ผมปลูกกุหลาบไว้จำนวนหนึ่งทั้งในแปลงและในกระถาง แต่ไม่งามสมใจ จึงขอคำแนะนำจากคุณหมอเกษตรว่า ปัจจุบันควรปลูกกุหลาบพันธุ์อะไรบ้าง ที่สำคัญคือจะปลูกและการบำรุงรักษาอย่างไร จึงจะได้ผลดี ขอความกรุณาอธิบายให้ทราบด้วยครับ

    กุหลาบ เป็นไม้ตัดดอกที่ปลูกและดูแลรักษายากกว่าพืชชนิดอื่น แต่อย่างไรก็ตาม กุหลาบยังคงเป็นที่ชื่นชอบของบุคคลทั่วไป โดยเฉพาะในบางฤดูกาลจะขายได้ราคาแพง จึงทำให้ชาวสวนนิยมปลูกกุหลาบกันดังกล่าวแล้ว โดยมีแหล่งปลูกสำคัญอยู่ที่จังหวัดนครปฐม ตาก เชียงใหม่ และเชียงราย พันธุ์ที่นิยมปลูก ในปัจจุบัน ต้องเป็นพันธุ์ที่เจริญเติบโตได้ในสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว กิ่งก้านควรยาวและตั้งตรง มีหนามไม่มาก ออกดอกอย่างสม่ำเสมอทั้งปี มีรูปร่างและสีสวยงาม ก้านดอกแข็ง มีอายุปักในแจกันนาน ภาคเหนือ นิยมปลูกพันธุ์ดาลัส เรดเวลเว็ท ซาเฟีย โนเบลส และดิโพลแมท ส่วนในภาคกลาง นิยมปลูกพันธุ์ไอเฟลทาวเวอร์ คริสเตียนดิออร์ เรดมาสเตอร์พีช พาซาดิน่า และซาเฟีย พันธุ์ที่ปลูกได้ดีในที่โล่งแจ้ง ได้แก่ พันธุ์คาร์ดินัล เรดมาสเตอร์พีช เมเดลอน ดัลลัส เรดเวลเว็ท ไวท์โนเบลส และซาเฟีย ส่วนพันธุ์ที่ปลูกได้ดีในโรงเรือน ได้แก่ พันธุ์เรดเวลเว็ท โอเชียน่า บาร็อก แกรนด์กาลา ดิโพลแมท เฟริสท์ เปอร์เซีย พารีโอ และสตาร์ไลท์ การขยายพันธุ์ วิธีปักชำได้รับความนิยมสูงสุดเนื่องจากปฏิบัติง่าย ได้ผลเร็ว และปริมาณมาก เริ่มจากเลือกกิ่งที่ไม่แก่และไม่อ่อนเกินไป ไม่มีโรคและแมลงทำลาย ตัดให้ยาว ประมาณ 25 เซนติเมตร ทิ้งไว้ให้รอยแผลพอหมาด จุ่มลงในน้ำยาเร่งราก ปักชำลงในขี้เถ้า แกลบสะอาด บรรจุในกระบะเพาะชำ ปูหนา 15-20 เซนติเมตร ส่วนพื้นจัดการให้ระบายน้ำได้สะอาด อาจรองพื้นด้วยอิฐทุบหรืออิฐหัก รดน้ำให้ชุ่ม ปักกิ่งกุหลาบเอียงทำมุมกับพื้น 60 องศา ปักให้เป็นแถว ระยะ 15x15 เซนติเมตร พรางแสงด้วยซาแรนสีดำตัดแสง 30-50 เปอร์เซ็นต์ ใช้เวลา 2-3 สัปดาห์ รากเริ่มงอกออกรอบกิ่ง จากนั้นถอนเบา ถ่ายลงถุงเพาะชำพลาสติกสีดำ หรือทิ้งไว้จนมีอายุ 6-7 สัปดาห์ นำปลูกลงแปลงปลูกได้ กุหลาบบางชนิดชอบแสงแดดจ้า แต่ต้องการอุณหภูมิตอนกลางวันระหว่าง 20-25 องศาเซลเซียส ส่วนกลางคืนต้องการอุณหภูมิ 15-18 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 70-80 เปอร์เซ็นต์ ลมพัดไม่รุนแรงและน้ำที่ใช้รด มีความเป็นกรดด่าง ประมาณ 6-6.5 การเตรียมดินปลูก ไถดินลึก 25-30 เซนติเมตร แล้วไถตีดินให้แตก ย่อยขนาดให้เล็กลง เก็บวัชพืชออกให้สะอาด ตากแดดทิ้งไว้ 2 สัปดาห์ แล้วกำจัดวัชพืชอีกครั้ง ดินที่เป็นกรดแนะนำให้ใส่ปูนขาวอัตรา 300-500 กิโลกรัม ต่อไร่ พร้อมปุ๋ยหมัก หรือปุ๋ยคอกเก่า อัตรา 1,000 กิโลกรัม ต่อไร่ คลุกเคล้าลงดินให้เข้ากัน แล้วจึงยกร่อง ขนาดสันร่อง กว้าง 2-3 เมตร ความยาวขึ้นอยู่กับสภาพพื้นที่ เซาะร่องทางเดินกว้าง 25-45 เซนติเมตร ปรับสันร่องสูงกว่าทางเดิน 25-30 เซนติเมตร เกลี่ยผิวร่องให้เรียบ ปลูกด้วยกิ่งที่เตรียมไว้ ใช้ระยะปลูก 50x50 หรือ 60x60 เซนติเมตร