม่สามารถสืบพันธุ์ต่อไปได้นอกจากนี้ สารยังมีผลทำให้จำนวนไข่ของแม่มีปริมาณลดลงและ เปอร์เซ็นต์การฟักที่ลดลง ทำให้การขยายพันธุ์ของแมลงลดลง รวมถึงสารอื่นๆ  ที่ช่วยยับยั้งการกินอาหารของแมลงอีกด้วย

ผลิตภัณฑ์สารสกัด

บริษัท วสันต์ โปรดักส์ จำกัด ก่อตั้งขึ้นโดย คุณวสันต์ มงคลลาภกิจ

ช่างภาพที่มากด้วยฝืมือและประสบการณ์ในการถ่ายภาพ คุณวสันต์ได้มีโอกาสถ่ายภาพในงานสำคัญๆ เช่น รูปกษัตริย์ 25 ราชวงศ์ เนื่องในงาน 80 พรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว งานประชุมผู้นำเอเปค (APEC) ที่เข้าร่วมประชุม  ในประเทศไทย รวมถึงขบวนเรือพยุหยาตรา และงานถ่ายภาพรับพระราชทาน  ปริญญาบัตรของมหาวิทยาลัยต่างๆ โดยเฉพาะมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช  มงคลธัญบุรีจนเป็นที่มาของการซื้อโนว์ฮาว (KNOW HOW) จากงาน  ของมหาวิทยาลัยในปี พ.ศ. 2551 ด้วยมองเห็นว่ากระบวนการผลิตที่ผ่านมาไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร เหมือนกับที่ได้ความรู้จากการวิจัยของมหาวิทยาลัยจากงานวิจัยเรื่องสารสกัดสะเดาที่มีประสิทธิภาพในการกำจัดแมลงรวมถึงตระหนักถึงพิษภัยของยาฆ่าแมลงที่เป็นสารเคมีที่ส่งผลร้ายต่อเกษตรกร

ผู้ใช้เอง กับผู้บริโภค ทำให้คุณวสันต์ได้ตัดสินใจลงทุนก่อสร้างโรงงานของ

บริษัทเพื่อผลิตสารสะเดา ในพื้นที่ 48 ไร่ ที่ เลขที่ 55 หมู่ที่ 4 ตำบลม่วงหวาน  อำเภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี โดยได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานนวัตกรรม  แห่งชาติ (องค์การมหาชน) กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เป็นเงินจำนวน 2 ล้านบาทถ้วน  การผลิตสารสะเดาในเชิงธุรกิจ จากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล  ธัญบุรี โดยการสนับสนุนของสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติให้การสนับสนุน เป็นการผลิตสารสะเดาแบบอุตสาหกรรม ซึ่งสามารถควบคุมประสิทธิภาพและประสิทธิผลของสารสกัดเมล็ดสะเดาได้ ด้วยเทคโนโลยีที่ก้าวหน้าที่มีงานวิจัยรองรับ  

คุณวสันต์ กล่าวว่า “เป็นความห่วงใยเรื่องสภาพแวดล้อม ทำให้ผม

ต้องมาทำตรงนี้ เพราะสารสกัดสะเดาเป็นสารที่มีประสิทธิภาพในการกำจัด

แมลง ทั้งยังปลอดภัยต่อเกษตรกรเองและสภาพแวดล้อม รวมถึงผู้บริโภคที่นับ  วันแต่จะเน้นเรื่องความปลอดภัยด้านอาหาร เนื่องจากโรคภัยหลายโรคที่มีต้นเหตุมาจากการบริโภคอาหาร”  "สารสะเดาสกัดนี้มีผลดีสามอย่าง คือ ใช้ได้ดีกับแมลงศัตรูพืช ศัตรู  ของสัตว์เลี้ยง ป้องกันแมลงกินพืช ไม่เป็นอันตรายต่อแมลงกินสัตว์ที่เป็น  อันตรายต่อพืช เช่น ตัวหํ้าตัวเบียน เพราะการที่เราใช้ยาฆ่าแมลงที่เป็นสารเคมีแมลงที่มีประโยชน์หรือมีโทษกับพืชถูกฆ่าตายหมดโดยไม่เลือก แต่การใช้สาร  สะเดาจากธรรมชาติที่ไม่ใช่เคมี จะยังคงเหลือแมลงที่เป็นประโยชน์ต่อเราประการต่อมาที่คุณวสันต์บอก คือสารสกัดสะเดาจะไม่ทำลายความสมดุลของ  ธรรมชาติเมื่อปะปนเข้าไปอยู่ในดิน นํ้า อากาศ เหมือนสารเคมีอื่น  ประการสุดท้าย คือสารสะเดาไม่เกิดความเป็นพิษต่อพืชผักที่ใช้  โดยสารสกัดจะสลายตัวไม่เป็นสารตกค้าง หลังจากใช้เพียงไม่กี่วัน ซึ่งสามารถ ลดงบประมาณทางการแพทย์ของภาครัฐที่ต้องเยียวยาผู้ป่วยจากการใช้สาร  เคมีในการกำจัดศัตรูพืชของภาครัฐลง”

