หลังจากสัมผัสสารเคมีในสวนไม้ผลของตนเองมานาน ร่างกายอ่อนแอลงอย่างเห็นได้ชัด และช่วงปี 2540 เศรษฐกิจไม่ดีหากซื้อปุ๋ยใช้อย่างเดียว ต้นทุนการผลิตคงจะต้องสูง ไม่คุ้มกับผลผลิตที่ได้ จึงคิดเริ่มต้นสู่การคิดค้นผลิตสารชีวภาพไว้ใช้เอง

คุณวันเพ็ญ สนลอย หมอดินอาสาประจำจังหวัดปราจีนบุรี เล่าให้ฟังถึงจุดเริ่มต้นของการทดลองผลิตสารชีวภาพว่า เมื่อเริ่มผลิตสารชีวภาพ พื้นที่ทำสวนไม้ผลเพียง 3 ไร่ ของตน จึงกลายเป็นแปลงทดลองผิดทดลองถูกในการใช้สารชีวภาพที่ตนเองผลิตขึ้น ผ่านไป 4-5 ปี ก็ประสบความสำเร็จ

"สูตรสารชีวภาพทั้งหมด นำความรู้ที่ได้ศึกษาจากหน่วยงานต่างๆ มาประยุกต์ปรับสูตรให้ใช้ได้ในสวนของเรา เมื่อใช้แล้วดีก็แจกจ่ายให้เกษตรกรเอาไปทดลองใช้ แล้วประเมินผลว่าดีหรือไม่ เพื่อนำมาปรับปรุงอีกครั้ง" เจ้าตัวบอก

ปัจจุบันการผลิตสารชีวภาพกลายมาเป็นอาชีพหลักสร้างรายได้ให้แก่คุณวันเพ็ญ จากสวนเพียง 3 ไร่ เพิ่มขึ้นเป็น 18 ไร่ และสร้างรายได้ปีละเกือบ 2 ล้านบาท โดยมีสารชีวภาพที่คิดค้นไว้ทั้งหมด 14 สูตร เช่น เร่งโตผลขั้วเหนียว เร่งโตยอดใบ ฮอร์โมนไข่ ฮอร์โมนเร่งหวาน-สี เตรียมต้นสะสมอาหาร ป้องกันเชื้อรา น็อคหนอนและแมลง เป็นต้น และความภาคภูมิใจที่สุดของหมอดินอาสาหญิงคือ การได้เข้าเฝ้าฯ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ซึ่งพระองค์ทรงสนพระทัยนำสารชีวภาพสูตรสมุนไพรผงไปทดลองใช้

ความรู้จากการคิดค้นด้วยตนเองที่ไม่อยากเก็บไว้คนเดียว คุณวันเพ็ญ ได้เผยแพร่ความรู้ให้แก่เกษตรกรผู้สนใจทั่วไป และนักเรียน โดยเป็นวิทยากรให้กับหน่วยงานของรัฐ สถาบันการศึกษา และภาคเอกชน เป็นที่ปรึกษาให้กับโรงเรียน เป็นคณะร่างหลักสูตรภูมิปัญญาท้องถิ่น และยังเปิดบ้านให้ผู้สนใจได้เข้ามาเรียนรู้การผลิตสารชีวภาพโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆ ทั้งสิ้น

ในช่วงที่ราคาปุ๋ยเคมีสูงขึ้นในขณะนี้ คุณวันเพ็ญ แนะนำว่า "ตอนนี้ปุ๋ยแพง ถ้าเกษตรกรรู้จักทำปุ๋ยน้ำชีวภาพ พด.2 ใช้เองก็สามารถอยู่ได้ ลดการใช้ปุ๋ยเคมี"?

