ดิฉันเคยอ่านพบข่าวเกี่ยวกับเรื่องความปลอดภัยของอาหาร โดยมีการอ้างถึงการนำเอา GAP เข้ามาใช้เป็นเครื่องมือ ดิฉันยังไม่เข้าใจถึงความหมายและความเป็นมาของคำว่า GAP จึงหวังพึ่งคุณหมอเกษตร ช่วยกรุณาอธิบายให้ทราบด้วยค่ะ

    GAP มาจากคำว่า Good Agvicultural Practic มีความหมายว่า เกษตรดีที่เหมาะสม สืบเนื่องจาก องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ หรือ เอฟ เอ โอ ได้กำหนดเป้าหมายของระดับนานาชาติไว้ว่า จะนำหลักปฏิบัติของ เกษตรดีที่เหมาะสม มาใช้ในการผลิตอาหารให้พอเพียง หล่อเลี้ยงพลโลก เพื่อลดจำนวนผู้หิวโหยลง และสนับสนุนให้มีความมั่นคงในการผลิตอาหารของโลก โดยกำหนดหลักการของเกษตรดีที่เหมาะสม ไว้ 8 ประการคือ

1. การจัดการดินที่ดี ในการผลิตอาหาร เพื่อรักษาและปรับปรุงความอุดมสมบูรณ์ของดินให้สมบูรณ์อยู่เสมอ ด้วยวิธีเพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุลงในดิน ไม่ว่าจะเป็นปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก หรือการปลูกพืชหมุนเวียนก็ตาม ปลูกพืชคลุมผิวลดการชะล้างหน้าดินเมื่อมีฝนตกหนัก การใช้ปุ๋ยเคมีและสารเคมีทางการเกษตรด้วยประเภท ปริมาณ ระยะเวลา และวิธีการอย่างถูกต้องและปลอดภัยต่อสุขภาพผู้ใช้ ผู้บริโภค และสิ่งแวดล้อม
2. การจัดการน้ำ ให้มีใช้อย่างพอเพียง ป้องกันไม่ให้มีการปนเปื้อนของสารพิษทั้งน้ำที่ผิวดินและน้ำใต้ดิน
3. การผลิตพืช คัดเลือกพันธุ์หรือสายพันธุ์พืชที่ต้านทานโรคและแมลงศัตรู รวมทั้งจัดช่วงปลูกอย่างเหมาะสม เพื่อหลีกเลี่ยงการระบาดของศัตรูพืช จัดลำดับการปลูกพืชในแปลงปลูกให้มีความหลากหลายที่เกื้อกูลประโยชน์ต่อกัน เช่น ปลูกพืชตระกูลถั่วเพื่อเพิ่มธาตุไนโตรเจนที่ได้จากไรโซเบียมในปมรากถั่ว มีการทำระบบเกษตรผสมผสานพืชสัตว์และปลา ปฏิบัติตามกฎระเบียบของความปลอดภัยที่รัฐกำหนดไว้
4. การป้องกันกำจัดศัตรูพืช ให้มีการตรวจสอบและพยากรณ์ช่วงการระบาดของโรคและแมลงศัตรูอย่างสม่ำเสมอ และนำวิธีการจัดการศัตรูพืชด้วยวิธีผสมผสานมาใช้อย่างเหมาะสม คือ การระบาดระยะแรกไม่รุนแรงให้กำจัดโดยวิธีเผาทำลาย เมื่อมีการระบาดมากขึ้นในระดับหนึ่งให้ควบคุมด้วยชีววิธี เช่น ใช้ตัวห้ำ ตัวเบียน หรือ ไส้เดือนฝอยกำจัดแมลงศัตรู และเมื่อมีการระบาดถึงระดับทำความเสียหายรุนแรงจึงใช้สารเคมีอย่างเหมาะสม การเก็บรักษาสารเคมีก่อนและหลังนำมาใช้ให้เก็บในที่ห่างไกลจากเด็กเพราะอาจเกิดอันตรายได้
5. การเก็บเกี่ยวและการแปรรูปในระดับไร่นา เก็บเกี่ยวผลผลิตในเวลาถูกต้องเหมาะสม ไม่ให้มีผลตกค้างของสารเคมีในระดับอันตราย ล้างทำความสะอาดผลผลิตด้วยน้ำ สบู่ และน้ำสะอาด เก็บรักษาผลผลิตในแหล่งที่สะอาดถูกสุขลักษณะ และสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม บรรจุผลผลิตในภาชนะที่สะอาดก่อนการขนส่งไปยังแหล่งจำหน่าย
6. การจัดการพลังงานและของเสียจากไร่นา จัดหาและใช้พลังงานไม่ว่าจะเป็นน้ำมันเชื้อเพลิง ก๊าซหรือถ่านที่ใช้เป็นแหล่งพลังงานอย่างเหมาะสมและพอเพียง มีการบำรุงรักษาเครื่องจักรกลการเกษตรตามกำหนดเวลา ควรนำพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์และไบโอดีเซลมาใช้ทดแทนน้ำมันเชื้อเพลิง เก็บปุ๋ยและสารเคมีการเกษตรในที่มิดชิด ปลอดภัยจากเด็กและสัตว์เลี้ยง
7. สวัสดิภาพ สุขภาพ และความปลอดภัยของเกษตรกรหรือผู้ปฏิบัติ การผลิตสินค้าเกษตรต้องมีรายได้พอเพียงกับค่าใช้จ่ายในการดำรงชีวิต มีความปลอดภัยและมีเวลาพักผ่อนอย่างพอเพียง รัฐต้องเป็นผู้ให้ความรู้ในการใช้เครื่องมือหรือเครื่องจักรอย่างถูกวิธี นายจ้างต้องจ่ายค่าตอบแทนอย่างเหมาะสมให้กับลูกจ้าง
8. ไม่ทำลายพันธุ์สัตว์ พันธุ์พืชป่า และสภาพภูมิประเทศ การทำการเกษตรควรหลีกเลี่ยงการทำลายพันธุ์พืช สัตว์ และสิ่งแวดล้อม เช่น ลดการไถพรวน ในการเตรียมดินเพื่อเพาะปลูกลง การกำจัดวัชพืชอย่างเหมาะสม การใช้สารเคมีอย่างระมัดระวัง มีการจัดการน้ำและพื้นที่ชุ่มน้ำไม่ให้มีสารพิษปนเปื้อน อันจะเกิดอันตรายกับสิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์ รวมไปถึงสภาพแวดล้อมใกล้เคียงอีกด้วย ผมอธิบายมาเสียยืดยาว และผมหวังว่า คุณคงเข้าใจในเรื่อง GAP ดีขึ้นไม่มากก็น้อย หากต้องการข้อมูลรายละเอียดเพิ่มเติม ติดต่อสอบถามได้ที่ ฝ่ายประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ สำนักงานเลขานุการ กรมวิชาการเกษตร เกษตรกลาง บางเขน จตุจักร กทม. 10210 โทร. (02) 579-4406 ในวันเวลาทำการ ขอให้โชคดีครับ