หนึ่งในสองสุนัขไทย นอกเหนือจากสุนัขหลังอานที่คนไทยรู้จักดี ก็คือ "บางแก้ว" ซึ่งมีต้นกำเนิดจากหมู่บ้านแห่งหนึ่งในตำบลบางแก้ว (หรือ ตำบลท่านางงาม ในปัจจุบัน) อำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก ปัจจุบันได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย กระจายผู้เลี้ยงไปทั่วประเทศ โดยเฉพาะช่วงขวบปีหลัง หลังจากที่สุนัขบางแก้วสร้างวีรกรรมกัดโจรจนหนังสือพิมพ์หน้าหนึ่งพาดหัวข่าวกันเกรียวว่าเป็น "หมาฮีโร่!!"

ด้วยเหตุนั้น หมาไทยบางแก้วก็เริ่มเป็นที่สนใจมากขึ้น ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดผู้เลี้ยงหน้าใหม่สนใจเข้าวงการและอาจกลายเป็นบรีดเดอร์บางแก้วในอนาคต แต่ความเป็นจริงของคำว่า "กระแส" ก็คือ "ความไม่แน่นอน" หากผู้เลี้ยงคิดท้อใจกับการเลี้ยงสุนัขกลางคัน เพราะกระแสหมาไทยหมดไป ก็คงไม่น่ายินดีเท่าไหร่นัก

แต่ไม่ว่าใครจะเกิด ใครจะดับ "ฟาร์มสุนัขสายฟ้า" ตั้งอยู่ที่เลขที่ 54/3 หมู่ที่ 1 ตำบลหนองบัว อำเภอบ้านโพธิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา ก็ยังคงทุ่มเทให้กับสุนัขพันธุ์บางแก้วของเขามาอย่างต่อเนื่อง นับตั้งแต่ปี 2530 หรือกว่าสองทศวรรษที่ผ่านมา ปัจจุบันมีสุนัขกว่า 50 ตัว

คุณโกลิศ ผลจันทร เจ้าของฟาร์มสุนัขสายฟ้า วัย 59 ปี เล่าถึงที่มาของการเริ่มต้นว่า ตนและครอบครัวมีงานอดิเรกคือ เลี้ยงสุนัขมาตั้งแต่ 2525 แต่ระยะนั้นเน้นเลี้ยงสุนัขสายพันธุ์ต่างประเทศมากมาย เช่น อัลเซเชี่ยน มิเนียเจอร์ บ๊อกเซอร์ พูเดิ้ล ชเนาสเซอร์ โดเบอร์แมน ดัลเมเชี่ยน แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ เนื่องจากเป็นสุนัขเมืองหนาวเสียส่วนใหญ่ ต้องเอาใจใส่มากเป็นพิเศษ ทั้งเรื่องอากาศ น้ำ อาหาร และสุขภาพ สุนัขบางพันธุ์ป่วยง่าย นมเป็นพิษ ทำให้ลูกสุนัขออกมาไม่สมบูรณ์ จนในที่สุดคุณโกลิศก็แบกรับภาระค่าใช้จ่ายเข้าเนื้อไม่ไหว ต้องล้มเลิกไป

จนถึงราวปี 2530 "น้องสายฟ้า" ลูกชายคุณโกลิศได้แนะนำสุนัขบางแก้วให้คุณพ่อลองเลี้ยง เพราะเห็นว่าเป็นสุนัขไทยที่มีความสวยงาม น่ารัก เลี้ยงง่าย จึงพากันเดินทางไปยังจังหวัดพิษณุโลก ไปที่หมู่บ้านบางแก้วในอำเภอบางระกำ เพื่อติดต่อซื้อสุนัขพ่อแม่พันธุ์มาเลี้ยงกว่า 20 ตัว หมดเงินไปหลายแสน แต่สุดท้ายบางแก้วทั้งหมดก็ต้องถูกนำไปปล่อยให้เฝ้าทุ่งนาของเขาที่นครสววรค์ เนื่องจากไม่ตรงตามลักษณะพันธุ์ที่ดี