สูตรปุ๋ยอินทรีย์น้ำ ผลิตจากสารเร่งซุปเปอร์ พด.2 สามารถทำใช้ได้เอง เป็นสูตรที่คุณวันเพ็ญ เรียกว่าสูตรรวมมิตร ซึ่งได้แนะนำให้เกษตรกรส่วนใหญ่ใช้และได้รับความนิยม ส่วนผสมสำหรับผลิตปุ๋ยอินทรีย์น้ำ 200 ลิตร ประกอบด้วย กุ้ง หอย ปู ปลา 30 กิโลกรัม กากน้ำตาล 30 กิโลกรัม พืช ผัก ผลไม้ 20 กิโลกรัม หน่อกล้วย 1-2 หน่อ น้ำมะพร้าว น้ำซาวข้าว น้ำล้างหมู หรือปลา ใส่พอประมาณเกือบเต็มถัง สารเร่งซุปเปอร์ พด.2 จำนวน 1 ซอง ขอรับได้จากสถานีพัฒนาที่ดินทุกจังหวัด

นำสารเร่งซุปเปอร์ พด.2 ผสมน้ำคนให้เข้ากัน นำหน่อกล้วยมาสับให้ละเอียด นำกากน้ำตาล หรือใช้น้ำตาลทรายแดง หรือน้ำอ้อยใส่ลงในถัง 200 ลิตร เทสารเร่งซุปเปอร์ พด.2 ลงในถัง นำกุ้ง หอย ปู ปลา และพืชผัก ผลไม้ สับใส่ลงไป คนให้เข้ากัน ปิดฝาหลวมๆ ตั้งไว้ในที่ร่ม หมักไว้ 3 เดือน จะได้ธาตุอาหารหลัก หมัก 6-9 เดือน จะได้ธาตุอาหารรอง และหมักไว้ 12 เดือน จะได้ธาตุอาหารเสริม หากเกิดกลิ่นเน่าเหม็นให้เติมกากน้ำตาล ประมาณ 5-10 กิโลกรัม ประมาณ 1 สัปดาห์ กลิ่นจะหอมขึ้น

การนำไปใช้ เมื่อเริ่มเตรียมดินปลูกให้ตัดหญ้าทิ้งไว้แล้วหมักด้วยปุ๋ยอินทรีย์น้ำอัตราส่วนผสม 20 ลิตร ต่อน้ำ 20 ลิตร หมักไว้ 3 เดือน หลังปลูกพืชแล้วฉีดทางดิน ในอัตรา 2 ลิตร ต่อน้ำ 200 ลิตร ทุกเดือน ช่วยเร่งการเจริญเติบโตของรากพืช ชักนำให้เกิดการงอกของเมล็ด เพิ่มการเจริญเติบโตและขยายตัวของใบและยืดตัวของลำต้น

นอกจากสูตรรวมมิตรแล้ว ยังมีการทำซุปเปอร์ พด.2 สูตรเปิดตาดอก และการทำยาไล่แมลงจากสมุนไพร ซึ่งสูตรเหล่านี้สามารถทำได้ง่าย และได้ถ่ายทอดให้แก่เกษตรกรตลอด ได้รับการยอมรับที่ดีหลังจากทดลองใช้ คุณวันเพ็ญบอกว่า "ไม่ได้ต้องการทำเพื่อขายเท่านั้น ใครไม่มีเงินหากสนใจจริงให้นำไปทดลองใช้ ถ้าได้ผลดีก็มาเรียนรู้ที่นี่ไม่ต้องเสียเงิน คิดว่าการได้ช่วยเหลือผู้ที่กำลังเดือดร้อนให้ลืมตาอ้าปากได้ เป็นความสุขของเรา"?

ในยุคที่ปัจจัยการผลิตทางการเกษตรกำลังปรับราคาสูงขึ้น ถึงเวลาแล้วหรือยังที่เกษตรกรต้องร่วมมือช่วยเหลือซึ่งกันและกัน คนมีความรู้ความสามารถต้องแสดงออกมาอย่างนี้...

หากสนใจเรียนรู้ การผลิตสารชีวภาพสูตรต่างๆ ติดต่อ คุณวันเพ็ญ สนลอย หมอดินอาสาประจำจังหวัดปราจีนบุรี บ้านเลขที่ 62/1 หมู่ที่ 5 ตำบลไม้เค็ด อำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี โทร. (037) 405-026, (081) 803-4930