ผมทำสวนเงาะอยู่ทางภาคตะวันออก แต่มักเกิดปัญหาไม่เหมือนกับสวนของคนอื่น คือมีผลลีบเป็นจำนวนมาก ลักษณะผลมีขนาดเล็กและแบน แต่สียังคงเหมือนกับเงาะทั่วไป ทำให้ผลผลิตต่ำ ขายไม่ได้ราคา ถามเพื่อน ๆ เขาบอกว่า เป็นอาการของเงาะขี้ครอก อยากทราบว่า เกิดจากเหตุใด และจะแก้ไขได้อย่างไรครับ

    ลักษณะของเงาะที่พบ เรียกว่า เงาะขี้ครอก มีผลขนาดเล็กเท่านิ้วก้อย ผลลีบไม่สมบูรณ์ อาจเกิดได้ทั้งช่อ หรือเกิดขึ้นได้บางส่วนของช่อเท่านั้นก็มี สาเหตุเกิดจากดอกตัวเมียไม่ได้รับการผสมเกสรจากละอองเกสรจากดอกตัวผู้ ทั้งนี้โดยทั่วไปต้นเงาะจะมีทั้งต้นตัวผู้ หมายถึง ดอกทุกช่อในต้นมีแต่ดอกตัวผู้ และอีกชนิดหนึ่งเป็นต้นกะเทยที่มีทั้งดอกตัวผู้และดอกตัวเมียอยู่ในช่อเดียวกัน และในต้นเดียวกัน ในกรณีที่เป็นเงาะขี้ครอกทั้งต้น แสดงว่า เป็นต้นตัวผู้ และในกรณีที่เกิดบางส่วนของช่อจะเกิดขึ้นในต้นกะเทย ที่เกิดขึ้นได้ทั้งจากมีอัตราของดอกตัวผู้น้อยกว่าดอกตัวเมีย หรือเกิดจากเกสรตัวผู้ไม่แข็งแรงสมบูรณ์พอ จึงทำให้การถ่ายละอองเกสรล้มเหลว ซึ่งมีวิธีแก้ไขคือ ควรระวังการฉีดพ่นสารเคมีมากเกินความจำเป็น จนอาจทำลายแมลงที่ช่วยผสมเกสร เช่น แมลงภู่ ผึ้ง และมิ้ม ทำให้มีประชากรน้อย น้อยเกินไปจนไม่ทำหน้าที่ถ่ายละอองเกสรได้ การใช้ฮอร์โมน เอ็นเอเอ อัตรา 1-1.5 ซีซี ต่อน้ำ 1 ลิตร ฉีดพ่นตามบริเวณช่อดอกเป็นแห่ง ๆ 4-5 จุด กระจายทั่วทรงพุ่ม ขณะดอกบานเพียง 25-30 เปอร์เซ็นต์ หรืออาจฉีดพาดผ่านทรงพุ่ม เป็นทางยาวผ่านทรงพุ่มเป็นแถบก็พอ ฮอร์โมนชนิดนี้จะช่วยให้เกสรตัวผู้ในดอกกะเทยแข็งแรงสมบูรณ์ขึ้น มีผลต่อการถ่ายละอองเกสรได้ดีขึ้นตามไปด้วย การติดผลจะสมบูรณ์ตามต้องการ