"ตอนนั้นรู้สึกเหมือนตัวเองถูกหลอก ตอนเป็นลูกสุนัขก็สวยดี แต่โตมากลับเหมือนพันธุ์ผสม แถมเป็นสุนัขที่จิตประสาทไม่ดี ดุ กัด ไม่รู้เรื่อง จนผมมาเจอกับ คุณหมอนิสิต ตั้งตระการพงษ์ (นายสัตวแพทย์) ซึ่งเป็นคนแนะนำวิธีการดูสุนัขสายพันธุ์ที่ดี และการเลี้ยงดูต่างๆ ที่ถูกต้อง เราเรียนรู้เรื่อยมาจนประสบความสำเร็จ คุณหมอให้เป็นตัวแทนผู้เลี้ยงภาคตะวันออก โดยอนุมัติให้เป็นคอกสุนัขบางแก้ว รหัส T-06 และให้เป็นศูนย์บำรุงพันธุ์สุนัขบางแก้วภาคตะวันออก จนถึงทุกวันนี้ สุนัขทุกตัวของที่นี่จะถูกพิมพ์เบอร์ที่ใบหูขวา ว่า T-06 มีเบอร์ตัวที่หูซ้าย และทุกตัวเราจะบันทึกประวัติไว้ในคอมพิวเตอร์" คุณโกลิศ กล่าว

ด้วยประสบการณ์ด้านลบจากการซื้อขายสุนัขที่ผ่านมาในอดีต ทำให้คุณโกลิศมองเห็นถึงเรื่องคุณภาพและความซื่อสัตย์เป็นหลัก โดยจัดทำใบลักษณะสายพันธุ์ที่ดีของบางแก้วแจกแก่ลูกค้าทุกราย รับประกันสุขภาพสุนัข 1-2 เดือน หากนำสุนัขมาผสมกับพ่อพันธุ์แล้วไม่ติด หากพิสูจน์ได้ว่าเพศเมียไม่เป็นหมัน ก็ยินดีรับผสมต่อจนกว่าจะติดโดยไม่คิดค่าใช้จ่ายเพิ่ม และรับคืนสุนัข ถ้าดุไม่มีสาเหตุ

"สุนัขแบ่งออกได้เป็น 2 ลักษณะ แบบแรกคือ เป็นสุนัขน่ารัก อย่างพูเดิ้ล ชิสุ พวกนี้เห่าไปก็ไม่กัด อีกแบบคือ ต่อสู้ อย่างอัลเซเชี่ยน บ๊อกเซอร์ แต่บางแก้วสำหรับผมมันมี 2 อย่าง อยู่ในตัวเดียวกันคือทั้งน่ารักและต่อสู้ แต่หมาที่ดีต้องสู้อย่างมีเหตุผล เมื่อก่อนที่เลี้ยงหมานอกผมถูกมันแว้งกัดบ่อยทั้งที่เลี้ยงมันมาตั้งแต่เกิด เวลามันเจ็บแล้วผมทำแผลให้ แต่ถ้าเป็นบางแก้วเวลามาแว้งกัดถ้ารู้ว่าเป็นเจ้าของมันจะหยุดทันที มันไม่เคยจมเขี้ยวกับผมเลยสักครั้ง มันเป็นหมารักเจ้าของ แล้วก็ขี้หึงด้วย สมมติถ้าเราเลี้ยงหมาอีกตัวแล้วไปเอาใจอีกตัวมากกว่า มันก็อิจฉาไปกัดหมาตัวนั้น หรือมันจะกัดคนแปลกหน้าก็เมื่อมันรู้สึกว่าไม่น่าไว้ใจ มีลูกค้าคนนึงซื้อไปเฝ้าปั๊มน้ำมัน เวลาเปิดปั๊มปกติมันก็ไม่ทำอะไรใคร แต่ถ้าปิดปั๊มแล้วเกิดมีใครเข้ามา ทำให้มันไม่ไว้ใจมันก็จะจัดการเลย แต่ถ้าบางแก้วตัวไหนดุจัด กัดไม่เลือก สันนิษฐานได้ว่าเป็นสุนัขจิตประสาทไม่ดี ซึ่งมันถ่ายทอดกันทางพันธุกรรมด้วย ตามหลักการผสมพันธุ์จึงห้ามไม่ให้ผสมสุนัขดุเป็นพ่อแม่พันธุ์ แต่มันก็ต้องขึ้นอยู่กับผู้เลี้ยงด้วย ถ้าคนเลี้ยงชอบตีสุนัขหรือชอบขังกรงตลอดเวลาก็จะทำให้สุนัขโมโหร้าย ฉุนเฉียวได้เหมือนกัน"

