วาระระดับโลกเพื่อรับมือ “ขยะพลาสติก”เป็นเรื่องใหญ่ในการพัฒนาด้านกรีน ไม่แพ้การต่อสู้กับภาวะโลกร้อน โดยเฉพาะเมื่อขยะพลาสติกตกไปอยู่ในทะเล ทำให้ยากต่อการบริหารจัดการ นำกลับมาเข้ากระบวนการรีไซเคิล และปริมาณขยะพลาสติกราว 8 ล้านตันต่อปี จึงยังพบจุดหมายปลายทางอยู่ที่ ท้องทะเลทั่วโลก
แม้ว่าการนำกลับมาใช้ซ้ำ หรือ Reuse จะเป็นหนทางหนึ่งที่ใช้กับถุงพลาสติก ขวดน้ำดื่มและแก้วกาแฟ ซึ่งเป็นสินค้ายอดนิยมของโลกที่มีความเคลื่อนไหวและก้าวหน้าอยู่เสมอสำหรับการหาทางจัดการกับหีบห่อที่เป็นส่วนหนึ่งของขยะพลาสติก แต่ก็ยังมีขยะพลาสติกอีกหลายแบบที่ต้องหานวัตกรรมเพิ่มเติมมาจัดการในแต่ละวัน เช่น ฟิล์มพลาสติกที่ช่วยรักษาอาหารให้มีความสดได้ยาวนานขึ้น หรือแรปที่หุ้มห่อยาเพื่อความปลอดภัยและป้องกันแสงสว่างเข้าก่อนที่จะถึงมือของผู้ป่วยที่ใช้บำบัด เป็นต้น
การแสวงหาแนวทางการจัดการบริหารขยะพลาสติกที่เหมาะสม ถูกต้อง ประหยัดรายจ่าย กลายเป็นภาระของทั้งผู้ประกอบการ รัฐบาล องค์กร NGOs และเหล่าเซเลบดังทั่วโลก โดยมี 3 แนวทางหลักๆ ที่พยายามแก้ปัญหากัน
แนวทางแรก การริเริ่มใช้นวัตกรรมใหม่ๆ มาช่วยในการบริหารขยะพลาสติก ด้วยการปรับเปลี่ยนวัสดุที่ย่อยสลายได้ หรือการนำกลับมาใช้ใหม่ การรีไซเคิลขยะก่อนที่จะหลุดออกไปถึงทะเล เพื่อลดหรือมิให้ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมทางทะเล ให้เหลือเป็นภาระในการจัดเก็บจากชายหาดน้อยที่สุดเท่าที่จะทำได้ ก็ยังคงดำเนินต่อไป
แนวทางที่สอง การบำบัดด้วยการทำความสะอาดทะเลโดยตรง ก็เป็นหนทางที่พยายามดำเนินการอยู่ เพียงแต่ได้ผลในสัดส่วนที่เล็กน้อยมาก ว่ากันว่าไม่ถึง 0.5% ของปริมาณขยะพลาสติกในทะเลทั้งหมดที่ถาโถมเข้าสู่ทะเลในแต่ละปี และเป็นการแก้ไขที่ปลายเหตุมากกว่าต้นเหตุ เพียงให้เกิดผลในเชิงของสัญลักษณ์มากกว่าจะเอาผลสัมฤทธิจริงจัง
แนวทางที่สาม การย้อนรอยขึ้นไปจัดการที่ต้นน้ำ ด้วยการปรับการออกแบบหีบห่อพลาสติกใหม่แต่แรก ให้ปราศจากขยะพลาสติกโดยสิ้นเชิง หรือ Zero Waste
