ผมปลูกต้นสักไว้หลายสิบไร่ ที่จังหวัดสกลนคร เมื่อต้นสักมีอายุย่างเข้าปีที่ 2 พบว่าบริเวณลำต้นของไม้สักเหนือจากพื้นดินประมาณ 1 เมตร เกิดโป่งพองรอบลำต้นแต่ไม่ทำให้ต้นสักตาย ไม่ทราบว่าเกิดจากโรคหรือแมลงชนิดใด และจะมีวิธีป้องกันและรักษาอย่างไรครับ

    อาการเป็นปมของต้นสักที่คุณเล่ามานั้น เกิดจากการเข้าทำลายของตัวหนอนแมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง แม้ว่าไม่ทำให้ต้นสักถึงตายแต่ก็ทำให้คุณภาพของเนื้อไม้สักด้อยลง ลักษณะตัวเต็มวัยของแมลงปีกแข็งชนิดนี้ มีลำตัวสีน้ำตาลและยาวประมาณ 2 เซนติเมตร มีหนวดแข็ง และยาวกว่าลำตัว ประมาณ 1.5 เท่า แมลงเพศผู้และเพศเมียหลังผสมพันธุ์แล้ว แมลงเพศเมียจะกัดแทะบริเวณโคนต้นสูงจากผิวดินประมาณ 1 เมตร ทำให้เกิดบาดแผลพร้อมกับวางไข่ไว้บริเวณกัดแทะ ฤดูวางไข่ของแมลงชนิดนี้อยู่ระหว่างเดือนเมษายนไปจนถึงเดือนพฤษภาคม ไข่จะฟักออกเป็นตัวภายใน 10-14 วัน ตัวหนอนมีสีขาว หัวกลม ปากคมมาก กัดกินเนื้อไม้ใต้เปลือกเป็นอาหาร และเข้าดักแด้ที่บริเวณเดิม ต้นสักเมื่อรู้สึกระคายเคืองจะสร้างเนื้อเยื่อขึ้นมาหุ้มรอยถูกกัดกินและขยายตัวขึ้นจนมองเห็นบวมและพองออกมาอย่างเด่นชัด การระบาดที่เคยมีการบันทึกไว้พบมากที่จังหวัดจันทบุรี กาญจนบุรี แม่ฮ่องสอน เชียงราย สุราษฎร์ธานี และระนอง วิธีป้องกันและกำจัด เมื่อพบมีรอยแผลที่โคนต้น ตั้งแต่เดือนพฤษภาคมเป็นต้นไป ให้ใช้มีดเฉือนเข้าไปในเนื้อไม้เพื่อนำตัวหนอนออกทำลายทิ้งไป หากตัวหนอนเจาะลึกเข้าไปในเนื้อไม้ต้องเปิดแผลจนพบทางเดินของตัวหนอน แล้วฉีดสารเคมี เช่น เลนแทรกส์ หรือโนวาเรน อย่างใดอย่างหนึ่งด้วยเข็มฉีดยาขนาดใหญ่ ตามอัตราแนะนำเข้าไปตามรอยทางเดิน และระวังการเข้าทำลายซ้ำเติมจากปลวก แนะนำให้ราดสารคลอพัยริฟอส หรือลอร์สแบนรอบโคนต้นในเดือนธันวาคม เพียงครั้งเดียวจะป้องกันปลวกได้เป็นเวลา 1 ปี หากคุณปฏิบัติตามคำแนะนำข้างต้นการระบาดของหนอนปมสักจะหมดไปในที่สุด และควรหมั่นดูแลแปลงสักอย่างสม่ำเสมอ การกลับมาของแมลงชนิดนี้จะไม่เกิดขึ้นอีกอย่างแน่นอน