ดินที่ขาดความอุดมสมบูรณ์ให้รองก้นหลุมด้วยปุ๋ย สูตร 15-15-15 อัตรา 1 ช้อนโต๊ะ ต่อต้น คลุมแปลงด้วยฟางข้าวแห้ง รดน้ำให้ชุ่ม จะพรางแสงแดดหรือไม่ ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของแต่ละพันธุ์ ในหนึ่งไร่ปลูกได้ 3,000-3,500 ต้น ต้นที่ได้จากกิ่งปักชำ ต้นจะสูงจึงให้เด็ดยอด เมื่อมีใบย่อยจำนวน 5 ใบ เพื่อกระตุ้นให้แตกกิ่งด้านข้าง รักษาไว้ 3-5 กิ่ง กุหลาบจะเริ่มให้ดอก เมื่อปลูกแล้ว 16 สัปดาห์ แนะนำให้ฉีดพ่นปุ๋ยทางใบ สูตร 11-12-11 ทุกๆ สัปดาห์ 2-3 ครั้ง จากนั้นให้ตัดแต่งกิ่งหรือเด็ดยอดเพื่อบังคับการออกดอกของกุหลาบ หากต้องการให้กุหลาบออกดอกในเดือนกุมภาพันธ์ ให้เด็ดยอดในเดือนธันวาคม หรือเดือนมกราคม ก็จะได้ดอกในช่วงที่ต้องการ หลังการให้ดอกของทุกปี ต้องตัดแต่งกิ่งให้สั้นลง พร้อมกับตัดกิ่งแห้ง กิ่งเป็นโรค และกิ่งไม่สมบูรณ์ทิ้งไป พร้อมกับใส่ปุ๋ยคอกเก่าทุกปี ปีละ 2 ครั้ง ต้นและปลายฤดูฝน ครบ 4 ปี ควรรื้อแปลงปลูกใหม่ทุกครั้ง โรคสำคัญที่พบระบาดอยู่เสมอ คือ โรคใบจุดสีดำ เกิดจากเชื้อราชนิดหนึ่ง โรคราแป้งมักเกิดการระบายในช่วงฤดูหนาว ส่วนโรคราน้ำค้างเกิดได้เกือบตลอดปี การป้องกันกำจัด ควรตัดแต่งกิ่งให้โปร่ง หมั่นกำจัดวัชพืชรอบแปลงปลูก อย่าให้เป็นแหล่งอาศัยของเชื้อโรค การใช้สารเคมีควรเป็นทางเลือกสุดท้าย แมลงศัตรูที่ระบาดรุนแรง ได้แก่ หนอนผีเสื้อกลางคืน เช่น หนอนกระทู้หอม หนอนเจาะสมอฝ้าย และหนอนกระทู้ผัก วิธีป้องกันกำจัด ใช้เชื้อ บีที ตามคำแนะนำข้างฉลาก และใช้กับดักแสงไฟกำจัดตัวเต็มวัยก่อนจะวางไข่และระบาดรุนแรงในแปลงปลูกกุหลาบ การจัดเกรดของกุหลาบ ที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน โดยยึดต้นแบบจากโครงการหลวง เกรด เอ็กซ์ตร้า ก้านยาวเกิน 50 เซนติเมตร ขนาดดอกมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 3.5 เซนติเมตร เกรด เอ ก้านดอกยาวเกิน 45 เซนติเมตร ดอกมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5 เซนติเมตร และ เกรด บี ความยาวก้านดอก 40 เซนติเมตร ดอกมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 2.0 เซนติเมตร วิธีเก็บเกี่ยว ตัดดอกที่ตูมในตอนเช้าหรือตอนเย็น ให้ก้านดอกยาวตามต้องการ แช่ก้านดอกในน้ำสะอาด 3 ชั่วโมง เก็บในห้องเย็นที่ 2-4 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 4 ชั่วโมง จากนั้นจึงนำออกมาคัดขนาด มัดเป็นกำ 10, 20 หรือ 50 ดอก ตามความเหมาะสม ห่อด้วยกระดาษหรือพลาสติกใสเพื่อส่งขายต่อไป การยืดอายุกุหลาบในแจกันให้นานขึ้นด้วยผสมน้ำยาฟอกขาว 1 ซีซี น้ำส้มสายชูกลั่น 5 ซีซี และน้ำตาลทราย 8 ช้อนชา ละลายในน้ำสะอาด 1 ลิตร ลองนำคำแนะนำผมไปใช้ดูครับ รับรองว่าได้ผลเป็นที่น่าพอใจ แต่ควรระวังอย่าใส่น้ำตาลมากเกินไป เพราะจะทำให้น้ำมีกลิ่นเหม็นรุนแรงขึ้น ต้องการข้อมูลเพิ่มเติมสอบถามได้ที่ กลุ่มไม้ดอกไม้ประดับ กรมส่งเสริมการเกษตร จตุจักร กทม.10900 โทร. (02) 579-3619 หรือ สถาบันวิจัยพืชสวน กรมวิชาการเกษตร จตุจักร กทม. 10900 โทร. (02) 579-0508 ในวันและเวลาทำการ