ลักษณะประจำพันธุ์บางแก้วที่ดีนั้น คุณโกลิศ อิงตามมาตรฐานพันธุ์ดั้งเดิมของชมรมผู้อนุรักษ์และพัฒนาสุนัขพันธุ์บางแก้วพิษณุโลก ซึ่งเป็นมาตรฐานเดียวกับศูนย์บำรุงพันธุ์สุนัขบางแก้วภาคตะวันออกใช้มาโดยตลอด คือเป็นสุนัขขนาดกลาง โครงสร้างรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีสัดส่วนที่กลมกลืน ประกอบด้วยกล้ามเนื้อที่สมบูรณ์ แข็งแรง มีการเคลื่อนไหวที่คล่องแคล่ว มีพฤติกรรมทางอารมณ์ที่ตื่นตัว ร่าเริง รักเจ้าของ เชื่อมั่นในตนเอง จิตประสาทมั่นคง ไม่ขลาดกลัว ซื่อสัตย์ หวงแหนทรัพย์สิน ฉลาดปราดเปรียว กล้าหาญ สามารถฝึกใช้งานได้

"บางแก้วต้องมีขนสองชั้น ตาคล้ายเมล็ดอัลมอนด์สีน้ำตาล หูตั้ง ชี้ไปข้างหน้า ขนฟูมีแผงคอ หางเป็นพวง ขาหลังเล็กกว่าขาหน้า เวลายืนขาหลังจะทำมุมตั้งฉากและขนานกันเมื่อมองจากข้างหลัง หน้าสิงห์ จมูกดำ ปากเรียวยาวปานกลาง หลังตรง ส่วนสีของบางแก้วมองแล้วต้องมีสีพื้น 70% มีสีอื่นแต้ม 30% บางแก้วที่สวยจริงๆ ควรมีสองสี คือขาว-น้ำตาล ขาว-ดำ และขาว-เทา อาจจะกระบ้างไม่กระบ้าง แต่แต้มสีต้องเข้มชัดเจน ส่วนตัวผมเองบางแก้วจะมีสามสีก็ได้ คืออาจจะมีสีขาวดำผสมสีเทาออกมาเป็นสีเม็ดมะขาม ก็ถือว่าเป็นบางแก้วเหมือนกัน" คุณโกลิศ อธิบายลักษณะสุนัขพันธุ์โปรดแบบคร่าวๆ

ส่วนการเลี้ยงดูสุนัขของฟาร์มสายฟ้านั้น ได้จัดพื้นที่ร่วม 2 ไร่ เพื่อรองรับบางแก้วทั้งหมด มีเครื่องวิ่งออกกำลังเพื่อสุขภาพของสุนัข และสร้างพื้นคอกสุนัขด้วยไม้ เพื่อป้องกันเข่าสุนัขด้าน และยกพื้นสูงถึงครึ่งเมตร หรือ 50 เซนติเมตร ขณะที่คอกสุนัขส่วนใหญ่ยกสูงราว 20 เซนติเมตร เพื่อป้องกันเชื้อโรคที่อาจติดต่อกันทางการขับถ่ายและป้องกันสัตว์มีพิษ เมื่อกรงสูงอากาศถ่ายเทพื้นกรงได้ดี ทำให้ก๊าซที่เกิดจากมูลสุนัขไม่สามารถขึ้นมารมสุนัขได้ ทำให้ไม่ค่อยเจ็บป่วย อีกทั้งถ้าสุนัขกินอาหารผิดท้องเสีย เมื่อล้างกรงและใช้น้ำยาฆ่าเชื้อราดแล้วก็จะทำให้เชื้อหมดได้โดยง่าย

