ต้นเฟื่องฟ้า คือพืชยืนต้นประเภทพุ่มกึ่งเลื้อย สามารถเลื้อยไต่วัตถุต่างๆ ได้ไกลถึง 10 เมตร และยังเป็นพืชที่มีอายุอยู่ได้นานหลายสิบปีเลยทีเดียว ทั้งนี้ สิ่งที่น่าสนใจในตัวเฟื่องฟ้า น่าจะเป็นการที่สามารถตัดแต่งและบังคับทิศทางการเจริญเติบโตของพันธุ์ไม้นี้ได้

โดยลักษณะทั่วไปของต้นเฟื่องฟ้าจะมีส่วนที่สังเกตได้ง่ายนั่นก็คือ ช่วงลำต้นจะกลม มีเนื้อไม้ที่ค่อนข้างแข็ง แต่เปราะบางแตกหักได้ง่าย มีผิวเป็นสีน้ำตาลตลอดลำต้น ส่วนหนามจะแซมขึ้นอยู่เหนือใบและมีความยาวประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร เจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่ดินผสมร่วนซุย ไม้ชนิดนี้จะชอบอยู่ในพื้นที่ชื้นต่ำ และพื้นที่ที่มีแสงแดดเข้าถึงได้ง่าย

คุณวรรณา แก้วบุญนำ เจ้าของสถานเพาะชำพันธุ์ต้นเฟื่องฟ้า พันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับที่กำลังเป็นที่นิยมอยู่ในทุกวันนี้ มีแปลงอยู่ที่ ตำบลแม่บางนาง อำเภอบางใหญ่ จังหวัดนนทบุรี

เดิมทีคุณวรรณามีพื้นเพอยู่ที่จังหวัดกำแพงเพชร แต่เนื่องจากเจ้าตัวมีความสนใจในพันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับอยู่แล้ว จึงสรรหาพื้นที่ต่างๆ เพื่อปลูกดอกไม้ จนมาได้พื้นที่ในจังหวัดนนทบุรีแห่งนี้

คุณวรรณา เริ่มต้นอาชีพปลูกดอกเฟื่องฟ้าได้ประมาณ 30 ปี โดยเริ่มจากการปลูกเฟื่องฟ้าใส่กระถางเล็กๆ แต่พอเวลาผ่านไป ต้นเฟื่องฟ้าที่ปลูกก็เจริญงอกงามมีต้นที่ใหญ่ขึ้น ทำให้คุณวรรณาต้องขยายจากการปลูกใส่กระถางเล็กๆ เป็นกระถางที่ใหญ่ขึ้นตามขนาดของเฟื่องฟ้า โดยนำตอไม้ป่าหรือพันธุ์ไม้เฟื่องฟ้าดั้งเดิม ซึ่งสามารถจัดหาซื้อได้ที่ร้านขายพันธุ์ไม้หรือหาได้ตามป่าทั่วไปก็ได้ หลังจากที่ได้ตอไม้ป่ามาก็นำตอไม้ป่านั้นมาชำ แล้วปล่อยให้ตอไม้ป่านั้นออกรากประมาณ 1 เดือน

“ในช่วงแรกๆ จากที่เราปลูกแบบธรรมดา แล้วเราก็มีพัฒนาการมาทำแบบเสียบยอด ต่อกิ่งมาจนถึงทุกวันนี้ และก็ได้รับคำแนะนำจากต่างประเทศมาด้วย คือเวลาเขามีตัวอย่างมาให้ดู เราก็ทำตามที่เขาทำได้” คุณวรรณา บอก

การเสียบยอด

การเสียบยอด คือการนำกิ่งหรือยอดของพันธุ์ไม้ที่ต้องการ มาเสียบกับตอไม้ที่เตรียมไว้ วิธีการเสียบยอด คุณสมศักดิ์ ขุนพิลึก ญาติของคุณวรรณา ซึ่งมีความถนัดในการเสียบยอด อธิบายให้ฟังว่า แต่ละสวนจะมีวิธีการเสียบยอดที่ต่างกันไป ขึ้นอยู่กับเทคนิคและความถนัดของแต่ละสวน ส่วนเทคนิคของคุณสมศักดิ์ มีขั้นตอนและวิธีการทำดังนี้

