ปี 2550 นี้ ถือว่าเป็นปีที่ ลองกอง และมังคุด ถูกสุดๆ ไม่เคยกินลองกองฤดูกาลไหนจะถูกเท่าปีนี้ กินไปก็สงสารคนสวนไป โดยเฉพาะชาวสวนพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ได้แก่ ปัตตานี ยะลา และนราธิวาส ที่จะเข้าไปเก็บผลผลิตก็ไม่กล้า คนซื้อก็ไม่กล้าเข้าไปเช่นกัน

การรถไฟแห่งประเทศไทยได้ช่วยเหลือชาวสวนในเรื่องของการขนส่งผลผลิต ทางการรถไฟฯ ลดค่าขนส่งทั้งขาขึ้นและขาลง โดยจะลดราคาลงกล่องละ 10 บาท นอกจากนี้ ยังให้การรถไฟฯ เพิ่มตู้ขนส่งสินค้าเพื่อขนลองกองเป็นพิเศษในช่วงเดือนสิงหาคม-เดือนตุลาคม

ส่วนกระทรวงพาณิชย์ขอความร่วมมือไปยังกรุงเทพมหานคร เพื่อให้มีการจัดจุดจำหน่ายลองกองในราคาพิเศษ และขอความร่วมมือไปยังกระทรวง และผู้ว่าราชการจังหวัดต่างๆ ในการจัดกิจกรรมลองกองเพื่อให้คนไทยได้ช่วยกันซื้อ ส่วนแนวทางตลาดต่างประเทศใช้เครื่องบินกองทัพอากาศ ซี130 ขนลองกองไปจำหน่ายยังประเทศจีน โดยเอกอัครราชทูตและทูตพาณิชย์เป็นผู้หาตลาด

ที่สวน เลขที่ 125 หมู่ที่ 4 ตำบลท่าประจะ อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช แม้จะไม่ได้อยู่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ก็ยังได้รับผลกระทบ ลองกอง มังคุด ราคาตกเช่นกัน จากที่เคยได้ในราคากิโลกรัมละ 100 กว่าบาท หากออกในช่วงต้นฤดู มาเป็นกิโลกรัมละ 3 บาท สำหรับมังคุด และ 10 บาท สำหรับลองกอง

คุณยายสุบล กลับแป้น เล่าให้ฟังว่า สวนบ้านคุณยายน้อยกว่าสวนบ้านอื่น มีเพียง 7 ไร่ เท่านั้น แต่จะปลูกทั้งเงาะ มังคุด และลองกอง

"ทุกปีผ่านมายายเคยจ้างคนเก็บผลผลิต แต่มาปีนี้ไม่ไหว ไม่จ้าง ขืนจ้างไม่เหลือแน่ เพราะมังคุดขายในสวนกิโลละ 3 บาทเอง ลูกชายและสะใภ้เลยช่วยกันเก็บเอง" คุณยายเล่า



เคยขายได้กิโลกรัมละ 120 บาท

"ทุกปีสวนของยายเคยขายมังคุด กิโลละ 120 บาท เพราะจะออกก่อน ออกก่อนสวนคนอื่นราคาจะดีมาก อาศัยว่าสวนยายไม่ต้องดูแลอะไรมาก ตอนนี้ก็พออยู่ได้ มีคนมาสั่งก็จะสอยคอยให้ลูกค้ามารับเอาที่สวน ส่วนใหญ่จะเป็นคนพื้นที่ที่มีลูกหลานอยู่ในกรุงเทพฯ พอลูกหลานกลับมาก็จะซื้อส่งไปให้มิตรสหายที่กรุงเทพฯ กัน ปีนี้ยายจะขายประเภทแบบนี้ได้เยอะ เพราะราคาถูก ไม่เหมือนปีก่อนๆ แม่ค้าจะมารับที่สวนเองเลย ทำสวนมา 20-30 ปี ไม่เคยที่ราคาตกได้ถึงขนาดนี้" คุณยายบอก

งานบำรุงรักษา

ชาวสวนที่นี่จะรวมกลุ่มทำปุ๋ยชีวภาพ ไม่ใช้สารเคมี ผลไม้ที่สวนนี้รับรองได้ไม่มีสารเคมี เพราะลูกหลานก็สอยกินกัน อีกอย่างดินที่นี่เป็นดินร่วนปนทราย เหมาะกับการปลูกลองกอง มังคุด เลยได้ผลผลิตดี

ลองกอง จะเริ่มให้ผลหลังจากปลูกได้ประมาณ 5-6 ปี ขณะที่ต้นยังเล็กควรบังร่มและให้น้ำสม่ำเสมอ โรคและแมลงศัตรูมีน้อยมาก ทำให้ดูแลได้ง่าย