การผสมพันธุ์ ที่นี่มีหลักอยู่ว่า เมื่อสุนัขเริ่มอายุ 8 เดือน ซึ่งเป็นวัยเจริญพันธุ์แล้วนั้น จะยังไม่ผสม ในฮีตแรก แต่จะผสมเมื่อสุนัขมีฮีตที่สอง หรือมีอายุได้ 1 ปีกว่า เพื่อป้องกันมิให้แม่สุนัขหยุดการเจริญเติบโต และเพิ่มเปอร์เซ็นต์รอดของลูกสุนัข วิธีการผสมคือ หากสุนัขเพศเมียเริ่มมีฮีต (หรือมีเลือดหลั่งทางช่องคลอด) ให้นับไปอีก 10 วัน จึงเริ่มผสมวันเว้น 2-3 ครั้ง เมื่อผสมเสร็จควรแยกพ่อพันธุ์ออก แต่ต้องดูด้วยว่าแม่พันธุ์พร้อมหรือไม่ และหลังการผสมพันธุ์ทางฟาร์มจะฉีดวัคซีนไข้หัดกับลำไส้ทันที เพื่อเพิ่มภูมิคุ้มกันทั้งแม่พันธุ์และลูกที่จะเกิด คุณโกลิศบอกว่าจากประสบการณ์ที่ผ่านมาเมื่อใช้วิธีการฉีดวัคซีนก่อนคลอดเช่นนี้ ลูกสุนัขจะไม่มีอาการติดเชื้อเลย

"เรื่องอาหารสุนัข ผมใช้อาหารผสมเอง คือใช้ปลายข้าวหุงสุก ผสมซี่โครงไก่ วันละ 6-10 กิโลกรัม ใช้ฟืนที่เก็บได้รอบบ้านแทนแก๊ส เพื่อเป็นการประหยัด ใส่วิตามินเสริมไปให้กับสุนัขโตด้วย แต่ถ้าเป็นลูกสุนัขผมใช้นมผงสำหรับเด็กชงให้สุนัขเลย เพราะลูกสุนัขจะตัวใหญ่และแข็งแรง" คุณโกลิศ อธิบายเสริม

ตลอด 20 กว่าปีที่ผ่านมา ฟาร์มสายฟ้าใช้คติเตือนใจว่า "ชื่อเสียง เกียรติคุณ ความเชื่อถือ จะมีมาสู่ตัวเราหรือจะถูกทำลายไปก็ด้วยตัวเราเอง" ซึ่งคุณโกลิศได้บอกถึงเหตุที่ทำให้งานอดิเรกที่สร้างรายได้ชนิดนี้อยู่ได้นานว่า เป็นเพราะความซื่อสัตย์เป็นหลักสำคัญ แต่ก็ยอมรับว่าตั้งแต่กลางปี 2550 ที่ผ่านมา สุนัขบางแก้วเป็นที่ต้องการของตลาดมากขึ้น