ทว่าจุดอ่อนของการบริหารจัดการ คือการปล่อยให้ใช้พลาสติกตั้งแต่ต้นทาง ย่อมนำไปสู่ขยะพลาสติกที่ปลายทางอยู่ดี ไม่ว่าจะมาจากจุดใดๆ บนโลกใบนี้ ที่มีผู้บริโภคนับพันล้านคนในแต่ละวัน บางคนอาจจะพยายามใช้พลาสติกให้น้อยลง ก็มีผลเพียงน้ำหนักขยะพลาสติกในวันนั้นลดลงไปเพียงเล็กน้อยเท่านั้น แต่เมื่อใดที่ปล่อยออกสู่ทะเลก็ยากต่อการกำจัดขยะพลาสติกเหล่านั้น ลำพังคนไม่กี่คนบนโลกที่ตระหนักเรื่องนี้ ก็ไม่ได้มีผลให้ความรุนแรงของปัญหาขยะพลาสติกลดลงไปแต่อย่างใด
การออกแบบรูปแบบใหม่ในการใช้หีบห่อที่ดีกว่าเดิมแบบยั่งยืน จึงเป็นคำตอบที่ดีที่สุด ด้วยเหตุนี้ Ellen MacArthur Foundation ได้ร่วมกับ Prince of Wales's International Sustainability Unit และเงินทุนที่สนับสนุนโดย Wendy Schmidt ได้ก่อกำเนิด The New Plastics Economy Innovation Prize ในปี 2017 ที่ผ่านมา เป็นการเปิดการแข่งขันนำเสนอของนักออกแบบและนักวิทยาศาสตร์วัสดุภัณฑ์ในการทบทวนการออกแบบหีบห่อพลาสติกใหม่ ที่ไม่ต้องกลับไปเก็บขยะและไม่ต้องแม้แต่ละรีไซเคิล ไม่เกิดขยะพลาสติกแบบถาวร ในทุกจุดบนโลก
ผู้ชนะเลิศรางวัลนี้จะได้รับเงิน 2 ล้านดอลลาร์ เป็นรางวัล และโปรแกรมการส่งเสริมการนำไปใช้จริงอีก 12 เดือน ให้สามารถทำการพัฒนาต่อยอดกับองค์กร Think Beyond Plastic
การแจกรางวัลนี้มี 2 ส่วน ในการประชุม the Our Ocean conference ในเดือนตุลาคม จะมีการประกาศกลุ่มที่ชนะ เพื่อเข้าโปรแกรมการแข่งขัน Circular Design Challenge เพื่อเลือกผู้ที่มีผลงานที่เป็นเลิศ ในการแก้ไขปัญหาขยะพลาสติกชิ้นเล็กแต่มียอดสะสมรวมกันเกิน 10% ของขยะพลาสติกทั้งหมด
กลุ่มที่ผ่านเกณฑ์รอบที่ 2 จะประกาศผลในปีนี้ ในการประชุมประจำปีของ The World Economic Forum ที่ดาวอส ในการพยายามหานวัตกรรมในการรีไซเคิลพลาสติก ไม่ให้เกิดขยะในรูปแบบใหม่ๆ มากขึ้น โดยให้มีผลในการปรับเปลี่ยนโครงสร้างของอุตสาหกรรมพลาสติกของโลกอย่างจริงจัง
กลุ่มพัฒนานวัตกรรมสามารถแบ่งออกเป็น
กลุ่มแรก กลุ่มที่ใช้หีบห่อจากวัสดุธรรมชาติมากขึ้น เพื่อให้ย่อยสลายแบบธรรมชาติ
กลุ่มที่สอง การใช้หีบห่อที่รีไซเคิลได้ใหม่ๆ
กลุ่มที่สาม หีบห่อจากขยะอาหาร
การใช้รางวัลและการยกย่อง รวมทั้งการนำไปพัฒนาต่อยอดเป็นธุรกิจในเชิงพาณิชย์จริง ที่ทำอย่างต่อเนื่องนี้ จึงเป็นหนทางที่เชื่อว่าจะทำให้การจัดการขยะพลาสติกได้ผลในไม่ช้าก็เร็ว

Manager online 17.04.18