ไม้ผลเมืองร้อนที่เสน่ห์แรงชนิดหนึ่งต้องยกให้ไม้ผลตระกูลมะปราง ช่วงที่ต้นเติบโตปกติ ไม้ชนิดนี้ไม่ทิ้งใบทั้งต้น แต่จะเขียวขจี ทรงพุ่มสวยงาม โดยเฉพาะต้นที่เพาะจากเมล็ด จะมีทรงได้ส่วนอายุยืน ครั้นเข้าสู่ฤดูหนาว มะปรางก็จะออกดอก จนกระทั่งถึงเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม ผลเขียวๆ จะกลายเป็นสีเหลือง สีส้ม ต้นไหนดก สีจะแจ่มแจ้งทั้งต้น ที่เห็นและเป็นอยู่ เกิดขึ้นในระยะสั้นๆ มาเร็วไปเร็ว ด้วยเหตุนี้ จึงมีเสน่ห์เพิ่มขึ้นอีกหลายเท่าตัว

ว่าด้วยเรื่องรสชาติ ไม้ตระกูลมะปราง มีหวานสนิท ไปจนถึงเปรี้ยว เป็นที่ชื่นชอบทั้งบุรุษและสตรี

ปัจจุบันมีการปลูกไม้ตระกูลมะปราง ซึ่งมีมะปรางหวานและมะยงชิดกันอย่างกว้างขวาง ทั้งนี้เป็นเพราะเทคโนโลยีการขยายพันธุ์ทำได้อย่างรวดเร็ว มีคุณภาพ การสื่อสารก็มีส่วนเช่นกัน



เกษตรกรที่ปราจีนบุรี

มีทั้งมะปรางหวานและมะยงชิด

คุณวิชัย จันดาวงศ์ เกษตรกรอยู่บ้านเลขที่ 75 หมู่ที่ 5 ตำบลโคกไม้ลาย อำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี โทร. (086) 141-7575 เป็นผู้ที่ประสบความสำเร็จในการปลูกไม้ตระกูลมะปรางมากที่สุดคนหนึ่ง เขาผลิตต้นพันธุ์ รวมทั้งปลูกเพื่อเก็บผลผลิตจำหน่ายในพื้นที่ 8 ไร่

คุณวิชัยเล่าว่า ตนเองปลูกทั้งมะปรางหวานและมะยงชิด

มะปรางหวาน มีพันธุ์ "ทองใหญ่" ขนาดที่คัดชั่งน้ำหนัก 12-13 ผล ต่อกิโลกรัม จุดเด่นอยู่ที่เปลือกหนา อีกสายพันธุหนึ่งคือพันธุ์ "แม่อนงค์" ขนาดผลคัดชั่ง 17 ผล ต่อกิโลกรัม จุดเด่นอยู่ที่รสหวานที่สุด มะปรางนั้นแน่นอน รสชาติหวานจัด ไม่มีเปรี้ยวเจือ

มะยงชิด มีรสเปรี้ยวแซมเข้ามานิดหน่อย ผลมีขนาดใหญ่กว่ามะปรางหวาน เจ้าของบอกว่า มีพันธุ์ "ทูลเกล้า" ผลคัดชั่งได้ 8-9 ผล ต่อกิโลกรัม อีกสายพันธุ์หนึ่งคือ "ไข่ทอง" ขนาดของผลใกล้เคียงกับทูลเกล้า



ปลูกได้ผลดี

แต่ต้องเอาใจใส่

คุณวิชัยบอกว่า การปลูกและการดูแลรักษามะปรางหวานและมะยงชิด ช่วงที่แตกใบอ่อนต้องระวัง

"มะยงชิดใบอ่อนอาจจะเปรี้ยว แมลงทำลายน้อย แต่ใบมะปรางหวานช่วงแตกใบอ่อน แมลงรบกวนมาก ควรระวังแมลงกัดกิน อาจจะต้องฉีดพ่นสารเคมี 2-3 ครั้ง หากใบมีน้อยก็เปรียบเสมือนโรงครัวปรุงอาหารถูกทำลาย ส่งผลต่อการออกดอกและติดผลโดยตรง"