เจ้าของเล่าว่า มังคุด จะออกดอกเมื่ออายุได้ 7 ปี และจะให้ผลผลิตเต็มที่เมื่ออายุ 10 ปีขึ้นไป จะเก็บลูกเมื่อลูกเริ่มมีจุดประสีแดงมาก เราเรียกระยะนี้ว่า "ระยะสายเลือด" ถ้าเก็บตอนเขียวๆ จะไม่สุก ต้นมังคุดจะดูแลยากกว่าลองกอง เมื่อให้ผลแล้วต้องตัดแต่งกิ่งที่ถูกโรคแมลงทำลาย กิ่งแห้งตาย กิ่งฉีกหักเสียหายทิ้งแล้ว ควรมีการตัดแต่งปลายกิ่งที่ทรงพุ่มมาชนกัน ตัดแต่งปลายกิ่งที่เบียดกันในทรงพุ่มออกบ้าง เพื่อให้ทรงพุ่มโปร่งและช่วยให้แสงแดดส่องเข้าไปในทรงพุ่มได้



น้ำ เป็นปัจจัยสำคัญ

นอกจากดินดีแล้ว จำเป็นต้องมีแหล่งน้ำเพียงพอที่จะให้น้ำกับต้นลองกองและมังคุด มังคุดปลูกใหม่ในระยะแรก จะขาดน้ำไม่ได้ต้องคอยดูแลรดน้ำให้ดินมีความชื้นอยู่เสมอ หากฝนไม่ตก

หลังจากนั้น เมื่อต้นมังคุดตั้งตัวได้ดีแล้ว อาจเว้นระยะห่างออกไปบ้าง การให้น้ำขึ้นอยู่กับสภาพความชื้นของดิน

มังคุดต้นโตและให้ผลผลิตแล้ว ยังจำเป็นต้องดูแลเรื่องการให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ แต่ในช่วงปลายฤดูฝนย่างเข้าสู่ฤดูหนาวฝนจะตกน้อยลง ต้องดูแลเป็นพิเศษในเดือนมกราคม

ต้นทุนการผลิต ประมาณ 4,700 บาท ต่อไร่

ข้อระวังในการเก็บเกี่ยว

ลองกอง จะมีปัญหาเมื่อเก็บผลแล้วอยู่ได้ไม่นาน ผลก็หลุดร่วงจากช่อ สีผิวจะเปลี่ยนจากสีเหลืองนวลเป็นสีน้ำตาลไหม้

ผลเน่าเร็ว ดังนั้น เมื่อซื้อมาบริโภคแล้วควรจะนำออกจากถุง วางที่ลมโกรก อย่าให้ถูกแสงแดด เช่นเดียวกับมังคุด

เศรษฐกิจพอเพียง

คุณยายสุบล เล่าอีกว่า นอกจากจะทำสวนมังคุด-ลองกองแล้ว ยังทำไร่ข้าวโพด ปลูกหมากและทุเรียน ส่วนใหญ่จะเป็นพันธุ์พื้นบ้าน ทุเรียนขายไม่หมดก็เอามากวนทำทุเรียนกวนขาย

"แม้ราคาตก เราชวนสวนยังต้องอยู่และอยู่ให้ได้ ลดทอนในส่วนที่ไม่จำเป็น ไม่จ้างลูกจ้างเก็บ ใครจะซื้อให้มาซื้อถึงที่สวน ไม่ต้องเสียค่าน้ำมัน ปุ๋ยเคมีไม่ใช้ หันมาใช้ปุ๋ยชีวภาพ"

ประโยชน์ของผลไม้

ลองกอง มีวิตามินบี ที่จะช่วยบำรุงระบบประสาท และแร่ธาตุฟอสฟอรัส ซึ่งเป็นแร่ธาตุที่ทำงานร่วมกับแคลเซียมในการสร้างกระดูกและฟัน อีกทั้งยังควบคุมความเป็นกรดและด่างในเลือด ช่วยลดความร้อนที่เกิดขึ้นภายในร่างกาย ช่วยไม่ให้เกิดอาการร้อนในขึ้นในปากได้อีกด้วย

มังคุด ทำให้เราได้บริโภคกากใยจากเนื้อของมังคุดด้วย ช่วยในการขับถ่าย และยังได้สารอาหารวิตามิน และเกลือแร่ต่างๆ อีกหลายชนิด เช่น น้ำตาล กรดอินทรีย์ แคลเซียม ฟอสฟอรัส และเหล็ก

เปลือกมังคุดก็มีสรรพคุณเป็นยาแก้ท้องเสีย แก้ท้องร่วงเรื้อรัง ถ่ายเป็นมูกเลือด โดยการใช้เปลือกสดหรือเปลือกแห้งฝนกับน้ำรับประทาน หรือจะใช้เปลือกแห้งต้มกับน้ำรับประทานก็ได้ผลเช่นเดียวกัน