ผมมีปัญหาขอถาม คุณหมอเกษตร-ทองกวาว ดังนี้ ช่วยอธิบายเป็นวิทยาทานให้กระผมด้วย เกี่ยวกับการขยายพันธุ์ลำไย เพราะชาวบ้านส่วนใหญ่จะใช้วิธีตอนกิ่ง แต่มักเกิดปัญหาเมื่อเวลาติดผล จะต้องทำไม้ค้ำยันตลอดเพื่อไม่ให้โค่นล้มลง ช่วยกรุณาแนะนำวิธีขยายพันธุ์ลำไยด้วยวิธีอื่น สัก 2-3 วิธี จะได้ไหมครับ และภาวะตลาดลำไยในอนาคตอีก 4-5 ปี ข้างหน้าจะเป็นอย่างไร

    การขยายพันธุ์ลำไย ปัจจุบันแถบภาคกลางนิยมขยายพันธุ์ด้วยวิธีปักชำ เนื่องจากผลิตได้จำนวนมากภายในระยะเวลาสั้น ๆ นอกจากนี้ แล้วการขยายพันธุ์ด้วยวิธีปักชำยังทำให้เกิดรากได้รอบกิ่งซึ่งดีกว่าวิธีการตอน เพราะส่วนใหญ่รากจะงอกบริเวณด้านใต้ของกิ่ง ส่วนวิธีทาบกิ่ง ติดตา และเสียบยอด ไม่เหมาะกับลำไย เนื่องจากเป็นไม้เนื้ออ่อน รอยแผลฉีกขาดง่ายจึงไม่เป็นที่นิยมใช้ทั้ง 3 วิธี ดังกล่าว แม้ว่าการขยายพันธุ์ด้วยวิธีปักชำจะได้กิ่งพันธุ์ไม่มีรากแก้วก็ตาม แต่ใช้วิธีเสริมราก ทั้ง 4 ทิศ เป็นการค้ำยันไม่ให้ต้นแม่ล้มโดยง่าย ขณะเดียวกันระบบรากของต้นที่นำไปเสริมรากจะช่วยหาอาหารให้ต้นแม่ได้เป็นอย่างดี การขยายพันธุ์ด้วยวิธีปักชำ เลือกกิ่งขนาดโตเท่าดินสอดำเล็กน้อย ที่ไม่แก่และอ่อนเกินไป ใช้มีดหรือกรรไกรคมและสะอาดตัดกิ่ง ยาวประมาณ 25 เซนติเมตร พร้อมมีใบติดมาด้วย 4-5 ใบ และตัดใบออกครึ่งหนึ่งของความยาวทุกใบเพื่อลดการคายน้ำ รอยแผลที่ตัดอย่าให้ช้ำ ส่วนที่จะชำลงในวัสดุเพาะชำนำไปแตะสารเร่งรากชนิดผง หรือจุ่มในสารเร่งรากชนิดน้ำ ผึ่งให้แห้งนำลงชำในถุงเพาะชำที่บรรจุด้วยขี้เถ้าแกลบ ขนาด 8x10 นิ้ว ฝังกิ่งลำไยลงในขี้เถ้าแกลบลึก 3-4 นิ้ว อัดแกลบให้แน่นพอประมาณและรดน้ำพอชุ่มอย่าให้แฉะ มิเช่นนั้นกิ่งชำจะเน่าตาย เมื่อนำเข้าอบในถุงพลาสติกใสขนาดใหญ่ พร้อมรวบปากถุงด้วยเชือกฟางเก็บในที่ร่มรำไร นาน 30 วัน รากจะงอกออกมารอบกิ่ง ทิ้งไว้จนเห็นว่าปลายรากเปลี่ยนจากสีขาวเป็นสีน้ำตาลอ่อน จึงแง้มปากถุงให้อากาศภายนอกผ่านเข้าภายในถุงพลาสติกได้บ้าง ครบสัปดาห์จึงเปิดปากถุงให้อากาศเข้าได้เต็มที่ อีก 1-2 วัน นำถุงเพาะชำที่มีรากแล้วออกพักในเรือนเพาะชำ เตรียมใช้เป็นพันธุ์ปลูกต่อไป หลังจากนำลงปลูกในแปลงปลูกเมื่อพบว่าตั้งตัวได้จึงเสริมรากให้ อาจใช้เพียง 2 ราก หรือจะเสริม 4 ราก รอบต้นก็ได้เช่นกัน ด้วยวัตถุประสงค์ 2 ประการ ที่กล่าวมาแล้ว สถานการณ์ลำไยในอนาคต คงจะมีปัญหาเนื่องจากปัจจุบันประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ซึ่งเป็นลูกค้ารายใหญ่ของไทย ได้รณรงค์ขยายพื้นที่ปลูกลำไยในหลายมณฑล ดังนั้น ประเทศไทยต้องเตรียมพร้อม ควบคุมปริมาณการผลิตที่เหมาะสมกับความต้องการของตลาด และต้องเร่งวิจัยการแปรรูปเพื่อจำหน่ายทั้งในประเทศไทยเราเองและส่งออกตลาดต่างประเทศในราคาที่เหมาะสม แม้แต่ในเวียดนามเองก็กำลังเร่งปรับปรุงคุณภาพผลผลิตของลำไยอย่างเอาจริงเอาจังเพื่อเตรียมแบ่งตลาดลำไยของไทยบางส่วน อนาคตเราจะใช้วิธีต่างคนต่างทำคงไม่ได้อีกต่อไป จำเป็นต้องร่วมมือกันอย่างจริงจังเพื่อเตรียมพร้อมที่จะเผชิญหน้ากับปัญหาที่จะเกิดขึ้นในอนาคต แต่ก็ไม่ควรหวั่นวิตกจนเกินไป ขอให้ทำดีที่สุดในวันนี้ ปัญหาทุกอย่างย่อมมีทางออกครับ