ไคติน-ไคโตซาน คืออะไร มีคนบอกว่ามีอยู่ในเปลือกกุ้งใช่หรือไม่ และสามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางการเกษตรอย่างไรบ้าง

ไคติน เป็นรูปหนึ่งของแป้งและน้ำตาล ซึ่งพบมากในเปลือกกุ้ง กระดองปู และแกนปูนปลาหมึก นอกจากนี้ ยังมีอยู่ในผนังเซลล์ของจุลินทรีย์อีกหลายชนิด เล็บมือของมนุษย์ก็เป็นไคตินชนิดหนึ่ง ส่วนไคโตซาน เป็นอนุพันธ์ของไคตินที่สกัดแยกเอาอาซิตีลของน้ำตาลออกจากไคติน โดยรวมแล้วคุณสมบัติของไคตินและไคโตซานคล้ายคลึงกัน ในช่วง 10 ปี ที่ผ่านมา ประเทศไทยเป็นประเทศที่ส่งออกกุ้งสุกแกะเปลือกไปยังต่างประเทศในระดับต้นๆ ของโลก ผลพวงที่ตามมาพบว่า เปลือกกุ้งที่เป็นของเหลือทิ้งจากอุตสาหกรรม กุ้งมีจำนวนมหาศาล ทำให้นักคิดหันมาให้ความสนใจที่จะนำเปลือกกุ้งดังกล่าวไปใช้ประโยชน์เพื่อเพิ่มมูลค่าของวัสดุเหลือทิ้ง ผลของการวิจัยทั้งในและต่างประเทศ ทำให้ทราบว่า ในเปลือกกุ้งนั้นมีไคตินและไคโตซานเป็นองค์ประกอบสำคัญ ซึ่งสามารถนำไปใช้ประโยชน์ดังนี้ การนำมาใช้ในการถนอมอาหาร ไคติน-ไคโตซาน มีสมบัติในการควบคุมเชื้อจุลินทรีย์ทั้งแบคทีเรียและเชื้อรา ทั้งนี้ ไคติน-ไคโตซาน มีประจุบวกที่สามารถจับผนังเซลล์ของจุลินทรีย์ที่มีประจุลบ ทำให้โปรตีนและสารอื่นๆ ของจุลินทรีย์แตกรั่วออกจากเซลล์จุลินทรีย์จะตายลงในที่สุด นอกจากนี้ ยังใช้เคลือบเปลือกผลไม้ พืชผัก เพื่อยืดอายุการเก็บรักษาให้สะอาดและไม่เป็นพิษกับผู้บริโภค การนำมาใช้ในการเกษตร เนื่องจาก ไคติน-ไคโตซาน มีธาตุไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบ เมื่อใช้ฉีดพ่นในต้นพืชมันจะปลดปล่อยธาตุไนโตรเจนออกมาอย่างช้าๆ ซึ่งช่วยสร้างภูมิคุ้มกันและให้ธาตุไนโตรเจนกับต้นพืชอีกทางหนึ่ง ใช้บำบัดน้ำเสีย โดยสภาพทั่วไปในน้ำเสียจะมีสารแขวนลอยที่เป็นสิ่งสกปรกละลายอยู่ในน้ำ เช่น โปรตีน และไขมัน เนื่องจาก ไคติน-ไคโตซาน มีประจุบวก จะจับสารแขวนลอยที่เป็นประจุลบเอาไว้ ต่อมาจะเกิดการตกตะกอน ทำให้น้ำใสสะอาดขึ้นและการใช้เป็นอาหารเสริมเพื่อสุขภาพ ไคติน-ไคโตซาน จะดูดซับไม่ให้ลำไส้ดูดซึมไขมันเข้าสู่ร่างกายได้ วิธีการผลิต ไคติน-ไคโตซาน ขั้นตอนที่หนึ่ง แยกโปรตีน ขั้นตอนที่สอง แยกสกัดเกลือแร่อื่นๆ ออก และ ขั้นตอนที่สาม แยกสกัด นำเอาเมล็ดสีออก ในที่สุดจะได้แผ่นเหนียวสีขาวใสคล้ายพลาสติคละลายได้ดีในกรดอ่อน เมื่อนำไปใช้ประโยชน์ต้องไปละลายน้ำก่อนฉีดพ่นควบคุมศัตรูพืชและถนอมผลผลิตการเกษตร ทั้งนี้ การนำไคติน-ไคโตซาน ไปใช้ในการเกษตร ยังอยู่ในวงจำกัด เนื่องจากมีราคาค่อนข้างแพงเมื่อเปรียบเทียบกับราคาจำหน่ายผลผลิต จึงทำให้นักวิจัยและนักลงทุนพุ่งเป้าไปผลิตไคติน-ไคโตซาน เพื่อสุขภาพและความสวยงามเป็นสำคัญ