ปลูกมะละกอไว้ในสวนหลังบ้าน โดยซื้อเมล็ดพันธุ์มาจากร้านค้า ผลปรากฏว่าได้ผลดี มะละกอ 4-5 ต้น ได้ผลยาวเนื้อแน่นทุกต้น แต่เมื่อนำเมล็ดจากต้นที่ให้ผลขนาดใหญ่และยาวไปปลูก กลับให้ผลขนาดเล็กทรงกลมและไส้กลวง ไม่ทราบว่าเกิดจากอะไร

ก่อนอื่นผมขออธิบายเกี่ยวกับเพศมะละกอให้ทราบก่อนเป็นเบื้องต้น โดยธรรมชาติของมะละกอแบ่งออกได้ 3 ประเภท คือ ประเภทแรก เป็นต้นตัวเมียจะให้ผลกลมและป้อม เนื้อบาง ไส้กลวง ประเภทที่สองเรียกว่า ต้นตัวผู้ จะให้ช่อดอกเป็นช่อยาว มีดอกเดี่ยวหลายดอก แต่ไม่ติดผล ประเภทที่สาม เรียกว่า ต้นกะเทย มะละกอต้นกะเทยจะให้ผลยาวขนาดใหญ่ เนื้อหนา รสชาติดี ในผลของมะละกอกะเทยจะให้เมล็ดทั้งเป็นต้นตัวผู้ ต้นตัวเมีย และต้นกะเทย ดังนั้น การคัดเลือกเมล็ดมะละกอเพื่อนำมาใช้ทำพันธุ์ปลูกนั้น ให้ทำดังนี้ คัดเลือกมะละกอผลขนาดใหญ่ สมบูรณ์ไม่มีรอยแผลจากการเข้าทำลายของโรคและแมลง ประการสำคัญต้องสุกแก่เต็มที่ แบ่งตามขวางของผลมะละกอออกเป็น 3 ส่วน ใช้มีดที่คมและสะอาดบรรจงตัดตามแนวที่แบ่งไว้ จะได้มะละกอ 3 ส่วน คือส่วนหัว ส่วนกลาง และส่วนท้าย การเลือกเมล็ดให้เลือกเฉพาะส่วนกลางของผล หากสังเกตให้ดีจะพบว่า เมล็ดมะละกอมี 2 ลักษณะ คือ บางเมล็ดจะมีเปลือกในสีดำเข้ม และบางเมล็ดจะมีสีน้ำตาลคละกันอยู่ ให้คุณเลือกเฉพาะเมล็ดสีดำเท่านั้น นำมาล้างให้เยื่อหุ้มคล้ายวุ้นหลุดออก ล้างน้ำซ้ำอีกหลายครั้ง จนสะอาดดีเป็นที่น่าพอใจนำขึ้นผึ่งลม ห้ามนำไปผึ่งแดด เพราะจะทำให้เปอร์เซ็นต์ความงอกลดลง วิธีบังคับให้เมล็ดงอกเร็วขึ้น ต้องทำลายระยะพักตัวโดยวิธีแช่น้ำร้อนที่ 45-50 องศาเซลเซียส นาน 15-30 นาที หากไม่สะดวกในการจัดหาเทอร์โมมิเตอร์ ให้ใส่น้ำเย็นลงในภาชนะกระเบื้องเคลือบหรือโลหะที่สะอาด 1 ใน 3 ของภาชนะ แล้วรินน้ำเดือดผสมลงไป ใช้มือจุ่มและเพิ่มน้ำร้อนทีละน้อย จนรู้สึกว่าร้อนจัดแต่มือพอทนได้ระยะสุดท้ายหรือสุดทน แล้วจึงใส่เมล็ดมะละกอลงในน้ำ กวนให้หมุนวนในน้ำร้อน เพื่อให้เมล็ดมะละกอได้รับความร้อนอย่างสม่ำเสมอทั่วทุกเมล็ด เมื่อน้ำเย็นลงแต่ยังไม่ครบกำหนดเวลาให้เติมน้ำร้อนลงไปอีกจนได้ที่ และครบตามกำหนดเวลา นำเมล็ดขึ้นจากน้ำ ผึ่งให้แห้ง นำไปเพาะชำในกระบะหรือกระถาง ให้ใส่วัสดุเพาะชำได้จากขุยมะพร้าวใหม่และสะอาด รดน้ำลงในวัสดุเพาะพอชุ่ม ระวังอย่าให้แฉะ เกลี่ยผิวหน้าให้เรียบ รักษาระดับไว้ต่ำกว่าขอบกระบะหรือขอบด้านบนกระถาง ประมาณ 1 นิ้ว เรียงเมล็ดที่เตรียมไว้เป็นแถว ระยะระหว่างเมล็ดกับระหว่างแถว 1 เซนติเมตร เท่ากัน กลบด้วยขุยมะพร้าวสะอาดบางๆ รดน้ำด้วยป๊อกกี้สำหรับพรมน้ำรีดผ้าพอให้ชุ่มเช่นเดียวกัน เก็บกระบะหรือกระถางเพาะเมล็ดในเรือนเพาะชำ รักษาวัสดุเพาะให้ชื้นอยู่เสมอ หากต้องการให้การงอกของเมล็ดดีขึ้น ให้นำเข้าเก็บในกระโจม หรือใส่ลงในถุงพลาสติคใสขนาดใหญ่ ที่บรรจุกระถางได้ 2-3 ใบ ผูกรวบปากถุง โยงด้วยเชือกฟางป้องกันไม่ให้ปากถุงหักพับลง ระวังอย่าให้ถูกแดดเผา ประมาณ 2 สัปดาห์ เมล็ดมะละกอจะงอกเป็นต้นอ่อนให้เห็นอีก 1 สัปดาห์ ให้เปิดปากถุงเพียงเล็กน้อยให้อากาศถ่ายเทได้บ้าง และเป็นการลดอุณหภูมิภายในถุงลง ครบ 3 วัน จึงแง้มปากถุงออกครึ่งหนึ่ง ครบ 1 สัปดาห์ ให้เปิดปากถุงพลาสติคให้ได้รับอากาศเต็มที่ จากนั้นนำต้นกล้าออกมาเก็บในโรงเรือนเพาะชำ บำรุงต้นให้สมบูรณ์ ก็จะได้ต้นกล้าที่ต้องการ กรณีที่ปลูกไปแล้วได้ต้นมะละกอเป็นต้นตัวผู้ ผมมีวิธีเปลี่ยนเพศให้เป็นต้นกะเทยได้ กรณีที่บำรุงรักษาต้นมะละกอให้สมบูรณ์ มะละกอจะให้ผลเมื่ออายุ 8-12 เดือน เมื่อพบว่ามะละกอเป็นต้นตัวผู้ จะออกดอกเป็นช่อยาว ดอกเดี่ยวมีขนาดเล็กสีขาว ประมาณ 15-20 ดอก ต่อช่อ ยาวประมาณ 20-25 เซนติเมตร ให้ตัดคอมะละกอด้วยมีดที่คม และสะอาดให้ขาด เหลือใบไว้เพียง 1-2 ใบ ทารอยแผลด้วยปูนแดงป้องกันเชื้อโรคเข้าทำลาย บำรุงต้นด้วยการให้ปุ๋ยยูเรีย อัตรา 2 ช้อนโต๊ะ หรือประมาณหนึ่งกำมือ ต่อน้ำ 1 ปี๊บ รดสัปดาห์ละ 1 ครั้ง พอชุ่ม ระวังอย่าให้น้ำขังแฉะ ต่อมาอีกประมาณ 2-3 สัปดาห์ ต้นมะละกอจะแทงยอดใหม่ปรากฏให้เห็น จากนั้นหมั่นรดน้ำและบำรุงรักษาให้ต้นสมบูรณ์แข็งแรง อีกไม่นานยอดที่แทงออกมาทดแทนจะออกดอกติดผลเป็นต้นกะเทยอย่างสมบูรณ์ ท่านที่พบปัญหาดังกล่าวให้นำเทคนิคที่ผมแนะนำมาไปปฏิบัติในสวนของคุณได้ตามอัธยาศัย