ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง สำนักส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 5 จ.สงขลา กรมส่งเสริมการเกษตร เกิดจากนโยบายของกรมส่งเสริมการเกษตร ที่ยึดแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มาใช้ในงานส่งเสริมการเกษตร โดยมีเป้าหมายสูงสุดอยู่ที่ “เกษตรกร อยู่ดีมีสุขอย่างยั่งยืนตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” ภายใต้การนำของ นายเฉลิมศักดิ์ ลิ้มวัฒนา ผู้อำนวยการสำนักส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 5 ที่มีความตั้งใจจะทำให้พื้นที่ว่างเปล่าประมาณ 3 ไร่ ในบริเวณสำนักส่งเสริมและพัฒนาการเกษตร เขตที่ 5 ตำบลพะวง อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา ให้เป็นพื้นที่ที่มีประโยชน์ ในงานส่งเสริมการเกษตรให้มากที่สุด มีหลายกิจกรรมที่น่าสนใจ คราวที่แล้วบอกเรื่องการทำปุ๋ยหมักสูตรของศูนย์ฯแห่งนี้ไป มีผู้สนใจกันมากมาย โทรฯ มาถามไถ่กันมากเหลือเกิน หากใครสนใจก็ไปดูกันได้ที่ศูนย์แห่งนี้เพราะที่นี่เขาเป็นแหล่งรวบรวมพันธุ์พืชพื้นบ้านในท้องถิ่นภาคใต้ นอกจากนี้ที่ตั้งศูนย์แห่งนี้ขึ้นมาก็เพื่อใช้เป็นสถานที่ฝึกอบรมด้านการผลิตทางการเกษตรตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงแก่เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรในพื้นที่ภาคใต้ มีกิจกรรมหนึ่ง  ที่น่าสนใจและที่นี่ก็มีข้อแนะนำสำหรับการปลูกมะนาวในท่อ ซีเมนต์ ดังนี้...
   
สำหรับท่อซีเมนต์ขนาดที่เหมาะสมกับสถานที่ ขนาด 80-100 เซนติเมตร  สูง 40 เซนติเมตรด้านล่างก้นท่อมีแผ่นซีเมนต์วางรองอยู่ชนิดไม่เชื่อมกับก้นท่อ หรืออาจจะใช้ท่อซีเมนต์ที่มีรูระบายน้ำก็ได้ เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำที่รดลงไปขังอยู่ด้านล่างและไม่ให้รากมะนาวแทงลงดินนอก ก้น โดยแต่ละท่อควรวางห่างกัน ประมาณ  3x4  เมตร
   
ขั้นตอนการเตรียมดิน ขั้นตอนนี้สำคัญ เพราะการจำกัดพื้นที่การปลูกและต้องการให้มะนาว เติบโตได้ตามปกติ ดินที่ใช้ต้องเป็นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง ควรเตรียมดินผสมดังนี้คือ ดินร่วนหรือหน้าดิน 3 ส่วน แกลบผุ 1 ส่วน ปุ๋ยคอก (ขี้ไก่) 1 ส่วน ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากันให้ดี แล้วนำไปใส่ในท่อซีเมนต์แล้วพูนดินขึ้นมาเล็กน้อยพอเป็นหลังเต่า
   
ขั้นตอนการคัดเลือกกิ่งพันธุ์ จำเป็นต้องพิจารณาถึงขนาดผล ปริมาณน้ำต่อผล การปฏิบัติดูแลรักษา ต้านทานต่อโรคและแมลง ให้ผลตอบแทนสูง ซึ่งสำนักส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 5 เลือกพันธุ์มะนาวที่นำมาปลูก จำนวน 3 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์พิจิตร 1 พันธุ์ตาฮิติ และพันธุ์ไข่
   
ขั้นตอนการปลูกนำกิ่งพันธุ์มะนาวที่แข็งแรงลงปลูกในท่อซีเมนต์ ก่อนปลูกควรรองก้นหลุมด้วยปุ๋ยสูตร 15-15-15 อัตรา 1 ช้อนแกงต่อต้นและใส่ปุ๋ยสูตร 15-15-15 หลังปลูก 1-2 เดือน อัตรา 1 ช้อนแกงต่อต้น ให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ เมื่อมะนาวครบ 8 เดือนหรือ 1 ปี เริ่มบังคับให้ออกดอกตามที่ต้องการเมื่อมะนาวอายุได้ประมาณ 3-5 เดือน มะนาวจะออกดอกติดผลบ้าง ให้ปลิดดอกและผลทิ้ง เพื่อไม่ให้ต้นมะนาวโทรมเร็วกว่าปกติ
   
ขั้นตอนการบังคับให้มะนาวออกดอกติดผลเมื่อต้องการบังคับให้มะนาวออกดอกติดผลนอกฤดู ควรงดการให้น้ำ และใช้พลาสติกคลุมท่อซีเมนต์เพื่อไม่ให้น้ำฝนลงไปในท่อได้ ในเดือนสิงหาคม หรือเดือนกันยายน ประมาณ 10-15 วัน และคอยสังเกตจนใบมะนาวเริ่มเหี่ยวหรือใบร่วง ควรงดให้น้ำเมื่อใบมะนาวแก่จัดเท่านั้น เมื่อสังเกตเห็นว่ามะนาวขาดน้ำ ใบร่วงแล้ว ดำเนินการ ให้น้ำและปุ๋ยสูตร 12-24-12 อัตรา 1 ช้อนแกงต่อต้น ประมาณ 15-30 วัน มะนาวจะออกดอก ช่วงนี้ต้องให้น้ำอย่างพอเพียง เพราะเป็นช่วงที่มะนาวต้องการน้ำมาก จากนั้นให้ปุ๋ยสูตร 13-13-21 ประมาณ 1-2 ช้อนแกงต่อต้นเดือนละ  1 ครั้ง ทั้งนี้ต้องดูปริมาณผลผลิตด้วยว่า มีจำนวนมากน้อยเพียงใด โดยการให้ปุ๋ยรอบทรงพุ่ม ซึ่งเป็นการบำรุงต้นและผลมะนาว จนกว่าจะเก็บเกี่ยว ผลผลิต
   
ขั้นตอนการเก็บเกี่ยวผลผลิต หลังจากมะนาวติดดอก และดอกบานได้ประมาณ 4-5  เดือน ก็สามารถเก็บผลผลิตสู่ตลาดได้ โดยสังเกตผิวภายนอกของผลมะนาว จะต้องมีลักษณะเป็นมันถึงจะเก็บเกี่ยวได้
   
เก็บเกี่ยวผลผลิตแล้ว การดูแลหลังการเก็บเกี่ยวผลผลิตก็สำคัญเพราะมะนาวต้องให้ผลผลิตในคราวต่อไป...แต่ขอผู้อ่านโปรดติดตามตอนต่อไปในวันพุธหน้า จะมาบอกถึงเรื่องโรคและศัตรูของมะนาวด้วย.

จีร์  ศรชัย