เริ่มแรก นำตอไม้ที่ผ่านการเพาะชำมาแล้วประมาณ 2-3 เดือน ซึ่งสาเหตุที่ต้องการตอประเภทนี้เป็นเพราะต้องการให้รากของต้นตอไม้นั้นมีความแข็งแรงพร้อมต่อการขยายพันธุ์ของต้นเฟื่องฟ้าได้ หลังจากที่ได้ตอมาแล้ว ต้องทำการตัดปลายที่แห้งๆ บนยอดตอไม้ออกก่อนทุกครั้ง เพื่อให้มีความสด

จากนั้นให้เตรียมกิ่งหรือยอดพันธุ์ที่มีขนาดพอดีใกล้เคียงกัน

ในการเสียบยอดทุกครั้งเราสามารถเลือกสีใดก็ได้ แต่ต้องให้เป็นพันธุ์เดียวกันหรือตระกูลเดียวกัน

“เราจะมีเกณฑ์ในการเลือกอยู่ว่า กิ่งที่เราจะนำมาเสียบจะต้องเป็นกิ่งที่ไม่อ่อนเกินไปและไม่แก่เกินไป เราจะต้องนำมาตัดเป็นท่อนๆ ก่อนจะนำไปเสียบกับยอด” คุณสมศักดิ์ เล่า

หลังจากที่เลือกพันธุ์ที่จะนำมาเสียบยอดได้แล้ว เฉือนให้เป็นลิ่มแหลมๆ ให้พอเหมาะพอเจาะกับยอดที่จะเสียบ การที่จะใส่กิ่งพันธุ์ไม้ลงไป ต้องขึ้นอยู่กับตอด้วย หากตอมีพื้นที่น้อยก็ไม่ควรใส่ให้เยอะจนเกินไป เพราะจะทำให้มีปัญหาด้านการเจริญเติบโต โดยเทคนิคการจัดการพื้นที่บนตอของคุณสมศักดิ์ คือสามารถเสียบยอดได้มากกว่าสีเดียว โดยดูดอกให้มีหลากหลายสายพันธุ์

เมื่อเฉือนกิ่งพันธุ์แล้ว ก็นำกิ่งพันธุ์ไม้เหล่านั้นมาเสียบที่ยอดตอไม้ที่กรีดเอาไว้ โดยต้องเสียบให้ชิดกัน จากนั้นให้นำพลาสติกใสมาพันบริเวณที่มีการเสียบยอดให้แน่น เพื่อป้องกันกิ่งพันธุ์ไม้หลุดออกจากตอที่เสียบไว้

จากนั้นให้นำเอาถุงพลาสติกใสที่มีกระดาษอยู่ด้านในถุง มาคลุมในส่วนที่เสียบยอดเอาไว้ สำหรับหลายท่านอาจจะสงสัยว่าเหตุใดจึงต้องนำเอากระดาษมารองไว้ในถุง นั่นก็เป็นเพราะจะได้ช่วยกันแดดและกันฝนไปในตัว ในขณะที่เก็บรักษาความชื้นเอาไว้ในเวลาเดียวกัน เพราะความชื้นจะถูกขับออกมาจากตอไม้ โดยวิธีการดูแลในช่วงนี้ก็จัดว่าง่ายดายมาก ซึ่งทำเพียงแค่รดน้ำตามปกติและจะใช้เวลาไม่เกิน 2 อาทิตย์ ยอดที่เสียบก็จะสนิทในทันที

หลังจากยอดที่เสียบสนิทแล้ว ก็ดูแลได้ตามปกติด้วยการรดน้ำ ใส่ปุ๋ย ซึ่งสูตรปุ๋ยที่คุณสมศักดิ์ แนะนำมาจะมีคุณสมบัติ 2 อย่าง ที่ใช้กันในหมู่ผู้ที่เพาะพันธุ์ไม้ทั่วไปคือ สูตร 25-7-7 สูตรนี้จะเป็นสูตรที่ใช้เพื่อเร่งให้ยอดเติบโตอย่างแข็งแรงและรวดเร็ว ถ้าหากว่าโตเป็นพุ่มโดยสมบูรณ์แล้ว จะใช้สูตร 16-16-16 ปิดท้าย

