ผมมีโครงการเลี้ยงปลานิล ในพื้นที่ของผมที่มีอยู่ 3 ไร่ จึงขอเรียนถามปัญหาดังนี้ 

1.  เนื้อที่ 3 ไร่ จะทำบ่อเลี้ยงปลาได้กี่บ่อ แต่ละบ่อควรมีขนาดเท่าใด 
2.  บ่อหนึ่ง ๆ จะเลี้ยงปลานิลได้กี่ตัว และลงทุนซื้อลูกปลาตัวละเท่าไร 
3.  นับจากวันปล่อยปลาลงบ่อจะใช้เวลากี่เดือน จึงสามารถจับมาขายหรือบริโภคได้

ปลานิล เป็นปลาน้ำจืดชนิดหนึ่งที่กินพืชเป็นอาหาร เจริญเติบโตและขยายพันธุ์ได้อย่างรวดเร็ว อายุครบ 1 ปี จะให้น้ำหนักเฉลี่ยประมาณ 500 กรัม ต่อตัว ประวัติของปลานิล หากย้อนหลังไปเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2508 จักรพรรดิอากิฮิโต เมื่อครั้งพระองค์ยังทรงดำรงพระราชอิสริยยศเป็นมกุฎราชกุมารแห่งประเทศญี่ปุ่น ทรงจัดส่งปลานิล ขนาดน้ำหนักตัวละ 14 กรัม จำนวน 50 ตัว ทูลเกล้าฯถวายแด่องค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลปัจจุบัน และพระองค์ทรงเลี้ยงขยายพันธุ์ไว้ในสวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต ต่อมาพระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อปลาชนิดนี้ว่า ปลานิล และได้พระราชทานลูกปลาขนาดลำตัวยาว 3-5 เซนติเมตร จำนวน 10,000 ตัว ให้แก่กรมประมงนำไปเพาะเลี้ยงขยายพันธุ์เพื่อแจกจ่ายให้แก่ราษฎร ใช้เพาะเลี้ยงต่อไป ลักษณะของปลานิล คล้ายกับปลาหมอเทศ แต่จะแตกต่างกันคือปลานิลมีริมฝีปากส่วนบนเสมอกับริมฝีปากล่าง ที่แก้มมีเกล็ดสี่แถว มีแถบคาดข้างลำตัว 9-10 แถบ มีครีบหลังเพียงอันเดียว ลำตัวมีสีเขียวปนน้ำตาล