"ไม่ว่าอะไรก็ตาม มันเป็นตรรกะ ทุกอย่างมีเกิด มีดับ นิยมสูงสุดแล้วก็อาจจะลดหย่อนลง ไม่ว่าจะเป็นสุนัขพันธุ์ใดความนิยมก็เปลี่ยนแปลงได้ แต่เหตุที่ทำให้บางแก้วช่วงนี้เป็นที่ต้องการ คงเป็นเพราะผลสะท้อนจากสังคมที่แสดงให้เห็นว่ามีโจรขโมยเยอะ ส่วนใหญ่ต้องการนำไปเลี้ยงเพื่อไปเฝ้าทรัพย์สินด้วย แต่ตอนนี้มีต่างชาติ เช่น ประเทศญี่ปุ่น เข้ามาซื้อหมาบางแก้วเมืองไทยไปเพาะเลี้ยงกันเยอะ ไม่รู้ประเทศไทยจะเสียอะไรของไทยไปอีกหรือเปล่า" คุณโกลิศ กล่าวทิ้งท้าย

ส่วนท่านใดที่สนใจสุนัขพันธุ์บางแก้ว หรือต้องการปรึกษาเรื่องการเลี้ยงดู ติดต่อฟาร์มสายฟ้าหรือคุณโกลิศ ได้ที่หมายเลข (081) 440-1800



ลักษณะพันธุ์สุนัขไทยบางแก้ว

มาตรฐานพันธุ์ของชมรมผู้อนุรักษ์และพัฒนาสุนัขพันธุ์บางแก้วพิษณุโลก 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2539



ลักษณะทั่วไป เป็นสุนัขขนาดกลาง รูปทรงตั้งแต่ช่วงขาหน้าถึงขาหลังเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส อกกว้างและลึกได้ระดับกับศอก ไหล่กว้าง ปลายปากแหลม หูเล็ก หางพวง ขนมีสองชั้น ร่างหนาล่ำสัน เมื่อยืน ขาเหยียดตรง ตั้งได้ฉากกับพื้น คอยก ขาตั้ง และลักษณะอื่นๆ อีกดังต่อไปนี้

ความสูง เพศผู้สูง 19-21 นิ้ว (48-53 เซนติเมตร) เพศเมียสูง 17-19 นิ้ว (43-43 เซนติเมตร)

น้ำหนัก เพศผู้หนัก 19-21 กิโลกรัม เพศเมียหนัก 16-18 กิโลกรัม

สี ขาว-น้ำตาล, ขาว-ดำ, ขาว-เทา, ขาว-น้ำตาล-ดำ 3 สี (แฟนซี)

ขน ยาวมี 2 ชั้น ชั้นในละเอียดอ่อนนุ่ม ขนชั้นนอกเส้นใหญ่เหยียดตรง คลุมบริเวณแผ่นหลัง เป็นรูป 3 เหลี่ยม เหมือนพรมปูอานม้า ขนบริเวณขาหน้าเหมือนแข้งสิงห์ มีขนคลุมนิ้วเท้า

ฝ่าเท้า มีขน-ขนตรงสะโพกหลังยาวตรง

ศีรษะ ค่อนข้างใหญ่ ได้สัดส่วนกับลำตัว มีร่องตรงกะโหลกส่วนหน้า

หู เป็นรูปสามเหลี่ยมมีขนาดเล็ก ตั้งป้องไปข้างหน้า มีขนอ่อนที่กกหู และใบหู

ตา เล็ก คล้ายรูปสามเหลี่ยม มี 2 สี คือ สีดำ สีน้ำตาลเข้ม

ปาก ปลายปากแหลม มีความยาวและขนาดปานกลาง โคนปากใหญ่และเรียว มีความลึกพอสมควร

จมูก เล็กได้สัดส่วนกับปาก มีสีดำ

ฟัน เล็กแหลมคม ขบกันแบบกรรไกร (อนุโลมให้ขบกันสนิทได้)

คอ ใหญ่ ล่ำสันรับกับกะโหลกศีรษะและช่วงไหล่มีขนแผงคอยาว

หาง ชี้ขึ้นตั้งตรง โค้งเข้าหาเส้นหลัง และมีขนหางเป็นพวง

จุดด้อย จมูกสีน้ำตาล ตาสีฟ้า ขนค่อนข้างสั้น