พอยอดที่เสียบเกิดยาวกลายเป็นต้นเฟื่องฟ้าขนาดใหญ่ที่สมบูรณ์แบบ ก็สามารถตัดแต่งให้เป็นพุ่มหรือรูปแบบต่างๆ ก็ได้ ตามที่เราต้องการ

คุณสมศักดิ์ ยังเสริมอีกว่า ถ้าหากยอดที่เสียบเกิดตายหรือกิ่งพันธุ์ที่เราเสียบเกิดไม่ติดกันขึ้นมา สามารถทำได้ตามวิธีนี้

“เราก็เลื่อยตัดตรงนั้นทิ้งเพื่อร่นตอลงมาใหม่ ให้หัวตอกลับมาเป็นเหมือนเดิม หลังจากนั้นก็เสียบใหม่ โดยโอกาสที่มันจะติดก็ขึ้นอยู่กับตอไม้ของเราด้วย ถ้าตอไม้เราแข็งแรงโอกาสติดก็จะประมาณ 90% เลย แต่ถ้ามันติดโรคหรือเชื้อรามาด้วย มันจะขึ้นที่ผิวให้เราเห็น มันก็จะอ่อนแอได้เหมือนกัน”

แนะนำ จากประสบการณ์ที่ผ่านมา

สำหรับผู้ที่ปลูกต้นเฟื่องฟ้าเอง แต่พบปัญหาที่เฟื่องฟ้าไม่ค่อยออกดอกหรือเติบโตแบบไม่สมบูรณ์ คุณสมศักดิ์ แนะนำว่า การที่จะปลูกต้นเฟื่องฟ้าได้ สิ่งหนึ่งที่เราควรรู้คือ เฟื่องฟ้าเป็นพันธุ์ไม้ที่ชอบน้ำและแสงมาก เพราะฉะนั้น การให้น้ำและแสงแดดคือสิ่งที่สำคัญเป็นอย่างยิ่ง ทำเลที่ดีที่เหมาะแก่การเพาะคือ ควรจะวางไม้ไว้ในที่โล่งโปร่ง เพราะพืชชนิดนี้จะไม่ชอบที่ร่ม ส่วนการให้น้ำเฟื่องฟ้าจะชอบการให้น้ำแบบวันต่อวัน ถ้าให้มากจนแฉะเกินไป สิ่งที่ได้ก็จะมีแต่ใบ

นอกจากการใส่ใจทางการเพาะพันธุ์ต้นเฟื่องฟ้าในสวนของคุณวรรณา อีกสิ่งหนึ่งที่ทางสวนไม่เคยละเลย คือความต้องการของลูกค้า ทางสวนจะมีเกณฑ์การตั้งราคาที่ง่ายๆ คือ ถ้าต้นเฟื่องฟ้ามีขนาดที่เล็กหรือจัดอยู่ในกระถางเล็ก จะส่งขายอยู่ที่ประมาณ 60 บาท แต่ถ้าเป็นไซซ์ขนาดใหญ่ประมาณ 11-12 นิ้ว ราคาจะอยู่ประมาณ 100 บาทขึ้นไป โดยช่วงที่ขายดีที่สุดของทางสวนคือ ช่วงฤดูหนาว เพราะช่วงนี้ต้นเฟื่องฟ้าจะออกดอกเยอะและสวยมาก

ทั้งนี้ คุณวรรณา ยังบอกต่ออีกว่า นอกจากลูกค้าเป็นชาวไทยด้วยกันเองแล้ว ก็ยังมีลูกค้าเป็นชาวต่างชาติที่ให้ความสนใจในต้นเฟื่องฟ้าอยู่เป็นจำนวนไม่น้อย นี่จึงทำให้เราได้เห็นว่า อาชีพการเพาะพันธุ์ต้นเฟื่องฟ้าไม่ได้เป็นการค้าขายที่เกิดขึ้นแต่ในประเทศของเราเท่านั้น แต่ยังสามารถเปิดเป็นตลาดการค้าสู่ต่างประเทศได้อีกด้วย

ทั้งนี้ หากผู้อ่านมีความสนใจที่จะปลูกต้นเฟื่องฟ้า หรืออยากศึกษาข้อมูลต่างๆ เพิ่มเติมก็สามารถติดต่อได้ที่ คุณวรรณา แก้วบุญนำ เบอร์โทรศัพท์ (081) 914-8033