1. การเลี้ยงปลานิล บ่อที่ใช้เลี้ยงปลานิลต้องมีขนาดตั้งแต่ 200 ตารางเมตร ขึ้นไป แต่การเลี้ยงเพื่อการค้าควรมีขนาดตั้งแต่ครึ่งไร่ไปจนถึง 3 ไร่ การขุดบ่อที่ดีต้องขุดในรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ข้อดี สะดวกในการจับปลา พื้นที่ของคุณมี 3 ไร่ ถ้าหากขุดบ่อขนาดครึ่งไร่จะขุดบ่อเลี้ยงปลาได้ 5-6 บ่อ สิ่งสำคัญที่ต้องนำมาพิจารณาบ่อปลาต้องมีน้ำอย่างพอเพียงตลอดปี นั่นคือที่ของคุณควรอยู่ใกล้แหล่งน้ำ การเตรียมบ่อ ขุดบ่อลึก 100-120 เซนติเมตร มีเชิงบ่อลาดลง 45 องศา ป้องกันดินพังทลายลงในบ่อ ชายบ่อกว้าง 100-200 เซนติเมตร ความกว้างและความยาวของบ่อขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของพื้นที่ หว่านปูนขาว ปรับระดับความเป็นกรดในบ่อ อัตรา 300 กิโลกรัม ต่อไร่ ขังน้ำไว้ครบสัปดาห์จึงระบายน้ำ หรือสูบน้ำออก ตากบ่อให้แห้งแล้วสูบน้ำเข้าบ่อ ในระดับลึก 80-100 เซนติเมตร บ่อที่เป็นบ่อเก่าเคยเลี้ยงปลามาแล้ว ต้องกำจัดวัชพืชออกให้หมด ลอกเลนก้นบ่อนำไปเสริมคันบ่อที่ชำรุด หรือที่เป็นรูแตกระแหงให้เรียบร้อยสวยงาม กำจัด ปลาช่อน ปลาชะโด ปลาหมอ ปลาดุก กบ เขียด และงู ออกจากบ่อให้หมด การใส่ปุ๋ยคอก อาจใช้ขี้วัว ขี้ควาย ขี้หมู ขี้เป็ด หรือขี้ไก่ จะเป็นสดหรือแห้งก็ได้ อัตราแนะนำที่ใส่อยู่ระหว่าง 150-200 กิโลกรัม ต่อไร่ ทุก 2 เดือน หลัง 4 เดือนไปแล้ว ให้ลดปริมาณการใส่ปุ๋ยคอกลงทิ้งไว้จนเกิดแพลงก์ตอนปรากฏให้เห็น จึงปล่อยลูกปลาลงในบ่อ ราคาลูกปลาประมาณตัวละ 10 สตางค์
2. อัตราปล่อย ลูกปลาขนาด 3-5 เซนติเมตร ใช้อัตรา 1-3 ตัว ต่อตารางเมตร หรืออัตรา 2,000-5,000 ตัว ต่อไร่ จากแหล่งจำหน่ายพันธุ์ปลา การปล่อยปลา นำพันธุ์ปลาบรรจุในถุงพลาสติกมีน้ำพร้อมออกซิเจน แช่ลงในน้ำเพื่อให้อุณหภูมิของน้ำในถุงและน้ำในบ่อเท่ากัน จากนั้นจึงเปิดปากถุงปล่อยลูกปลาออกอย่างช้า ๆ จนหมด จะทำให้อัตราการรอดตายสูง วิธีทำให้ปลาเติบโตเร็วขึ้น แนะนำให้อาหารสมทบ เช่น รำข้าว ปลายข้าว กากมะพร้าวที่คั้นน้ำมันออกแล้ว หัวมันสำปะหลัง หรือเศษพืชผัก สับและต้ม ผสมรวมกันให้ปลากิน วิธีให้อาหารปลา ควรทำแคร่ไม้หรือสังกะสี ผูกเชือกทั้ง 4 มุม แช่ลงในบ่อลึกประมาณหนึ่งฝ่ามือและหว่านอาหารลงแคร่ไม้ ให้ปลาหมุนเวียนเข้ามากิน อัตราอาหารที่ให้แต่ละครั้งประมาณ 3 เปอร์เซ็นต์ ของน้ำปลารวมกัน หากไม่สามารถคิดคำนวณได้ ให้สังเกตว่าอาหารที่ให้พอเพียงหรือไม่ ดูได้จากเศษอาหารเหลือในแคร่ไม้ การให้อาหารอย่างสม่ำเสมอ ปลาที่มีอายุ 3, 6, 9 และ 12 เดือน จะมีน้ำหนักตัว 30, 200, 350 และ 500 กรัม ต่อตัว 
3.  ขนาดของปลานิลที่จับมาบริโภคหรือจำหน่าย เมื่อมีอายุ 6 เดือน การจับปลานิล ทำได้โดยวิธีลากอวน แล้วตักด้วยสวิงอีกทีหนึ่ง และอีกวิธีหนึ่งให้ระบายน้ำออกจากบ่อจนแห้งจึงจับปลาและตากบ่อให้แห้งก่อนเลี้ยงปลาในรุ่นต่อไป การลดปัญหาปลามีกลิ่นสาบโคลน ควรนำมาเลี้ยงในกระชังที่มีน้ำสะอาดนาน 3 วัน ก่อนจับปลา จะช่วยทำให้เนื้อปลาไม่มีกลิ่นสาบโคลนติดตัว ต้นทุนการผลิตปลานิลต่อ 1 กิโลกรัม เฉลี่ยประมาณ 14-18 บาท ต้องการรายละเอียดเพิ่มเติมติดต่อสอบถามได้ที่ สำนักงานประมงอำเภอแม่จัน ที่ว่าการอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย 57110 โทร. (053) 772-320 ในวันเวลาทำการ