คุณวิชัยบอก และเล่าถึงการดูแลรักษาอีกว่า

"ดอกบานระวังสารเคมี หากจำเป็นต้องใช้อ่อนๆ เพราะหากใช้มากหรือสารเคมีแรง จะไม่มีแมลงมาผสมเกสร เมื่อติดผลขนาดเล็กๆ ต้องดูอีกเพราะเพลี้ยไฟมักเข้าทำลาย หากมีเพลี้ยระบาดลูกจะร่วง ถ้าไม่ร่วงก็เป็นขี้กลาก ส่วนเรื่องน้ำให้เบาๆ ให้พอรู้สึกว่ามีน้ำกิน เมื่อผลเท่าเมล็ดถั่วลิสง ควรป้องกันศัตรู คอยดูอย่าให้มีการระบาด จากนั้นเรื่องศัตรูเป็นอันหายห่วง จนกระทั่งเก็บผลผลิตได้ ตั้งแต่ออกดอกจนเก็บเกี่ยวได้ ใช้เวลา 85 วัน"

เหตุที่คุณวิชัยต้องดูแลดีนั้น เป็นเพราะระหว่างปีเขาคอยฟูมฟักต้น ให้ต้นสมบูรณ์ เลี้ยงใบ ครั้นจะมีผลเก็บขาย หากดูแลไม่ดีต้องเสียเวลาไปอีกปี กว่าที่จะบรรจบมาเป็นผลได้อีกครั้งหนึ่ง เจ้าของบอกว่า ต้นที่อายุ 10 ปี พุ่มใบใหญ่ เก็บผลผลิตได้ 100 กิโลกรัม ต่อต้น ต้นที่อายุ 5 ปี หากดูแลดี มีผลผลิตให้เก็บ 20-30 กิโลกรัม มะยงชิดนั้น อาจจะมีออกดอกติดผลเว้นปีบ้าง หากดูแลต้นไม่สมบูรณ์ และอากาศไม่เย็นพอ

เจ้าของอธิบายวิธีปลูกว่า มะยงชิดปลูกไม่ยาก ขุดหลุมลึก 50 เซนติเมตร รองก้นหลุมด้วยปุ๋ยคอกที่สลายตัวแล้ว ระหว่างปีก็ใส่ปุ๋ยคอกปุ๋ยหมัก เกษตรกรบางรายอาจจะใส่ปุ๋ยสูตร 25-7-7 ช่วงที่ต้องการให้ต้นเติบโต เมื่อก่อนออกดอกอาจจะให้สูตรตัวกลางสูง ครั้นมีผลผลิต ต้องการให้คุณภาพดี รสเยี่ยม ใช้สูตรตัวท้ายสูง อย่าง 13-13-21

"ช่วงก่อนออกดอกอย่าให้น้ำ เพราะจะแตกใบอ่อนมาแทน ปุ๋ยผมเน้นขี้วัว ศัตรูพืชใช้สารชีวภาพ หมักจากสะเดา ฟักทอง กล้วยน้ำว้า ปลาหมัก ผมมีปลูกขายลูก 300 ต้น หากรวมปลูกขายกิ่งคือขยายพันธุ์ด้วยจะมากกว่านี้ ปีที่ผ่านมาเก็บผลผลิตขายได้ 3 ตัน แนวโน้มผมว่ามะยงชิดไปได้ดี ผู้หญิงชอบ มีรสอมเปรี้ยว ผลใหญ่ จูงใจ คนที่มาซื้อผลมาซื้อต้นพันธุ์ ผมจะอธิบายวิธีการปลูกให้เขาฟังจนเข้าใจ" คุณวิชัย บอก

ถึงแม้จะปลูกมานาน แต่ผลผลิตมะยงชิดยังราคาสูง และมีเสน่ห์ชวนซื้อหาทั้งผลและต้น

มีที่ว่างลองปลูกสักต้นสองต้นก็จะช่วยให้มีร่มเงา มีผลไม้อร่อยๆ ไว้รับประทาน