สารสกัดสะเดา เป็นสารที่เป็นผลิตภัณฑ์ป้องกันและกำจัดแมลง เป็นที่

ยอมรับให้ใช้ได้ในแปลงเกษตรอินทรีย์ที่ได้รับมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ทั้งของไทยและสากล นอกจากนี้ กรมวิชาการเกษตร ได้รับรองถึงความปลอดภัยทางด้านพิษวิทยา ทำให้สารสกัดสะเดาเป็นส่วนหนึ่งของปัจจัยการผลิตที่แก้ปัญหาเรื่องของศัตรูพืชทดแทนการใช้สารเคมีที่ใช้กำจัดศัตรูพืชโดยทั่วไปพร้อมกันนี้ สารสกัดสะเดาสามารถใช้ในการกำจัดศัตรูของสัตว์เลี้ยงได้อีกด้วย เช่น หมัด เห็บ ในสุนัข หรือโค กระบือ รวมถึงเป็นส่วนประกอบในการผลิตอุตสาหกรรมเครื่องสำอาง และผลิตภัณฑ์ต่างๆ ที่ใช้กับร่างกายมนุษย์ซึ่งจะไม่มีผลกระทบเรื่องความปลอดภัยในการใช้

ใช้ได้ในแปลงเกษตรอินทรีย์

ผลิตภัณฑ์สารสกัดสะเดา ของ บริษัท วสันต์ โปรดักส์ จำกัด ใช้ชื่อ

ทางการค้าว่า นีม เพาเวอร์ (Neem Power) ซึ่งมีสารอะซาดิแรคตินจากเมล็ดสะเดาที่มีประสิทธิภาพ โดยการผลิตที่มีการควบคุมเทคโนโลยีที่ทันสมัย ที่ได้รับการวิจัยจากนักวิชาการวิจัยจากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี ซึ่งเชื่อถือได้และเป็นที่ยอมรับกันทั่วไป นอกจากนี้ ผลิตภัณฑ์สารสกัดสะเดาของบริษัทยังได้รับรางวัล 1 ใน 10 นวัตกรรมยอดเยี่ยม ของสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน)

เนื่องจากปริมาณเมล็ดสะเดาที่รับซื้อจากเกษตรกรไม่เพียงพอ บริษัท

จึงได้ซื้อที่ดิน 200 ไร่ ที่โคกพรหม ตำบลมะค่า อำเภอโนนไทย จังหวัด

นครราชสีมา เพื่อปลูกสะเดาสำหรับเป็นวัตถุดิบในการนำมาป้อนโรงงาน และรับซื้อเมล็ดสะเดาจากชาวบ้านโดยสะเดาสด เฉพาะเมล็ดสุกสีเหลือง ไม่มีกิ่ง ก้าน ใบ ปะปน ในราคากิโลกรัมละ 4-6 บาท ส่วนเมล็ดสะเดาแห้ง คือเมล็ดเหลืองที่ผ่านการตากมาประมาณ 3 แดด ความชื้นไม่เกิน 10-12% ไม่มีเชื้อราและสิ่งอื่นปะปน รับซื้อในราคา 8-10 บาท สนใจติดต่อ โทร. (098) 104-0679, (089) 684-2223,

(089) 785-2226

วิธีง่ายๆ ในการทำยาฆ่าแมลง จากสะเดา

ผลสะเดาที่แก่จะหล่นอยู่ใต้ต้น ไม่ต้องปีนขึ้นไปเก็บ นำมาทุบหรือบด

ให้แตก ไม่จำเป็นต้องละเอียด นำมาแช่นํ้าในปริมาณ 0.50 กิโลกรัม หรือ 500กรัม มาแช่ค้างคืน 1 คืน ในนํ้า 10 ลิตร แล้วกรองกากของเมล็ดออกก่อน นำยาที่กรองได้ไปผสมนํ้า ในอัตรา 1 ลิตร ต่อนํ้า 20 ลิตร สำหรับฉีดพ่นป้องกันและกำจัดแมลงศัตรูพืชก่อนฉีดควรผสมนํ้ายาจับใบหรือนํ้ายาล้างจานเล็กน้อย และควรฉีดพ่นในเวลาเย็นส่วนนํ้ายาที่ทำไว้ ควรใช้ให้หมดภายใน 24 ชั่วโมง เพราะนานกว่านี้ประสิทธิภาพจะลดลง

ส่วนกากสะเดาที่เหลือจากการหมักสามารถนำไปใช้เป็นปุ๋ยได้ดี แค่นี้ก็

ไม่ต้องซื้อยาฆ่าแมลงราคาแพงๆ แล้ว

ขอบอกอีกนิด สำหรับท่านที่ปลูกพืชผักกินกันในรั้วบ้าน อาจปลูก

สะเดาไว้หรือหาเก็บที่ไหนได้ก็เอา ไม่ต้องรอเมล็ด ใบสะเดาแก่ๆ ก็สามารถมาทำได้เช่นเดียวกัน แต่ประสิทธิภาพไม่ดีเทียบเท่าเมล็ด แต่ก็ไม่เป็นไรครับ เราเพิ่มปริมาณของใบให้มากกว่าเมล็ดสักเท่าหนึ่ง ก็สามารถทดแทนกันได้ครับลืมบอกอีกเรื่องครับ สะเดาที่มีประสิทธิภาพในการกำจัดแมลงดีที่สุดคือสะเดาไทย ที่เรากินกับนํ้าปลาหวานนี่แหละครับ